Harremana

    OEH - Bilaketa

    976 emaitza bazter bilaketarentzat

    Sarrera buruan (74)


    Sarrera osoan (499)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    errainu.
    tradizioa
    Tr. Documentado fundamentalmente en autores meridionales desde mediados del s. XVIII. Errainu es la forma más atestiguada al Sur (erreñu en Cardaberaz). Hay erraiño (junto con erraiñu ), en Larramendi y D. Agirre, erraño en Lardizabal y erruñu, si no se trata de errata, al menos una vez en Aguirre de Asteasu. Al Norte, si exceptuamos a Mirande, los únicos ejs. documentados corresponden a erreinu en Herria y Etchepare de Jaxu. En DFrec hay 7 ejs. de errainu .
    sense-1
    1. (G, AN, BN; Lar, H), erraino , erreinu (AN-olza; -eñu H). Ref.: Bob-Ond 137; A; Iz UIz .
    Rayo. "Rayo de sol" Lar. "Destello de luz, argi errañua" Ib. "Rayon de lumière" H. "Errañoa, (de erre-añoa), brouillard qui brûle" Ib. (la trad. parece ser puramente etimológica).
    [Argiaren] erraiño eder irazekiak etziran emendatu iñoiz. Lar SAgust 6 (12 erraiñu). Raio edo erreñu argiaz apañdua [...] ikusi zuen. Cb Just 81. Jangoikoaren argiarén errañubát bekála. LE Urt ms. 88r. Zure begiratuak neretzako eguzkiyaren errañuak dira. Bil 158. Gloriaz inguratua eta argi-erraiñuak zeriozkala igo zan. Aran SIgn 90. Argi-errañuzko aurpegiarekin, urbiltzen da Basurtoko noblearengana. Otag EE 1882c, 584. Nun ikusirik ainbeste izar / Ziargiz txito josiak, / Errañu batek zabaldu deustaz / Adimentuko begiak. AB AmaE 194. Bere adimeneko argi erraiñoaren indarrez asmau. Ag AL 29. Biurtuko naizen itxaropenak poztasunezko errañu bat azaltzen dit. Alz Ram 52. [Egunsentiak] izpi ta erraiñu ederrenak isuri ostean. Erkiag Arran 94. [Kolore] xuriak ez ditu hartzen erreinu beroak. Herr 22-9-1960, 4. Iguzki erreinu mehe bat atheratzerat zoan. JEtchep 101. Illargiak bere erraiñu eztiakin bazter guztiak pakez gantzutu oi dituanean. Vill Jaink 30. Eguzki erraiñuak mendia urre argiz josia zeukaten. NEtx LBB 97.
    v. tbn. Ur CatArrig 74. Arzac EE 1884a, 36. Etxeg ib. 379. Itz Azald 30. Ag Serm 543. Gand Elorri 127.
    Gazt MusIx 137. Ibiñ Virgil 78. Erraño: Inzag EEs 1914, 66.
    sense-2
    2. (G; Lar DVC, VocZeg), erraino (-año G-to; Lar, H), erreinu (AN-larr), erruñu. Ref.: A; Ond Bac; Garate Cont BAP 1949, 357 (erraño); Asp Leiz (erreiñu); JMB At 194. Sombra. "Rayo [...] de sombra" Lar DVC 224. "Sombra producida por algún objeto, errañue" VocZeg 288. "Sombra proyectada sobre un objeto" Ond Bac. "Sombra de personas y animales (no de plantas) pero de noche a la luz. v.g., de la luna" Asp Leiz. "Erraiñu, sombra que proyectan las personas y los animales. Las que proyectan las demás cosas se llama itzal" JMB At.
    Lege zarreko Apaiztasuna alabaña etzan Jesu-Kristoren legekoaren erruñu ta gereiza besterik. AA III 293s. Eguzki-erlojuan errañoa aurreratzea edo atzeratzea. Lard 274. Amets bat zala bizitz au --zion--, / Errañu utsa gure usteak. Manterola EE 1881b, 26. [Arren begietan] beti agiri zan illuntasun bat, zerbaiten errañua. Ag G 171. Sorgiñari miñ emateko, ez da bere soñean jo bear, bere errañuan baño. JMB LEItz 99. [Egaztiak] egaz erraiñu egiten du legorrean. 'Projette son ombre' . Or Mi 118. Iturri-lats gardenean / zure besoen erraiñua. "La sombra de tus brazos" . Or Eus 36. Pekatuaren errañu beltza ageri da guziotan. Basarri 16. Nor ote da? [...] Etxe saillaren kontra errañu bat bazetorren. Ugalde Iltz 66. [Karabinero] oien errañurik ere etziteken ikusi nai izaten etxe inguruan. Ataño TxanKan 45. [Deabruak] erraiñua kendu omen zion. Geroztik, erraiñu gabeko gizona omen zan. JAzpiroz 97. Ez nuke nahi euskara beste hizkuntza baten, erdararen, errainu hits bihur dadin, eta "errainu" bitara har daitekeenez berehala agertzera noa zer esan nahi dudan. Guretzan, "errainua" da guztiok itsatsirik daramaguna eta harako Peter Schlemihl hark galdu omen zuena. MEIG VII 44.
    v. tbn. Arti MaldanB 204. Anab Poli 85.
    sense-3
    3. Reflejo (en sdo. fig.).
    [Euskal-ipuiak] dakartzkiguten errañu eta islarak, Paleolitos-garaiko eiztarienak dirudiete. JMB ELG 51. Eta sinismenetan ere anima (errañua) ez da, [...] itzalzat artzen, argitzat baño. JMB (23-7-1954, comunicación personal). Euzko gogoa, Euzko jakintza, mendeak zear euzko abenderriaren erreñu dirdirakorra izan dedin. " Reflejo" . EAEg 16-12-1936, 558. Euzkadiko politika iritzien erreñurik ez da somatzen [batzorde] beroiengan. "No reflejan" . Ib. 19-11-1936, 335. Eta oroitean, aien erraiñuak ez baiño berak gorde ditut. "Non imagenes earum sed ipsas" . Or Aitork 257. Haren pentsaeraren errainu bat izan ledin haurrarena. Mde HaurB 28. Baña oar zaio ere --eta ain sakon ta eder-- zentzuz-bestaldeko sentikizunaz ikuskarietan nabari zaion Egillearen edertasun eta betegiñaren errañuari. Gazt MusIx 168. Bigarren, Seme zera, Aitaren erraiñu; / agortu gabeko Itza, ta Egi-albaiñu. NEtx LBB 280. Gizonak bere irudira [...] sortu dituen errainu iraukorrak [...]: Edipo, Macbeth... MIH 174. Gerra aurrekoen isla eta errainu zirudiena txoil bestelakatua ikusi dugu azkenean. MEIG IV 128. Joxe komeriantea, emaztea eta semea, gure artean dabilen Familia Santuaren errainu bizia. MEIG I 199.
    sense-4
    4. Huella, impresión.
    [Madeleine-aldikoak] geienak abere irudiak izan oi dira, [...] mamut, rhinokeros [...]. Esku-errañuak [...] ere badira. JMB ELG 49.
    sense-5
    5. Pequeña cantidad.
    Belar-zelaientzat, simor-errañu bat baño, elur egin-aldi bat obia. EZBB I 65.
    azpisarrera-1
    ERRAINUPE (En casos locales de decl.). Bajo los rayos.
    Epelgiro ederra egiten zun eguzki zimelaren erraiñupetan. Etxde JJ 33.

    errainu

    errainu
    << erori 0 / 0 erraitekodun >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper