OEH - Bilaketa

839 emaitza berez bilaketarentzat

Sarrera buruan (22)


Sarrera osoan (495)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
haustu.
sense-1
1. (gral.; Lar, Añ, Dv, H (+ a-)), hautsitu (BeraLzM) Ref.: A; Etxba Eib; Iz ArOñ; Elexp Berg. El sust. verbal parece ser haustutze , aunque falta documentación para asegurarlo.
Convertir(se) en polvo, reducir(se) a cenizas, deshacer; pulverizar, destruir; (fig.) extenuar(se). "(Hacer a uno, u hacerse) ceniza, austu, erraustu " , "desterronar, zokorrak austu", "polvificar" Lar. "Devenir cendre" Dv. "Réduire en cendre, incinérer; réduire en poussière, en poudre; mettre en poudre, anéantir" H. " Gauza guztiak, denboriakin, berez austutzen dira " Etxba Eib. " Gero, motrolluan, azukre tontorra austutzen da " Ib. "Hacer polvo, deshacer. Ekarri bolia, irurak jota austu eiñ bia jittuat eta (Boletan). Gutxi erabilia. Apurtu da ohizkoa" Elexp Berg. v. hautsi, HAUTS EGIN. Tr. Documentado en Belapeyre y en textos meridionales desde comienzos del s. XIX. En DFrec hay 3 ejs.
Eliza saintak hautsen hartziaz erakatsi nahi derikü, [...] bekhatore girela aithortü behar dügüla, eta ezagütü lürretik elkhirik gütienik uste dükegünian haustüren girela. Bp I 142. Esku eder onek egunen baten usteldu ta austuko dira. EL1 61. Jatsiko da Zerutik suzko ibai bat, zeinek [...]; eta autstu ta apurtuko dituz Uriak [...] ta ondasunak. Ib. 39. Baina onen anditasuna, ariazko sustraijak eukazan legez, lelengo aixiak itzuli eban luurrera, ta austu eban. fB Ic II 286. Oh, zubek, antxiñako euskaldun, kristinau zaar ta egiazkuak, baña aazturik ta austurik zagozanak sepultura illunetan. JJMg BasEsc 129. Sartuten dabe lurpean [...] bertan usteldu, arrak yan, lurtu eta austu dedintzat. EL2 39. Artuarazten zaio abereari otxaba bat jenzianaren zaña austua. "En polvo" . It Dial 56 (Ur auts eginik, Dv herrausturik). Austu arteraño sutan iduki zuen. Lard 80. Ofrenda edo sakrifizio au, gauza biziren bat il, sutan erre ta austuaz egin oi zan. Ib. 24. Artu Tarifa, eta artu Kalpe, geugandu biak, / edo kiskaldu, erre ta austu, alako uriak. AB AmaE 443. Gero austuta lurragaz danak bat egiñik. Ib. 174. Aixe bolada puztsuak sua zabaltzen eban, / [...] bedarra zeatz bajoian dana austutera. Ib. 447. Belarra ebakitzeko, ill bera; bestela ill berrian ebakitzen bada, austu egiten da ondu gabe. Sor Bar 93. Amar kintal maia-arria austua. NecCart 13. Noizean beñ esku zabalean ondo austutako azukre pixka bat artutzeaz aztu gabe. Cocinan 46. (DRA traduce erróneamente "espolvorear") Fede ukatzalle guziak bentzutu, zapaldu, austu ta desegiñ. Ag Serm 82. Zelan puztu zan sua, arin da bizkor da arras Lekeitio-erdia austu al-izateko? A BeinB 56. Zeure gorputz ori / autsa da, / ta dala autsittuko / gomuta. AG 1441. Jaungoikoaren kaltezko irakaspenak ondatu ta austutzeko egoki-egokiyak diran [...] gauzak. Elizondo KristPE 228. Austuta ematen diran ongarriak zabaltzerakoan. EEs 1916, 271. Etorri dedilla nai duana. [...] Nere atzaparretan austuko det boladu bat bezelaxe. Auspoa 26, 127. Arako know nothing, Medelek jakinarazi zigun zer hura ere aipatu zuen; bai zearo porrokatu ta austu ere! A Ardi 119. Gure oitura gozuak, gure izkuntza ederra, gure izate guzia, austuta, apurtuta geldituko dira. Urreta EEs 1918, 160. Auts zera ta austuko zerala oroitu, gizon ori. EgutAr 3-2-1918 (ap. DRA ). Auts zaralako austuko zara. GMant Goi 35. Esan dautse zugatz ta landara gustijak: / "Austu negu aldezko txori guzurtijak, / ta neguai be kendu bere bizkarnarru, / alde egin nai ez badau egun gitxi barru". Enb 179. Jel-maitasunez bijotzak sutu; austu etsaion estuntzak. Ib. 64. Axia eldu ta egal otzez / autsitu eban gustija. "Todo lo borró" . Laux BBa 64. Alper-alperrik ixango dozulako arrenka eragotia; almaixian ura jo ta austu gura ixatia baño be alperrago. Otx 90. Enplastu au gauza askogaz egiten da: urdel-bedar, boskotx ta erromerua austuta. A EY IV 260. Austurik dakusazun yaurgoa, Yobek berak yaurri zun. Amez Hamlet 103. Zakuak yosten ari giñan, arriak zatitzen, laztabin autsuari bira eragiten. Amez EG 1954 (11-12), 170. Aragia usteldu ta ezurrak austu. NEtx Antz 102. Eriotza ostean, berriz, birriaioten omen da, aurrerantzean inoiz ere austua ez ledin. Zait Plat 70. Zeruak oñaztu batekin ez ninduan austu, esan biar ez nebana agotik atara neban orduan? Etxba Ibilt 488. Austuta eldu da Teresa bere aitaren etxera; illa zirudian. Onaind STeresa 47. Lurrak ondo baneatu ta kare-pillak egin. Gero, austutzeko ura bota. TxGarm BordaB 24. Ito egin bear zan ura boteaz, austu zedin, lurrari zabaltzeko. JAzpiroz 75. Zumarraren azala ondo austuta. Ostolaiz 42.
azpiadiera-1.1
(Part. en función de adj.).
O egun negargarria! / gizon austua gizonduko dan / egun luze lar geldia. Azc PB 31. Ordukoak izan bear dute Salbatierrabideko (Gazteiz) soñ-austuen illobiak, eskuz egindako lurrontziak [...] eta arrizko aizkora eta azkonak. JMB ELG 72.
sense-2
2. (V-gip; Lar, , Aizk), autstu, autsatu (LE UrtVoc) Ref.: Iz LinOñ; Etxba Eib .
Llenar(se) de polvo, empolvar(se); espolvorear. "Enharinar, iriñez austu " Lar. "Polvoroso, lleno de polvo, austua " . "Empolvar" LE UrtVoc (no lo encontramos en el orig.). "(G), polvoroso, polvoriento" Aizk. " Mai ori, estalki barik, austutzen dago " Etxba Eib. " Mai orrek, pintxuria barri daben artian austutzia, kalte aundixa au " Ib.
Urte osuetan surrak autstu ditubanak, nekez itxiko dau . bijotz triste edo illunagaz ibilliko da beti bere tabakera ta tabakua goguan ditubala. Mg CO 107. Liburu zaarrak austu ta baztertuta eukiko ditubalako. Mg PAb 46. Azukrez autstutako esne-opilla. EgutAr 28-9-1958 (ap. DRA ).
azpiadiera-2.1
"Encenizar, autstu, autsez bete " .
azpiadiera-2.2
" Austu (matasak): matasaak austeian egosi; matasaak austiaketia " Iz LinOñ.
[Lioa] irun, austu ta eio, berriz austu ta xau: / bost kolperen lana da nire soñeko au! "Se hila, se cuela, se teje" . Or Eus 103.
haustu
<< hausnartu 0 / 0 hauta >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper