Harremana

    OEH - Bilaketa

    1037 emaitza begiratu bilaketarentzat

    Sarrera buruan (10)


    Sarrera osoan (499)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    2 gibel.
    sense-1
    (gral.; Lcc, IC 443r, Volt 80, Mic 7r, SP, Deen II 125 (gebila), Urt Gram 19, VP 32r, Lar, Añ, VocBN , Gèze, Dv, H, VocB , Foix), giel (BN-ad-arb), bigel (AN-gip) Ref.: VocPir 280; Bon-Ond 140; A (gibel, bigel); Lrq; Iz Als, To , Ulz, ArOñ, R 307; Etxba Eib; EAEL 297; Elexp Berg .
     Hígado. " Gibelera jo deutso gatxak (V-m)" A (s.v. gibeleratu). Cf. VocNav: "Bigel, hígado". Tr. Documentado en todas las épocas y dialectos. Gibel es la única forma que hallamos en la literatura. En DFrec hay 12 ejs.
    Gibeleko on dana areko gaxo. RS 141. (lo recogen tbn. RIs 45 y Aq 48) Estomaka agertutik bele erroiak gibela / ausikitzen lioela eta altxatzen okhela. EZ Man I 101. Baditu urdaila, hertzeak, sabela, bihotza, biriak; izan ere behar ditu gibela, barea eta geltxurrinak. Dv Dial 24 (It, Ur, Ip gibela). Xerri gibela. ECocin 10. Bestiak berriz bota biar zituan gibelak abotik. Kk Ab I 9. Zure gibela / edo dago gaxorik / edo da ustela. JanEd II 146. Ez eguan ar asko bere gibelian. Enb 181. Zerriyaren gibela / erreta jaten. MendaroTx 185. Gibelak beaztuna berez dakarren lez, garunak be gogaia alantxe ei dakarre. Eguzk GizAuz 47. Urdalla goxatu, gibela igurtzi, eztul bakoitzean sudurzapiari begiratu odolik ote zegon... JAIraz Bizia 26. Gibela aunditua edo zikindua dagoenean. Ostolaiz 166.
    v. tbn. Mb IArg I 317. Mg PAb 89. Gy 69. Hb Egia 132. AB AmaE 259. Echta Jos 307. Iraola 71. Ag G 186. A Ardi 43. Noe 116. Muj PAm 77. Or Mi 104. FIr 175. Zerb IxtS 62. Etxde JJ 205. Arti MaldanB 220. And AUzta 122. Erkiag BatB 56. Ibiñ Virgil 50. ZMoso 63. Uzt Sas 54. Alkain 111.
    azpiadiera-1.1
    (V, G-azp-goi, AN-gip-larr, Sal, R; Lar, Añ, H) Ref.: A; Inza Eusk 1928, 236; Etxba Eib; Gte Erd 138.
    "(Es de valiente) pachorra, gibel andikoa" Lar. "(Ah qué) flema, gizonaren gibela" Ib. ( H). "Gibel onekua, de buena pasta o cachaza" Mg PAbVoc. "(Buena) pasta de hombre, gibel onekoa, gibel zabala, gogo onekoa, gibelondoa" Añ. "Au fig., flegme, au sens de caractère flegmatique" H. "Cachaza" A. "Esanak esan bere gibelarekin gelditu duk (AN-larr), ¡Qué cachazudo es!" Inza Eusk 1928, 236. "Frescura, tranquilidad. Orrek daukan gibela! Andria urkatzen lanian eta bedori tabernan" Etxba Eib. "Orrek deuka gibela (G-azp-goi, AN-gip)" Gte Erd 138. Cf. infra GIBEL-HANDI. Tr. Lo hallamos en autores meridionales del s. XX.
    Gibel andikoa. A BGuzur 117. Gibelak euki biar ixaten dozak errimiak basterrera urteteko. Kk Ab I 17. Bide-baztarren bat arkitzen ote zun, iges egiteko. Gibela bear du! Or SCruz 46. Eskerrik asko lasai xamarra / dadukatela gibela. (In Tx B III 58 ). Egoarririk, eramapenik eta gibelik asko bear baita, euskeltzaleak txintik atera gabe euskeraren igesari begira egoteko. Ldi IL 68. Ikus, Iauna, ikus, gibel aundiz, oi bezala, gizasemeek iztun zaarren legeak nola dituten gordetzen itzetan eta silabetan. " Patienter" . Or Aitork 33. Promesak aundi baña / betetan ez dausku, / gibel aundikua dok / gure anai Praisku. BEnb NereA 214. Bi egun auetan, iñorekin itzik egiteke naukate, baiña nere gibel ederrari eskerrak, patxara ta giro ederrean iraun det orain arte. NEtx LBB 116s. Gizon patxarosoa ta gibel aundietakoa Lorentzo. Alzola Atalak 57. Erantzun zioken anaiak lasai asko, alako gibela al zin izan ere. Ataño TxanKan 98.
    v. tbn. Echta Jos 74.
    azpiadiera-1.1.1
    I beintzat ez au gibelak galduko. NEtx Antz 17.
    azpiadiera-1.2
    Gibel gaizto ta demontretakua zan, eta bada-ezpadakuan, aizto luze bat gerrikuan erabilten eban. Kk Ab I 31.
    azpisarrera-1
    GIBEL-HANDI (V-gip; -aundi V-gip, G, AN). Ref.: Inza EsZarr (gibel-aundi); Etxba Eib; Elexp Berg (gibelaundi); ZestErret. "Fresco, tranquilo, despreocupado" Etxba Eib. "Gauzak patxada handiz hartzen dituena" ZestErret.
    Bai, zu beti Gibel aundi; esan liteke Martiñez aztu zerala. Zab Gabon 34. Alper gibelaundi'yori, tabernan ibilliko zeñien zu gaur be, aiñ berandu etorteko! Alzola Atalak 57. Zein gibel-aundia aizen! Ez aiz ustelduko! (G-nav). Inza NaEsZarr 140. Etzekiñat non pukatzeko asmoa iziin dun gibelaundi zerri onek. PPer FLV 1987, 190.
    v. tbn. Osk Kurl 184.
    azpisarrerakoSense-1.1
    Txakurrak, pozkerian dabilkiola, eramaten dio aragia, Gibel-andik pensatu ere gabe alako gauzarik. Urruz Urz 24.
    azpisarrera-2
    GIBEL-ANTORNA. "Gibel-anthorna: gros viscère: undertxia" H (s.v. anthorna). v. ondeste.
    azpisarrera-3
    GIBEL-ANTSIA. Nombre de cierta afección hepática.
    Sendotzen ditu: idorreria, sabelako gaitzak, gibel-antsiak, sueria, jan-neke, mingrena, zipoteria. GAlm 1951, 46.
    azpisarrera-4
    GIBEL-HARRI.
    a) "(V, G, AN, Sal, R), piedrecillas del hígado" A. "Batzuk gibel-arri esaten dabe gaizdun gibelen arriagaitik" Ezale 1897, 421n.
    b) "(V-och-m), piedra de arroyo, canto rodado" A. "Gibel-arri [...] Otxandio-aldean, erreketan egoten direan arri leun gibel-taiukoei esaten dautse" Ezale 1897, 421n. Cf. GILTZURRIN-HARRI.
    Gibel-arriz beterik egoan! Ezale 1897, 421b.
    c) "Gibelarri (AN-araq), hígado" Satr VocP. "Gibelarri, higadillos de cordero. Gozuak jartzen die gibelarrixak saltsan, ardao-zuri puxkatekin" Elexp Berg.
    d) "Gibelarriak (BN-baig), asadura (en la matanza)" Satr VocP. (Es posible que en los apartados c) y d) se trate de variante de gibel-errai).
    azpisarrera-5
    GIBEL-BELAR. "Gibel-bedar (msLond), hepática noble (bot.)" A.
    azpisarrera-6
    GIBELEKO (Adnom.). "Del hígado" A. Cf. 1 gibeleko.
    Gañera gibeleko gatxa ta kuntzurrunetakoa be ba ei daukaz. Ag Kr 135. Bizi ondo, baña gibeleko gexoak neketuten nau sarritxo. Echta Jos 312. Iru egunian egondu naiz oyian gibeleko miñez. Iraola 126. Gibeleko maskuritxoa lertu-ezkero, miñoriya. Inzag Kabuxak 106.
    v. tbn. Uzt Noiz 63. Ostolaiz 33. Albeniz 218.
    azpisarrera-7
    GIBEL-ERRAI (V, AN, L, BN, R-uzt; VP, Lar, Añ, Dv, H; gibelarrai G, L; gibelerrain T-L; bigelarrai AN-gip). Ref.: A (gibel-errai, gibelarrai, bigelarrai); EI 124; ZestErret. (Pl.). Tripas, entrañas; órganos internos. "Gibel-erraiak, asaduras" VP 34r. "Asaduras del animal, conjunto de sus entrañas, corazón, hígado, bazo, pulmones" A. "Fraise d'agneau" T-L. "Birikak. Arkumearen gibelarraiak oso goxuak izan ohi dia" ZestErret. v. 1 errai; GIBEL-HARRI (c, d).
    Ondo garbitu eta ipintzen da atea kazuela batean; [...] au guzia ongi berotua dagoenean, botatzen zaizka gibelerraiak. Cocinan 13s. Bazterrerat ezarriak zauzkaten hekien gibel-erraiak, gure ustez aztiarentzat. Prop 1891, 205. Bulharrak ere errotik / trukesez zaizko khenduak [Santa Graziri], / gibel-erraiak barnetik / kanporat dilindatuak. Zby RIEV 1908, 418. Gibel-errai ta erre-egosiak, / [...] usu ta arin garbi dituzte. Or Eus 160. Aspaldian gizenduko nitun zeruko miru guziak yopu orren gibelerraiez. "Offal" . Amez Hamlet 80. [Zauritik] gibel-erraiak jarioka izan. Berron Kijote 97.
    azpisarrerakoSense-7.1
    Zer nere ta zazpi gibel-arrai!. Neriari [senarrari] ere etzionat utziko. Inzag Kabuxak 53.
    azpisarrerakoSense-7.2
    (S) Ref.: A; Lrq; EAEL 295 .
     "(Sc), pulmones" A. "Poumon (S)" Lrq.
    azpisarrerakoSense-7.3
    "Foie" Arch VocGr y Foix.
    azpisarrera-8
    GIBELETIK (Estar enfermo, etc.) del hígado.
    Miñez egona zerala gibeletik. Iraola 127. Gibeletik ta maxkuritik sentitzen badu. Ostolaiz 47. Len gibeletik ainbeste denboran egonda, ez bainengoan fuerteegi. Albeniz 225.
    azpisarrera-9
    GIBEL-GARBI. "Hombre falso, gizon gibelgarbia, sabelzuria" Lar in Aq 1395.
    azpisarrera-10
    GIBEL GIZEN. Foie-gras.
    Ihizirik ez bada, eman diteke [kasolan] gibel gizenak, edo denak nahas elgarrekin nahi balin bada. ECocin 15. Emaiten da barnian ihiziak edo lumakiak edo gibel gizenak. Ib. 46.
    azpisarrera-11
    GIBEL-KOLORE. "Gero, a beste irugarrena rapidua dok eta gibel-koloria emon biajakok ondo iraotzeko" SM EiTec1 (s.v. iraotu).
    azpisarrera-12
    GIBEL-SAIL.
    Lóbulo del hígado. " Gibel-sail, lobules hépathiques" Lh.
    Marroaren gantza hartuko duzu, buztana, hertzea estaltzen duen gantza, gibel-saila, bi giltzurrinak eta haien gaineko gantza. Bibl Ex 29, 22.
    azpisarrera-13
    GIBEL-SARE.
    Membrana sebácea que recubre el hígado. Cf. baresare.
    Artu bear dituzu [...] gibel-sarea, giltzurrun biak eta aien gañeko gantza. Ol Ex 29, 22 (Ker gibel-sare; Dv y Ur gibelaren sare; Bibl gibel-sail ).

    gibel

    gibel
    << 1 gibel 0 / 0 1 gibeldu >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper