OEH - Bilaketa
32 emaitza bahitu bilaketarentzat
Sarrera buruan (3)
Sarrera osoan (29)
goiburua
hatsantu.
sense-1
1.
(L-ain, BN-baig, R-uzt; Dv, Foix ap. Lh.),
hats-hantu (H),
hatsauntu (L; hatshauntu Urt),
hatsandu (BN)
Ref.:
A (hatsantu, hatsauntu, atsanditu)
.
Sofocarse, jadear. "Anhelare" Urt II 100. " Hats hantzea, s'essouffler, perdre haleine" H. " Atsantu (R-uzt), hatsantu (L-ain, BN-baig; Dv), desalentarse, rendirse de fatiga" A. " Hatsauntu (Lc), jadear" Ib. v. hatsanditu, hats-bahitu; cf. HATSAK HANTU. Tr. Documentado en la tradición septentrional desde mediados del s. XVII. En DFrec hay dos ejs., septentrionales, de hatsantu .
Em' ibiliz, eme hatsartuz, / Eta haztatzez, ganbara bitan / Iraganik, beldur handitan, / Net hatshanturik, zur' oh' ondora / Banatorra, zuk heiagora / Egiten duzu, ni hautemanik. O Po 16. Haur xumeak badabiltza hats hanzeraiño eta izerzeraiño pinpiriñen ondoa. He Phil 87. Hala nola orein bat hats hanturik iturrien onduan baithabila. AR 18. Azkenean, joiteaz hatsanturik gelditzen da gizon bihotzgabea. Arb Igand 85. Ez baitira hats hantzen, ez baitute oraino kopetan izerdi xortik ezagun, ez mateletan gorririk. JE Bur 29. Eta bera hatshauntu zen arteraino, dohakabeari joka jazarri ziren. Prop 1911, 253. (ap. DRA) Pegar eta ferretak, betherik, jostetan zeramazkala, biderik xutenetan bethi lasterka, sekulan hatsantu ere gabe. Barb Sup 145. Hatsanturik aspaldi naiz oihuka ari. Iratz 61. Biziki bero zela goizetik eta (ihiztari) zakhurrak goizik hatsantu direla. Herr 31-8-1961 (ap. DRA ).
Sofocarse, jadear. "Anhelare" Urt II 100. " Hats hantzea, s'essouffler, perdre haleine" H. " Atsantu (R-uzt), hatsantu (L-ain, BN-baig; Dv), desalentarse, rendirse de fatiga" A. " Hatsauntu (Lc), jadear" Ib. v. hatsanditu, hats-bahitu; cf. HATSAK HANTU. Tr. Documentado en la tradición septentrional desde mediados del s. XVII. En DFrec hay dos ejs., septentrionales, de hatsantu .
Em' ibiliz, eme hatsartuz, / Eta haztatzez, ganbara bitan / Iraganik, beldur handitan, / Net hatshanturik, zur' oh' ondora / Banatorra, zuk heiagora / Egiten duzu, ni hautemanik. O Po 16. Haur xumeak badabiltza hats hanzeraiño eta izerzeraiño pinpiriñen ondoa. He Phil 87. Hala nola orein bat hats hanturik iturrien onduan baithabila. AR 18. Azkenean, joiteaz hatsanturik gelditzen da gizon bihotzgabea. Arb Igand 85. Ez baitira hats hantzen, ez baitute oraino kopetan izerdi xortik ezagun, ez mateletan gorririk. JE Bur 29. Eta bera hatshauntu zen arteraino, dohakabeari joka jazarri ziren. Prop 1911, 253. (ap. DRA) Pegar eta ferretak, betherik, jostetan zeramazkala, biderik xutenetan bethi lasterka, sekulan hatsantu ere gabe. Barb Sup 145. Hatsanturik aspaldi naiz oihuka ari. Iratz 61. Biziki bero zela goizetik eta (ihiztari) zakhurrak goizik hatsantu direla. Herr 31-8-1961 (ap. DRA ).
azpiadiera-1.1
(Trans.).Hacer sofocarse.
Laster egiteak, laster hats-hantzen. EZBB II 45.
Laster egiteak, laster hats-hantzen. EZBB II 45.
azpiadiera-1.2
(Part. en función de adj.).
"
Hatsantia da (BN-arb)"
Gte Erd 18.
Ukho egitera ya zaldiak zoazen, / Hats-hauntuak, eziñduak, / Izerdiz bokatatuak. Gy 178. Nekhez dabila eta bethi ahoa zabalik dauka, hats-hantua balitz bezala. Prop 1884, 282. Dena hatsantua delakotz, doi-doia erraiten ahal derozkit hitz bakhar hauk... Prop 1895, 88. Eta, hats-hantua, heldu denean Sarako mugarat. Elzb PAd 85. Etxeko andre khexua / Hor heldu da hats-hauntua. Zby RIEV 1909, 104. Noiztenka Schmittling gaizoa hats hantua sartzen zen ixtudianten buruzagien artean. StPierre 31. Hatsantuak, joan ziren hola Larzabaleraino, eta han gelditu, leher eginak oro. Barb Leg 127. Hats hantua badoalarik. Ib. 128. "Jainkoaren amodio!" duzu ihardetsi, / Amodioz hatsantua behatuz Jesusi. Iratz 172. Abere gaixoari soka-lasterra eman zioten lepotik eta bortz gizon ari zitzaizkon tira eta tira lehen galerietako leiho batetik, indarka, hatsantuak. Lf Murtuts 15. Hatsantua, ethendua gelditu zen. Othoizlari 1955, 42.
Ukho egitera ya zaldiak zoazen, / Hats-hauntuak, eziñduak, / Izerdiz bokatatuak. Gy 178. Nekhez dabila eta bethi ahoa zabalik dauka, hats-hantua balitz bezala. Prop 1884, 282. Dena hatsantua delakotz, doi-doia erraiten ahal derozkit hitz bakhar hauk... Prop 1895, 88. Eta, hats-hantua, heldu denean Sarako mugarat. Elzb PAd 85. Etxeko andre khexua / Hor heldu da hats-hauntua. Zby RIEV 1909, 104. Noiztenka Schmittling gaizoa hats hantua sartzen zen ixtudianten buruzagien artean. StPierre 31. Hatsantuak, joan ziren hola Larzabaleraino, eta han gelditu, leher eginak oro. Barb Leg 127. Hats hantua badoalarik. Ib. 128. "Jainkoaren amodio!" duzu ihardetsi, / Amodioz hatsantua behatuz Jesusi. Iratz 172. Abere gaixoari soka-lasterra eman zioten lepotik eta bortz gizon ari zitzaizkon tira eta tira lehen galerietako leiho batetik, indarka, hatsantuak. Lf Murtuts 15. Hatsantua, ethendua gelditu zen. Othoizlari 1955, 42.
sense-2
2.
(Sust.).Jadeo.
Urrikalgarria zen zinez, hats-hantuarekin sahetsa goiti eta beheiti zerabilala [zakurrak], mihia luzatua. JE Bur 62.
Urrikalgarria zen zinez, hats-hantuarekin sahetsa goiti eta beheiti zerabilala [zakurrak], mihia luzatua. JE Bur 62.
hatsantu
-
hatsantu....
-
1. (L-ain, BN-baig, R-uzt; Dv, Foix ap. ...
-
(Trans.).Hacer sofocarse. Laster egiteak...
-
(Part. en función de adj.). " Hatsantia...
-
2. (Sust.).Jadeo. Urrikalgarria zen zine...
<< 1 hartu 0 / 0 jauki >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
