Harremana

    OEH - Bilaketa

    976 emaitza bazter bilaketarentzat

    Sarrera buruan (74)


    Sarrera osoan (499)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    1 galgarri.
    sense-1
    I . (Sust.).
    azpiadiera-1.1
    1. (gral. ap. A; Lar, Añ, Dv, H), galdugarri .
    (Precedido de gen.). Cosa perniciosa para, causante de la perdición de, (la) perdición de. "Abejeruco, pájaro enemigo de las abejas, txori erlejale bat, erleen galgarria " Lar. "Assolador" , "ruina" Ib. "Perdulario" Lar, Añ. "Qui cause la perte, la ruine de quelqu'un, pernicieux. Bat aski da guzien galgarri, un seul suffit pour perdre tous les autres" Dv. v. galtzaile, galtzaigarri. Tr. Documentado primero en Etcheberri de Ziburu, Axular, Pouvreau (Phil 242) y Tartas (Onsa 96), no vuelve a encontrarse hasta fines del s. XVIII, en autores meridionales, entre los que es frecuente desde entonces; al Norte vuelve a ser empleado desde Duvoisin. En DFrec hay 11 ejs. de galgarri . Es empleado sobre todo, ya desde los primeros textos, en la expr. -(r)en galgarri(a) izan 'ser la perdición de'; -(r)en galgarrirako izan, de significado equivalente, sólo se encuentra en Añibarro y Zaitegi (Sof 36).
    Erhoaren mihia haren galgarria. EZ Eliç 186. Haserrekorra [...] bere eta bertzeren galgarri da: halakoaganik guztiak aldaratzen dira. Ax 294 (V 195). Bi bekhatu suerte dira [...] elizagizonaren etsaiak eta galgarriak. Ib. 361 (V 239). Egin behar diren bidez ta denboran gauzak ez egitea da gauz anima nagien agitz galgarria. Mb IArg I 217. Gure galgarri haizen Martin Dulunia, / bizirik jan darokuk bular-haragia! Iraultza 93. Oñak ditudala nere [basauntzaren] gordegarriak, ta adarra nere galgarria. VMg 54. Edanean igarotzea osasunaren galgarria dala. AA III 373. Emon euskizuzan ondasunak, baña zeure galgarrirako izango zirean. Añ MisE 70. Non [Venezuelan] Gobernadore egon zan [...] Ingeles anitzen galgarri. Izt C 492s. Adiskidantzarik behin ere egitetik begira zaite, zeren hori zure galgarri bailitake. Dv Ex 34, 12. Mintzo bagiñtez borondate gastua eta zuben galgarriaren deseiuz. ZugSerm 293. Gerra bat euren glorien galgarria. AB AmaE 438. Hanxet [ostatuetan] daudezila gizon gazte langileak, aita familiako zaharrak, oro baltsan batzu bertzen galgarri. HU Zez 27. Libertimendu arimen galgarri hori. Arb Igand 143. Hau dükezü hanitzen galgarri eta Salbagarri Israelen. Ip Hil 118. Berak daki ondotxo begirada gaisto bat izan leitekiala animaren galgarria. Ag Serm 295s. Salerosliak dira munduko beartsuen galgarriak. And AUzta 115. Jondoni Joaneko euria, ogien galgarria. (BN-baig). Satr CEEN 1969, 81. Joko eta edari, etxearen galgarri. EZBB II 20. Jondone Joaneko uria, ogien galgarria. Ib. 21. Beste [arrazoi] bat ere aipatzen duelakoan nago, ordea, euskararen galgarritzat. MEIG VI 54.
    v. tbn. Mg CO 105. Gco I 390. Bordel 174. Jnn SBi 34. Auspoa 97, 72. Inza Azalp 148. Enb 55. Etcham 188. Otx 27. Etxde JJ 21. Uzt Auspoa 10, 114. Galdugarri: Mg CO 22 (CC 18 galgarriak). fB Olg 86. Itz Azald 101.
    azpiadiera-1.1.1
    (Como segundo miembro de comp.). (El) que hace perder. v. ETXE-GALGARRI.
    Adiskidetasun anima galgarrietatik aldegin. AA III 538. Nere kutuntxo goxo / buru galgarriya. Echag 75. Edari garbi doarikako maitagarri au, ez dala osasun-galgarria. Izt C 76. Txori-izugarria, soro-galgarria. EZBB II 120.
    v. tbn. Bil 59. Bv AsL 30.
    azpiadiera-1.2
    2. (Añ).
    Peligro, ocasión peligrosa, causa de perdición.
    Bildurra bera baño galgarri andijagorik ezta. Mg PAb 206. Alperrik jagiko dira nire kontra galdugarri guztiak. fB Ic I 57. Iges egin bear dozu yausi erazoten deutsuen lagun, batzar, bide, leku eta ganeko galgarrietarik. Añ EL2 83 ( EL1 73 lagun, batzar, leku ta galgarrietarik ). Turmoi, tximista, aize, euri eta galgarri guziak gañean ginduen. Arr EE 1882a, 97.
    v. tbn. Echta Jos 340. Etxde AlosT 75.
    azpiadiera-1.2.1
    Lo que hace perder, faltar a.
    Marrubiak eta kañikak, horiek izanen ginituen gure eskolako bide hartako galgarri edo ahusagailuak. Larre ArtzainE 13.
    azpiadiera-1.3
    3. Vicio.
    Gutiziarekiñ batera, onek erakarri oi dituen galgarri edo bizio guziak zituen. Arr May 93.
    sense-2
    II . (Adj.).
    azpiadiera-2.1
    1. (gral.; SP, Urt, Ht VocGr 400, Lar, VocBN, Gèze, VocCB, Foix ap. Lh), galdugarri. Ref.: A; Lh; Lrq. Pernicioso, nocivo, malo; peligroso; temible. "Dommageable, nuisible, propre à facil perdre" SP. "Abjuravi haeresin, arnegatu dut heresiaz vel heresia vel hautu galgarria " Urt I 27. "(Es un) perdido, galdari bat da. Item. galgarria " Lar. "(Au sens actif), qui peut être occasion de perte, qui perd, corrompt, mène à perdition, pernicieux. Irakurtze galgarriak, lectures mauvaises. Lagun galgarriak, compagnons pernicieux" H. "(S), escandaloso. Galgarri izan (Ip Mt 5, 29), escandalizar" A. v. galkor (2). Tr. De uso general (en suletino sólo lo hemos encontrado en Inchauspe); la forma galdugarri, a veces junto a galgarri, aparece en algunos autores vizcaínos del s. XIX.
    Zeren hain da gauza galdua eta galgarria alferkeria, non naturalezaren beraren ere kontra baita. Ax 34 (V 20). Gatzak, urez egina delarik, eztu ura baiño etsai handiagorik; ez eta haragiak ere, haragiz delarik, haragia baiño galgarriagorik. Ib. 418 (V 271). Zuen artean ere izanen diren bezala nausi gezurtiak, zeinek sararaziko baidituzte heresia galgarri batzu. He 2 Petr 2, 1. Aren atzapar galgarritik bein iges egin zuten gaisoak. Mb IArg I 244. Emakume galgarrietara jarri zan. Ub 45. Ezteutsegula jaramonik egingo bere [diabrubaren] asmo galgarriei. CrIc 130. Ondo gorderik okasiño galdugarrietatik. Añ LoraS 21 (31 o. galgarri). Etsai galgarriaren mendean. AA III 262. Exenplu galgarriez. Jaur 119. Ezin esan diteke gerra galgarri onetan zenbat judu il ziran. Lard 547. Hire begi esküña galgarri bada hiretako, idok ezak. Ip Mt 5, 29 (Dv behaztopagarri, IBe galbide bazaizu). Lazotarsun galgarri batean eroriak ziren. Laph 73 (v. tbn. 65). Bazter oetan ezagutu dan / gaurik izugarriena, / uri leial ta prestuak izan / duenik galgarriena. Otag ( in FrantzesB II 128 ). Utztazu oitura galgarri ori. Arr May 17. Beren doktrina galgarriak. Elsb Fram 158. Josteta galgarrietarik urruntzea. CatJauf 80. Edari galgarrien ondoren gaistoak. Ayerb EEs 1916, 31. Bedar galgarrijak. Kk Ab I 33. Irakurgaiak ondoen antzera dirala, guziak galgarri. Lh Itzald II 105. Aspaldiko urthetan, nehor guti zoan zerurat, jendea tzarturik, mendea galgarri egina zelakotz. Barb Sup 133. Nekeak ez dezala auldu; ain da galgarria bide ori. "Tan temible" . Aitzol ( in Laux BBa XII ). Denbora gutirik barne, ondikotz, anitzez galgarriago izan behar zen etsai bat oldartu zitzaion. Mde Pr 208. Ematxar orrek bere sare galgarritara ekarri bide zun Mattin. Etxde JJ 137. Batentzat on datekena, galgarri gertatzen da bestearentzat. Zait Plat 33. Zure ofizioa, Mentaberri jauna, batzuentzat altxagarri, eta bertzeentzat galgarri! Larz Iru 142. Ez dela beti, nahi eta nahi ez, kaltegarri eta are galgarri harako zubigintza hura. MEIG VIII 84.
    v. tbn. SP Imit I 3, 1 (Ip galgarri). Gç 205. He Phil 486. Egiat 213. Mg CC 187. VMg 70. Gco I 418. LE Ong 25v. Dh 214. Astar II VII. It Fab 91. Jauregui 236. Dv LEd 200. Oxald in AstLas 74. Balad 233. Aran SIgn 99. CatS 70. Prop 1880b, 15. AB AmaE 284. Jnn SBi 177. HU Zez 206. Arb Igand 40. AzpPr 62. Ag AL 123. Echta Jos 156. JE Bur 41. ForuAB 157. A Ardi 105. GMant Goi 40. Ox 101. Mok 7. Or Mi 79. Enb 179. Anab Usauri 17. Eguzk GizAuz 124. TAg Uzt 247. Munita 105. Mde Pr 306. Izeta DirG 1. Othoizlari 1962, 431. Vill Jaink 82. MAtx Gazt 66. Ibiñ Virgil 87. NEtx LBB 247. Berron Kijote 118.
    azpiadiera-2.1.1
    (Con reduplicación intensiva).
    Nork bere burua ezagutze orrek zer onik ekar ezpadeza, ordea, galgarri-galgarri gertatuko lizake. Zait Plat 103.
    azpiadiera-2.1.2
    --Ene! azkenik: galgarria [Erifile, bere senarra galdu zuena], ba. --Eskuratua izan da. --Bai. 'La funesta'. Zait Sof 33 (v. tbn. 49).
    azpiadiera-2.1.3
    "Desperdiciador" VP 32v.
    azpiadiera-2.2
    2. (H), galdugarri (Añ).
    Perecedero, corruptible; (el) que se puede perder. "Perecedero, caduco" Añ. "(Au sens neutre), qui peut se perdre, qui y est sujet" H.
    Zuek izanez berriz sorthuak, ez hazi galgarri batez, bainan ezin galduzko batez. TB 1 Petr 1, 23 (Ol ustelgarri, Ker, IBk, IBe ustelkor ). Onek galduta [abixena, euzkerea], ba, galdu ixango dozubez zuben gauza galgarri gustijak. (1897). AG 1017. Edertasun galgarri lazoa. "Caduca" . Gazt MusIx 83. Esanen dute, naski, / maitez galdu naizela: / galgarri nintzalarik / irabazi nutela. "Perdidiza" . Or ( in Gazt MusIx 200 (Gazt galdu-ustez ) ). Osasun galgarri / lan orrek ekarri. Insausti 162 (Interpr?).
    azpisarrera-1
    GALGARRIZKO (SP, sin trad.). Pernicioso.
    Ehun bertze galgarrizko obra egitentu. SP Phil 351 (He 353 galgarri). Mundu zabal galgarrizkoa egia bearrean dago. Ag Serm 493.

    galgarri

    galgarri
    << galdu 0 / 0 galtza >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper