(AN-mer, BN-baig; SP, Urt I 65, Ht VocGr, VP 28r, Lar, Añ, Arch VocGr, VocBN , Dv, H), ezkapatu (S, R; Gèze), eskapi (H), ezkapi (S; Gèze), eskaputu, espakatu (L-sar-arcang, BN-ad-ciz) Ref.: Bon-Ond 157; Lrq .
Escapar. v. IHES EGIN. Tr. Documentado al Norte desde Dechepare; al Sur (donde lo encontramos desde el s. XVIII) es mucho menos frecuente, dándose más en textos de carácter popular. Los suletinos usan sobre todo ezk- ; en éstos la forma de participio es ezkapi y la de futuro ezkapiren, mientras que el radical es ezkapa y el sust. vbal. ezkapatze . Encontramos algunos ejs. de espakatu desde el segundo tercio del s. XIX, p. ej. en MarIl, Etcheberry (que tbn. usa eskaputu ), Joannateguy, Etchamendi, Zerbitzari y J.B. Etchepare. Lo emplean con aux. trans. tripersonal Joannateguy, Enbeita y Anduaga. En DFrec hay 1 ej., septentrional.
Bana anhitz emazte da eskapatzen zaienik, / Anderetan zeren baita bertutea hobenik. E 125. Eta eztute gerokoek hantik eskapatzerik. Ib. 25. Eta nihon ere etzen bakhotxik eskapatu. EZ Man I 95. Badakizu zein gaitz den hemen eskapatzea. Harb 467. Emaztetarik eskapatzea. Ax 363 (V 240). Eskapa nadin hil gabe. Tt Onsa 149. Eskapatuko zaitzu, eta handik zure arrantza galdu dukezu. ES 134. Zer egin zuten haur saindu haren eskapatzeko eta salbatzeko? CatLav 372. (V 180) Aietatik eskapatzea edo igesitea. El 80. Saski batean erautsi izan ninduten murraillan behera eta hala eskapatu nintzen haren eskuetarik. He 2 Cor 11, 33. Eriotzatik eskapatu. Cb Eg III 230. Hari eztiradiala ezkapiren. Egiat 167. Ohoiñen eskietarik ezkapirik. Ib. 161. Bera eskapatu da hainitzen artetik, / ardi inozenta nola otsoen artetik. Iraultza 81. Eztadin ezkapa. AstLas 27. Ezkapi othe da? Xarlem 1108. (1107 eskapi) Zenbat bideant ez dire espakatu irrixkurik handienetarik. MarIl 130. Kanpulat eskapi. Etch 182 (la -s- no es segura). Eskapi zen. Arch Fab 159. Erakuts zadazu ihes-lekhu zenbait / eskapa nadiñ nolazpait. Gy 324. Eskapa hadi, Karlomano errege. Balad 262. Errex da eskapatzen lurreko legeri. Hb Esk 209. Hola zuen uste arte hertsitik eskaputuko zala. Etcheberry 74. Othoizten zutelarik hetarik jan zezan alegia haragi debekatuetarik jaten; horrela bizirik espakatzeko. Ib. 173. Geuri eskapau tellatura. Noe 18. Jendia eziñ eskapatuz. Xe 198. Hoinbertze etsaiei, nor espakatuko ahal zaiote? Jnn SBi 128. Ezkapatzen da bere lagünarekin. Ip Hil 157. Joan da. Eskapatu zaut. HU Zez 188.
( s. XX) Ezkapatu zitzazkan tripak giltzurinetarik. Mdg 170. Eskapau Amerikara. Kk Ab I 104. Oro ihesi eskapatu ziren. StPierre 35. Ederretarik eskapatzen dun aldi huntan oraino! Barb Sup 68. Holanda aldera eskapa. Tx B I 104. Eskapau eutsan [sakristauak abadeari] erdiz-erdizean. Enb 163. Alemaneri espakaturik. Zerb Gerlan 36. Uhaldean, norat eskapa? Zerb IxtS 12. Arrabots ttipi-ttipi bat eskapatu zait. Lf Murtuts 22. Errexki eskapa zitaken presondegi hartarik. JEtchep 20. Andrea maitale batekin eskapatu zitzaiola. Arti Tobera 279. Prailleak eper biak artu eta eskapatu dit. And AUzta 43. Basoa eskutik eskapatzen zako. Larz Iru 140. Tiro bat eskapatu zaut. Xa Odol 136. Su emaileak sagarrak utzirik eskapatuak baitziren! Etchebarne 25. Berez eskura etorritako txoriari eskapetan itxi? Gerrika 161. Belarri batetik sartu eta bestetik eskapatu, eta berari komeni zaiona [...] egin. Albeniz 236. Joko horrek [...] menderatzen ninduen eta ez zen eskapatzerik. MEIG IX 93.
v. tbn. Mat 301. Hm 135. Arg DevB 161. Bordel 199. CatAe 64. ChantP 24. Elsb Fram 88. Jnn SBi 56. Arb Igand 79. LuzKant 25. Etcham 197. Yanzi 82. Ezkapi: Arch Fab 143. Espakatu: Etcham 187.