Harremana

    OEH - Bilaketa

    226 emaitza bago bilaketarentzat

    Sarrera buruan (2)


    Sarrera osoan (224)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    1 ozpin.
    tradizioa
    Tr. Documentado en textos septentrionales, además de en algún autor navarro moderno y en Orixe. La forma ospin la emplean Etcheberri de Ziburu (Noel 105) y Larreguy (II 185), ozprin Etcheberri de Ziburu y Axular, ozme Agerre, y oxme en un texto salacenco. Hay ejs. seguros de ozpina, con -a constitutiva, en Goyhetche y Barbier. Con h- inicial lo emplean Pouvreau, Gasteluçar (182) y EgunO . Las variantes ozpine y oxpine, tal vez eufemísticas, usadas como exclamación, se encuentran en autores del s. XX.
    etimologikoa
    Etim. De ortz- + *bini (> mihi ), litm. 'lengua celeste'.
    sense-1
    1. (L, BN-ciz-bard-ad, S; SP, Ht VocGr 364, Arch VocGr , Dv, H (+ h-), Foix), ozpirin (HeH Voc→A), ozprin (L; SP (que cita a Ax), Urt Gram 7, Lar Sup, H), ospin (Volt 81 (h-)), orzpin (Saug Voc ; -rtzp- L-côte), ozmin (H (S)), ozme (Sal), oxme (Sal) Ref.: Saug Voc 704; A (ozme, ozpin , ozpirin); A Apend (oxme); Lh.
    Rayo. "Foudre" SP, Ht VocGr, Foix. "Ozmea [sic, aunque la entrada es ozme] bat erori dun, ha caído un rayo" A. "En San Juan de Luz [he] oído decir debruaren ortzpina y esta locución, juntamente con la grafía orzpina, adoptada por Sauguis, parecen dar a entender que la voz en cuestión se deriva de ortze, cielo" Urq in Saug Voc. "Ozpinez jo, fulminer" Lh.
    Jendea du harrituren ozpiñen garhasiak. EZ Man I 79. Eta arramu ozpriñaren / ahalke etzarena. EZ Noel 104. Ospiñak legez zioen / argitzen bekhokiak. Ib. 105. Ozpinaren eta zupernaren periletik, begira. Harb 361. Ez ozprinaren [...] beldur izanen. Ax 449 (V 293). Khar eta hozpin uholde haren ondoan. SP Phil 51. Berzei desiratzen diotela [...] ozpinak bolatzea. CatLav 114. (V 63; tbn. en Brtc 58) Ospin ihurtzuriek iharrosiren tuzte bazter guziak. Lg II 185. Hek sunsiarazi behar lituzken ozpiña. Mih 57. Apartatzeintü ozpinak eta tenpestak. CatLan 121s. Jainkoak ozpina eskuetan hartuko zuela. Dh 439. Zeinetan Jesu-Kristo ethorriko baita hozpinez eta txismiztez armaturik. EgunO 84. Ozpiñaz yoak. Gy 166. Hunek erran nahi du ozpin bakhotxa kanoi peza ukhaldi bat dela. Dv Dial 119 (It oñazkar, Ur oñaztarri, Ip iruriziri zaparta). Aldera eror lakikegun ozpinak edo ihurtzuriak ezkinetzazke hala nahas. Jnn SBi 137. Ortzia, ximixtak eta ozpinak, oro hor dituk orai! Barb Sup 98. Oxmea bago edo aritz edo lizarreala erortzen denean, arri batzuk sartzen tzu oxme korrek arbolearen beitian. (Sal). A EY I 172. Ozmeak ez erortzen / elorria-baitan. Agerre Olerti 1959, 144.
    v. tbn. Monho 140. Hb Esk 35. Elsb Fram XI.
    azpiadiera-1.1
    (BN-ad ap. A ), ozmin (G?, AN? ap. A).
    Trueno.
    sense-2
    2. (L, BN ap. Lh ), ozpine, oxpine. (Usado como exclamación).
    "Tonnerre!" Lh.
    Eta erranen dute Saran ere bertze asko tokitan bezala, eskuara galtzen hari dela, ozpine! Eskual 1-8-1913, 2. Ozpina! zure ildoa, mutil-nagusi, adoia artuarena da. Or Mi 113. Ozpine! zuken egin behialako beskoiztarrak. JE Ber 37. Ozpina! Orduan apeza dut lehertu... Mde Pr 68. kustekoak ziren [Beskoiztarrak] multzoka, Baionako karriketan [...] urhatsa bizi eta mintzoa gora, "berdin bei, oxpine!". Etcheb MGaric 145.
    sense-3
    3. (Lh), ozpriia (AN-larr ap. Asp ANaf ) (Uso adj.). Maldito, condenado. "Zoazi hemendik, gizon ozpina, sortez d'ici, diable d'homme" Lh; cf. sin embargo Lh Eusk 1919-20 (II), 81, donde se traduce "impoli, insolent". "Sinón. de madarikatua!, inpernukoa!, deabrua! Urde ozpriia!" Asp ANaf.
    Ongi dakite deabrua, demonioa, arraioa, ozpriya [...] eta alako itz suerte madarikatu batzuek. BaztSerm1 273. Duela lau urthe baino puskaz hetsiago ditutzue athe ozpina hauk! Barb Sup 20. Xantre ozpina orroaz ari zitzaion. Ib. 140. Erasia handiko zelula gazte ozpin hoitarik bat edo bertze baderama odolak. JE Med 138. Ardi "ozpin" horiek Españakotik ezin zainduz! Othoizlari 1957, 122. Behi ozpina! Herr 5-2-1959, 2.
    azpisarrera-1
    GERLAKO OZPIN. Gran guerrero.
    Zer! animaleak detzadan nik izi! / Gerlako ozpiña bat izango naiz naski? "Un foudre de guerre" . Gy 117.
    azpisarrera-2
    OZPIN AMORRATU. "Rayo (AN-ulz)" A Apend. "Ozpin amurratua!, ¡caramba! (AN)" A EY III 258 (que traduce litmte. "vinagre rabioso").
    azpisarrera-3
    OZPINEZKO. Fulminante.
    Bekhatuko bideak juiamendu etsimenduz bethe batetara, madarizionezko eta ozpinezko sentenzia batetara [darama] . Dh 153.
    azpisarrera-4
    OZPIN-KOLPE.
    Rayo.
    Zeruko ozpin-kolpe guziak. Dh 224.

    ozpin

    ozpin
    << ozitu 0 / 0 ozpinarri >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper