Harremana

    OEH - Bilaketa

    353 emaitza busti bilaketarentzat

    Sarrera buruan (24)


    Sarrera osoan (329)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    egundo.
    sense-1
    1. (V, G-azp-bet; Añ, H), eguno (V-oroz-arr-ple-m-gip; H), eguño (V-oroz-arr; Añ), eundo (G-to) Ref.: A (egundo, eguno, eguño); EI 162; Iz ArOñ; Etxba Eib .
     Nunca (en contextos negativos; referido tanto al pasado como al futuro). "Jamás [...] eguño ez " Añ. "Nunca, nunca jamás [...] (V) eguñobere ez " Ib. v. egundaino. Tr. Documentado en autores vizcaínos desde finales del s. XVII, entre los guipuzcoanos se encuentra algún ej. en la segunda mitad del s. XIX, aumentado su uso en el s. XX. La forma eguno es la más antigua: se encuentra en los versos vizcaínos de 1688, fray Bartolomé y Zavala, pero su uso va disminuyendo --en favor de egundo, documentado desde 1872-- durante la segunda mitad del s. XIX y la primera del s. XX, siendo muy escaso a partir de 1950. Hay además eguño en Añibarro, Zavala y CatLlo . En DFrec hay 7 ejs. de egundo.
    Eguno inok enzun eztau / onelango freskurea. BBizk 31. Aztu ez daidan eguño Zuk nigaitik igaro zenduana. Añ EL1 193. Eguno gauza on bat egin ez baleutskubee bere. fB Ic I 199. Eguno eztabe / abere mutuak / ta piztia uzuak / egin berbarik bapere. Zav Fab, RIEV 1907, 93. Zeinen berbaak eguño eztabeen utsean ez yo ta ez yoko. Zav Serm I 36. An beti egoteko Jangoikoa eguño ekusi bagarik. CatLlo 25. Bere burua txit ezerezean eta artarako egundo izango ez zanetzat zeukalako. Aran SIgn 113. Egundo bere iñok buztartu / Egin bageak. AB AmaE 41. Alango arratsik eta gaurik ez eidabe egundo igaro. A BeinB 77s. Etxat eguno bere aiztuko. A BGuzur 126. Alper amaituko ezta / eguno aldia. Azc PB 60. Egundo bildurtu etzan gizona. Ag AL 163. Eztozula eguno berba egingo bere alaba zarrenaz. Echta Jos 320. Ezpañak egundo bitu eziñik. Ag G 365. Zekorrik ez egundo aldatu. ForuAB 101. Egundo elexara ixan etzan mutil bat. Kk Ab I 10. Egundo andik atarako enazan moduan. Or Tormes 111. Egundo ikusi ez bezelako egiñandien idaztea. Ldi RIEV 1929, 207. Birtuterik egundo ez dabe zabaldu. Enb 162. Eguno zentzun bako itzik ateraten ezeban. Otx 110. Ezingo dau egundo bururik jaso. Eguzk GizAuz 65. Etzion ari nekeak erasaten egundo. TAg Uzt 253. Egundo ez naiz ain gogoz busti. NEtx Antz 55. Egundo ez naiz izan jokolarixa. SM Zirik 102. Muga ori eztot egundo eskuratu. Erkiag Arran 192. Ezin izan dautso eguno emakumeak entzungor-egin gizon gordiñaren maite-itzei. Ib. 101. Egundo geio ez ei-de ixen euren barririk. Akes Ipiñ 30. Ez-danik ezin gertarazi diteke egundo. Zait Plat 44. Kezka bat daukat barren barrenen / len egundo ez bezela. Basarri 127. Eztu konprenitu egundo sekula santa. Arti Ipuin 78. Nik etzaitut lagako / arimaz, egundo. Gand Elorri 91. Egundo ere ez dezu pentsatu bear. MAtx Gazt 100. Irurogeta urtiak dituraz eta egundo ez naiz izan amen gaur arterañok. Etxba Eib. Bizkaiko arraunlariak ez ei ebezan egundo euren buruak Santanderkoen mendean ikusi. (In Etxabu Kontu 148 ). Itzaz oroitzen ez geranikan / etzak pentsatu egundo. Olea 114. Nik luzaro / bilaturiko hitza, ordea, / ez dut egundo aurkitu. Azurm HitzB 43. Neguko gau luze aiek etzaizkidak egundo aztuko. Ataño TxanKan 85. Etzan egundo eragozpenen eta oztopoen aurrean kikildu. Onaind STeresa 13. Izan ere ainbeste lan / ez da egin egundo. Insausti 216.
    azpiadiera-1.1
    (En contextos no negativos). "(Hasta) ahora, hasta el día de hoy" Lar. "Jun al aiz egundo Parixera?" (G-azp).
    Nok eguño emon zituan bere begi sotilak baño negar geiago? Añ NekeA 236. Egundo baño sendoagoa nago. Ag Kr 210. Egundo ikusi dudan arriabar lazgarriena. Zait Sof 31. Egundo bada-ta, oraintxe lagun baten bearra bazegok emen. Ataño TxanKan 142 (cf. infra EGUNDO BADA).
    sense-2
    2. + eguno (V-ple-ger-gip). Ref.: A; Ort Voc .
     (En interjs.). " Eguno! exclamación de extrañeza; sorpresa" (V-ger). Ort Voc.
    Egundo alangorik! Ag AL 68. Au da argien ederra! Egundo onakorik! Kk Ab I 70. Au gosarie! Egundo olakorik... Lek EunD 28.
    azpisarrera-1
    EGUNDO BADA (Expr. que refuerza una afirmación).
    Betargitxu bai, eguno-bada, mutiko bizkor, esangin eta ikastuna! Alt EEs 1912, 243. Gixon zurra ta argija, eguno bada. Otx 130. Inddar atsegin yat, bai eguno bada. Ib. 153.
    azpisarrera-2
    EGUNDO BEHIN. "Una vez en la vida. Erromerira diñozu? Ni eguno bein izan naz" Zam Man 29.
    azpisarrera-3
    EGUNDO ETA BETI. "Absolutamente siempre. Gu ba eguno ta beti izango gara orain gareanak" Zam Man 29.
    azpisarrera-4
    EGUNDOKO.
    a) Enorme, formidable. "Eundoko ilusiyua intzian ikusi nunian" ZestErret. v. EGUNDAINOKO (b).
    Tr. Documentado en textos meridionales a partir de finales del s. XIX. En DFrec hay 17 ejs.
    Gudetarako egundokoak. Ag AL 24. Egundakoa [seguramente, errata por egundo-] da Anjelentzat Antoni. Ag Kr 76. Bildotx bat. Eundokua! Alz Bern 67. Egundoko atakian. Noe 124. Yalgi neutsozan egundoko ipuiñak osaba zanaz. Or Tormes 123. Txirritak entzungo'itu / gaur egundokoak. In Tx B 116. Egundoko gorriak ikusi bearrean aiz. TAg Uzt 168. Egundoko ordain bearrak sortu dizkigu gudak. "Cuantosísimos". EAEg 11-5-1937, 1639. Egundoko arrera ona. Erkiag Arran 130. Egundoko laupardiakin. SM Zirik 120. Egunoko betekadea. Bilbao IpuiB 127. Prantzesak Españira etorri eta egundokoak egiten ari ziralarik. EgutAr 8-3-1957 (ap. DRA). Egundoko errespetoz. Basarri 112. Egundoko kemenez. Zait Plat 16. Egundoko lotsa-bidez. Gand Elorri 97. Egundoko festak. Salav 102. Egundoko giltza ta zerralla zaratak. NEtx LBB 118. Egundoko jipoia emon ei eutsen. Etxabu Kontu 222. Egundoko bertsolaritzat zeukaken bere burua. Ataño TxanKan 106 (ib. 122 eundoko). Egundoko apizioa sartu zitzaidan. MMant 29. Laster-bidetik jokatzea erabaki nuan. Bai zoritxarrez. Egundokoak ikusi nituan piñu arte aietan. AZink 158. Eta hau egundoko irtenbide ustegabeko eta elkarren etsai diren askabidez iristen du. MEIG IX 118 (en colab. con NEtx). v. tbn. EgutAr 19-6-1962 (ap. DRA s.v. egurkada). Onaind STeresa 37.
    (Con superlativo).
    Egunoko arpegi argiena. Echta Jos 302. Eta nik palantxatuko diot egundoko ondoen. Urruz Auspoa 113, 101 (ap. ELok 413). Egundoko ariñen alde-egin biar ixateban. Kk Ab I 115. Egundoko ariñen. Mok 16. Orrekingua egin du / egundoko azkarren. MendaroTx 426. Asarratu zan egunoko inddarren. Otx 24. Orra guretzat egundoko ertilanik ederrena. Ldi IL 128. Egundoko izenik ederrena. Zait Plat 22.
    Egundoko ederto diardu. Or Tormes 5.
    b) Para siempre.
    Egunen batian ixilduko naiz ba egundoko. SM Zirik 120.
    azpisarrera-5
    EGUNDOKOEN.
    a) Como nunca, mucho.
    Asarratu yakon gure mutillari egunokuen. Otx 133.
    b) Enorme. v. EGUNDOKO.
    Egundokoen iraiñak yauki oi dizkit. Zait Sof 19.
    azpisarrera-6
    EGUNDOKORIK (Con superlativo).
    Egundokorik azkarren ekarriko det. Urruz Urz 124 (ap. ELok 413). Egundokorik ariñen. Ag Kr 12. Egundokorik txoroen. Ag G 42. Orrekinguak egiñ zituan / egundokorik azkarren. MendaroTx 431. Egundokorik antzi izuena. SMitx Aranz 102.

    egundo

    egundo
    << 1 ederki 0 / 0 eguraldi >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper