OEH - Bilaketa

226 emaitza bago bilaketarentzat

Sarrera buruan (2)


Sarrera osoan (224)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
1 jarki.
sense-1
I . (Vb.).
azpiadiera-1.1
1. (V-m-gip; Mg PAbVoc, Izt, Rollo 14V), jargi (V-m), jarkin (Zam Voc) Ref.: A (jarki, jargi); Etxba Eib; Etxabu Ond 106 .
(Aux. intrans.; por lo general lleva como complemento un dativo y, con menor frec., un sintagma con kontra, aurrean, etc.). "Hacer frente, acometer. Jarki akio, opóntele" Mg PAbVoc. "Oponerse, contrariar, yarkitu " , "dar frente, acometer" Izt (donde tbn. se lee "apóntele, jarki-akio", sin duda error por "opóntele"). " Jarki, resistir, oponerse, atacar" A. "Descararse, ponerse en actitud de combate. Ori entzunaz, jarki jatan jan biar banindu bezela " Etxba Eib. " Gurasuari semia jarkitzia, izan laikian gauzarik zatarrena " Ib. "Dar cara" Etxabu Ond 106. Tr. Documentado en autores vizcaínos desde principios del s. XIX; lo emplean tbn. algunos autores guipuzcoanos modernos de léxico cuidado. Jarki es la única forma documentada en los textos. En DFrec hay 4 ejs. de jarki .
Bere kontra jarkiten dirian seme [...] lotsabagaak. CrIc 28. Auntzak dira gogorraguak, euri ta otzari obeto jarkiten jakozanak. Mg PAb 109. [Txakurrak] inziri illetazkuak egingo ditu, ez baña jarki ta aginik erakutsi. Ib. 92. Dabid ez zan balijeetan bere indar ta baloriagaz jarkiteko Sauli. JJMg BasEsc 179. Bere borondatiari jarkiten zatxakozala. Ib. 226. Ez ekijen legez zuzenduten batela, ezin jarki jakozan ur korrontiari. Ur MarIl 25. Norberaren griña ta gurari bidebagakuai jarkijagaz. Ib. 12. Etzaitezte jarki Jaunaren kontra. Ur Num 14, 9. Arerijo gerrarijaren argudijuai jarki jakezan errazoe senduakin. (1864). BBatzarN 209. Liberal arruari / jarkiten gogotik. KarlBB 171. Jaungoikoari berari jarki eta matxinatu jakolako. Itz Azald 185. Jaungoikoaren kontra jarki. Ib. 75. Jarki zitzaizkoen erriko agintariari. Ag G 63. Arriskuaren aurrean ausardiro jarki bear izaten zuan. Ib. 150 (AL 49 iarki). Mikeli jarkitzeko (kontra egin) non, orde, kemena? Or Eus 115 (Aitork 287 iarki, QA 109 yarki). Yarkitzen zazkidanei yarki. Ol Ps 35, 1. Katu-ama umeekin baño amorratuago jarki zaiguk. NEtx Antz 146. Arrautzak naiz kumak zuloan utzita eguzkiari iarkitzen zaionean [sugea] bere mizto irukoitza dardaratuz. Ibiñ Virgil 103. Gai gogorra, gorbizia, jarkitzen zaio ertilariari, eta honek bere eskuaren gaitasuna horretan erakusten du. MEIG IX 119. (en colab. con NEtx)
v. tbn. CatElg 151v. VMg 79. Ibarg Geroko 49 (ap. DRA). Yarki: Zav Fab RIEV 1907, 93. Ldi IL 27. Zait Sof 181.
azpiadiera-1.1.1
(Sin complemento).
Nola izan diteke, beraz, pirri bat bezela, zirikatu egin zutela ta, beraren burua zaintzen jaso ta jarki ta esetsi nai izatea? A EEs 1916, 305. Zuen erritarrak orduan paperetan beretan jarki nai zuelarik, bertako batzuek burubide auxe eman zioten: [...]. Ib. 305.
azpiadiera-1.1.2
(Con aux. trans. tripersonal).
Zuen etsai guziak ezin yarki ta ezin gogor egingo dioten bezelako mintzoa [...] emango dizuet. Ir YKBiz 408. Gizonak Yainkoaren graziari yarkitzen ta buru-egiten dionean, gero ta geiago [...] gogortzen da. Ib. 428. Yalgi dituzunak [...] zuzen ez dituzula esan, ezingo nizuke yarki. 'Ni sería yo capaz de decirlo' . Zait Sof 180.
azpiadiera-1.2
2. (V ap. A ; H).
"Animarse" A, que cita a fB.
Alan bere, asi bagarik ezer egiten ez dala sinistuta, jarki nas Jaungoikoaren amar agindubeen leleengo zatija [...] ogeta sei ikasikizunetan argitara ateratera. fB Ic I VII (Harriet traduce: "je me suis laissé persuader de").
azpiadiera-1.2.1
(Part. en función de adj.).
Animosua, sendua, jarkija, indartsuba, inoren bildurrik ez daukana. fB Ic I 56 (Harriet traduce 'affectioné').
azpiadiera-1.3
3. "(V-m), corresponder, caber a uno en suerte: jarkiko jako, se le caerá la maldición" A.
azpiadiera-1.4
4. (V-gip), jargi (V-m) Ref.: A (jarki, jargi); Etxba Eib (jarki) .
"Conformarse" A. " Jargi, dar frente y acostumbrarse a un trabajo" Ib. "Acostumbrarse, hacerse a una cosa. Lo mismo que oittu. Astua makillara leztxe, jarki da zure orruetara " Etxba Eib. " Bertako gauzetara jarkitzia dogu amen onena " Ib.
azpiadiera-1.5
5. Ponerse, colocarse, instalarse.
Zapamorro aek dirala esteetan jarkitzen diranean, tiputzari sortuera ematen diotenak. Aran-Bago ManMed 216. [Euskal-erriko jendea da] setotsua, zerbait buruan jarkitzen zaionean. Ib. 200.
azpiadiera-1.6
6. Salir, ser expulsado.
Dauka arraxkua uste gabe aurraren ondoren bereala aur-laguna jarkitzeko. Aran-Bago ManMed 281.
sense-2
II . (Sust.).
azpiadiera-2.1
"Desplante. Lo mismo que jarkeria. Ez jata ondo jausi kaka-ume aren jarkixa " Etxba Eib.
Langille-buruba ixango zala esan eutsaenian, agin artian jarkija erakutsi gura ixan eban. BAizk Ipuin 89.
sense-3
III . (Tema nudo usado como posposición, precedido de gen.).
azpiadiera-3.1
Persiguiéndose.
Otsoko eta sakera / alkarren jarki yabiltzak. "Como se persiguen" . Laux AB 59.
azpisarrera-1
JARKIAREN JARKIZ. A fuerza de oponerse.
Naiz sarri jarri, jarkien jarkiz jausituak. AB AmaE 452.
azpisarrera-2
JARKIZ (Precedido de gen.). Contra, oponiéndose (a).
Aitaren egiñen yarkiz ta eztei-ertunen buruzki añen-urtika ari zan. Zait Sof 195.
jarki
<< janzkera 0 / 0 jenero >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper