OEH - Bilaketa
1067 emaitza bage bilaketarentzat
Sarrera buruan (1)
Sarrera osoan (499)
- 1 a
- abarka
- abatatu
- abegende
- aberastu
- aberats
- abertimendu
- abiada
- aborritu
- adierazi
- adiskidetasun
- adore
- adrakaizkia
- afruntatu
- ageri
- agindu
- agur
- agurka
- ahalegin
- ahalke
- ahaztu
- aho
- ahoko
- ahopuzgarri
- ahotz
- ahuldu
- ahultasun
- ahuspez
- ahuspeztu
- ailegatu
- 1 aire
- aitamen
- aitatasun
- aitatxi
- aitortu
- aitzakia
- aitzakiadun
- aitzin
- aitzineko
- aitzur
- aizen
- aizkora
- akabantza
- akabera
- 1 akats
- akerzauntza
- akordu
- alabaina
- alabantza
- alai
- alajainkoa
- alantxe
- alargun
- aldaketa
- aldaki
- alde egin
- alderdi
- aldetu
- aldi
- alegera
- 4 aleka
- alferkeria
- alfertxo
- alkantzatu
- alkate
- alkateordeko
- almirante
- altarazio
- alubia
- amaitu
- amets
- amuarrain
- anaia
- andrazko
- andre
- anomaliatxo
- antsia
- antz
- antze
- apaindura
- apainkeria
- apaintza
- apaiz
- apartatu
- aratz
- arazo
- ardit
- arduragabe
- 1 arduratu
- arerio
- areriotu
- argaltasun
- argi
- argitasun
- 1 argitu
- arindu
- aringarri
- 1 arinki
- arintasun
- arkara
- armatu
- arnasa
- arraiekeria
- 1 arrantxo
- 1 arrantza
- arrantzale
- arraun
- arriskatu
- arrisku
- 1 arrosa
- arrotz
- artegatasun
- arto
- asaldantza
- asaldarazi
- askazigo
- 1 aski
- asko
- asmatu
- asmo
- aspaldi
- asperraldi
- aspertu
- astearte
- astero
- astindu
- atera
- aterabide
- 1 ateri
- aterraldi
- aterrune
- atondoratu
- atormentatu
- atrebimentu
- atrebitu
- atseden
- atsedentza
- atsedete
- atsegintasun
- atsegintegi
- atsekabetu
- atsekaitz
- atsotitz
- atzapar
- atzealde
- atzerapen
- atzipe
- aupada
- aurpegi
- aurre
- aurren
- aurrerakizun
- aurreratu
- aurtiki
- aurtikika
- 1 autu
- autx
- AUXILIaXXXX
- 1 auzi
- axola
- axolagabe
- azal
- azartasun
- azkazal
- azpijoko
- aztarren
- aztertu
- añaditu
- 1 ba-
- babeskin
- 1 baga
- bahe
- bai
- bai-
- baiezko
- baimen
- baina
- bait-
- 1 baita
- bakar
- bakarreko
- bake
- baketsu
- baldanki
- 1 baldar
- balio
- balota
- bana
- banabar
- banaka
- banako
- banitate
- bankarrot
- baratu
- barau
- barautu
- 2 baraxtu
- barber
- 3 bare
- barkazio
- 1 barku
- barreiatu
- 1 barren
- 2 barren
- 1 barrena
- barru
- barrunbe
- basahuntz
- bastante
- batere
- batu
- bazkaldu
- bazkari
- bazterreratu
- bedatu
- begietaratu
- begiragarri
- begirapen
- begiratu
- begirune
- behar
- behar izan
- behar-ordu
- behartasun
- behartsu
- behartu
- 1 behatu
- 1 behatz
- behe
- behi
- behin
- behoka
- behor
- bekatu
- bekaturatu
- bekera
- bekoki
- bekozko
- 1 belar
- beldur
- beldurtu
- beltz
- beltzuri
- benazki
- bendizio
- 1 bera
- beraganatu
- 2 berandu
- berantza
- beratu
- 1 bere
- berebat
- bereganatu
- berehala
- bereizi
- berenez
- berez
- bernaje
- bero
- berotasun
- berotu
- berri
- berriz
- 1 berro
- bertatik
- bertso
- bertute
- besodun
- beste
- bestela
- bestenaz
- 1 beta
- betealdi
- betearazi
- beti
- betiere
- betile
- bezala
- bezalaxe
- bidaia
- bidegabe
- bideratu
- bidrio
- bigarren
- biguntasun
- bihar
- bihotz
- bihotzale
- bihur
- bihurriagotu
- bike
- bila
- 1 bilatu
- 1 bilatzaile
- 1 biola
- biratu
- birigarro
- bizi
- bizibehar
- bizitegi
- bizitu
- bizkor
- bobotu
- 1 bola
- borobil
- borondate
- 1 borroka
- bosna
- 3 bota
- botaera
- boti
- brau
- bukantza
- bukatu
- bultzatu
- buru-argi
- burugabe
- buruxka
- buruxkari
- buruz
- buruz-beheratu
- dainu
- dantza
- deabruzko
- debalde
- debozio
- deitura
- delitu
- denbora
- desalaitu
- desgrazia
- deskuidatu
- despeditu
- despentsa
- detenitu
- deungaro
- deus
- deuseztu
- dina
- dingilizka
- diru
- distingitu
- distrazio
- dizditsu
- doarik
- doitasun
- donge
- dote
- duda
- dudakor
- dudatxo
- dulabre
- durunda
- ebaki
- edan
- eder
- edozelan
- edukitze
- egarri
- egia
- egiabide
- egiatasun
- egin
- 2 ehun
- ehuneko
- 1 ei
- elbarritu
- eliza
- eliztasun
- elkarbidetu
- elkartasun
- elkortu
- eman
- emankizun
- emankor
- emartasun
- enbarazu
- 2 ene
- engainu
- enkomun
- enoatu
- enpatxamendu
- entzun
- enura
- eragabe
- eragozpen
- erakutsi
- 1 eramaki
- 1 eraman
- erantsi
- erantzupide
- 1 erasketa
- 1 eraso
- 3 erasotzaile
- erazagutu
- erbeste
- 1 erdara
- ere
- erigo
- erion
- eritasun
- erkindu
- eroan
- 2 erramu
- errazkiro
- erraztasun
- errekonozitu
- erremediatu
- erremedio
- erreminta
- erreparatu
- erreputazio
- erretasun
- erretiratu
- erruz
- esamesa
- esan
- esankizun
- eskandalo
- eskas
- eskasgabe
- esker
- eskergabe
- eskola
- eskrupulo
- 1 esku
- eskualdatu
- eskuarte
- esplikazio
- estalki
- estrata
- estu
- estuarazi
- estutu
- eta
- eten
- etengabe
- eternitate
- etorbide
- etorraldi
- 1 etsi
- etxandretu
- etxe
- etxejabe
- etxekoandre
- etxepe
- etzan
- eustazpi
- eutsi
- ez
- ezaguera
- ezagumentu
- ezagutu
- ezagutza
- eze
- ezer
- ezerez
- ezertxo
- ezik
- ezkabiadun
- ezkontza
- ezkontze
- ezkutatu
- ezpal
- 1 ezti
- eztul
- falta
- faltatu
- fede
- feriatu
- ferra
- 2 fin
- finjimentu
- firma
- firmokiro
- fits
- flakia
- frenu
- fresko
- fruta
- gabe
- gaberik
- gabetarik
- 1 gai
- gain
- gaindiro
- gaindu
- gainerako
- gainka
- gaitz
- gaitzgabe
- gaitziritzi
- gaizka
- gaiztetsi
- galdaldi
- galdu
- galdun
- galtzerdiño
- gano
goiburua
fits.
sense-1
1.
(B, L-côte, BN; SP (-tz), Urt I 485, Lar, Dv, H),
pits (AN, B; Lar, Dv, H; ph- L, BN; Dv, H),
pitx (L-ain),
phitz,
frits (Dv, H),
fritz,
fitx (L-ain, BN-ciz-lab)
Ref.:
A (fits, pits, phits, pitx); A EY III 326; EI 350; Izeta BHizt
.
Brizna; cosa insignificante. "Átomo, fitsa, pitsa, ikabea " Lar. "Futesa" A. "Mota del ojo" Ib. " Hori du begiko fitsa, eso constituye su preocupación (BN)" A EY III 326. " Begiko fitsa, barne kexka (BN)" Zait Sof II 149. v. izpi. Tr. Empleado en la tradición septentrional, aunque tbn. se documenta en Cardaberaz, Mendiburu, Orixe, Gaztelu y Villasante. En los autores septentrionales la forma más general es fits ; hay pits en Duvoisin, Hiriart-Urruty, Oxobi y Larzabal (ph- en este último). Aunque de forma menos frecuente tbn. se encuentra frits (fritsik ) en Hiriart-Urruty y Barbier, y hay fritz en una canción bajo-navarra. En DFrec hay 11 ejs. de fits y 2 de pits .
Zergatik dakusak eure anaieren begiko fitsa eta eure begiko gapirioari ez atzaio ohartzen? Lç Lc 6, 41 (He, Leon fitsa; TB lastoari, Dv izpia, Ol kizkia, Ker samarra). Fitsaren berdin, ez deusen pare dadukagu denbora. Ax 160 (V 107). Alxatzen du pobreori / lurreko herrautsetik, / ongarrian datzanori / badarama fitsetik. Hm 151. Zer fits eta ergelkeriak gatik ofensatu dut ene Iainkoa? SP Phil 48 (He 49 zer fitsen). Lurra da ene bihotza, / ene arima fitz ariña, / herrautsa ene gorphutza. Gç 39. Lauso edo pits airean ta ur tanta itxasoan. Cb Eg II 32 (Dv LEd 69 pits). Munduak eskain ahal zietzatzuken gauzarik aberatsenak, ederrenak, fitz bat, oraño zerbait gutiago ziren zure begietan. Mih 18. Bada, horiek guziak gogoan dauzka [Jainkoak], fits bat etzaio ahanzten. Dh 132. Urzoak urrikaldurik, / lasto-izpi bat atzemanik, / dio botatzen alderat / fitsak xinaurriarentzat / iduri zuen irla bat. Gy 53. Hantik goiti deihadarrak / nigarrak eta marraskak / mila fritz egin zituien / itsasoaren indarrak. (BN). Balad 243. Oi ura mintzo! Balinba / pits bat bederen zentzumenera / baletorkit. Gazt MusIx 91.
v. tbn. Ch III 46, 2. EZBB I 36. Pits: Mb IArg I 161. Or QA 206. Frits: Prop 1897, 63.
Brizna; cosa insignificante. "Átomo, fitsa, pitsa, ikabea " Lar. "Futesa" A. "Mota del ojo" Ib. " Hori du begiko fitsa, eso constituye su preocupación (BN)" A EY III 326. " Begiko fitsa, barne kexka (BN)" Zait Sof II 149. v. izpi. Tr. Empleado en la tradición septentrional, aunque tbn. se documenta en Cardaberaz, Mendiburu, Orixe, Gaztelu y Villasante. En los autores septentrionales la forma más general es fits ; hay pits en Duvoisin, Hiriart-Urruty, Oxobi y Larzabal (ph- en este último). Aunque de forma menos frecuente tbn. se encuentra frits (fritsik ) en Hiriart-Urruty y Barbier, y hay fritz en una canción bajo-navarra. En DFrec hay 11 ejs. de fits y 2 de pits .
Zergatik dakusak eure anaieren begiko fitsa eta eure begiko gapirioari ez atzaio ohartzen? Lç Lc 6, 41 (He, Leon fitsa; TB lastoari, Dv izpia, Ol kizkia, Ker samarra). Fitsaren berdin, ez deusen pare dadukagu denbora. Ax 160 (V 107). Alxatzen du pobreori / lurreko herrautsetik, / ongarrian datzanori / badarama fitsetik. Hm 151. Zer fits eta ergelkeriak gatik ofensatu dut ene Iainkoa? SP Phil 48 (He 49 zer fitsen). Lurra da ene bihotza, / ene arima fitz ariña, / herrautsa ene gorphutza. Gç 39. Lauso edo pits airean ta ur tanta itxasoan. Cb Eg II 32 (Dv LEd 69 pits). Munduak eskain ahal zietzatzuken gauzarik aberatsenak, ederrenak, fitz bat, oraño zerbait gutiago ziren zure begietan. Mih 18. Bada, horiek guziak gogoan dauzka [Jainkoak], fits bat etzaio ahanzten. Dh 132. Urzoak urrikaldurik, / lasto-izpi bat atzemanik, / dio botatzen alderat / fitsak xinaurriarentzat / iduri zuen irla bat. Gy 53. Hantik goiti deihadarrak / nigarrak eta marraskak / mila fritz egin zituien / itsasoaren indarrak. (BN). Balad 243. Oi ura mintzo! Balinba / pits bat bederen zentzumenera / baletorkit. Gazt MusIx 91.
v. tbn. Ch III 46, 2. EZBB I 36. Pits: Mb IArg I 161. Or QA 206. Frits: Prop 1897, 63.
azpiadiera-1.1
(
fitsik (ez), en frases negativas).
Ez dezazula bekatuaren pitsik ere bihotzean iduki. Mb JBDev (ed. 1900) 143. Neketzen ez dela ta enoiu pitsik bage. Mb IArg I 241. [Pilatosek] erran zioten, mundu guziaren begietan, etzuela aurkhitzen gizon haren baitan fitsik punimendua galdetzen zukenik. Lg II 271. Eze aski da zentzuren fitsik / ez duen bat arritzeko. Otag ( in FrantzesB II 132 ). Debruak ereman du ondarra. Fritsik ezta ja xutik gelditzen. HU Zez 113. Deusik ez, fritsik jateko. Prop 1903, 26. Nik ezetz, etzela kanoi ez bertze debru fitsik. StPierre 13. Akabo ogi, odolki, zingar, arno: deus fritsik ez zuen gehiago biltzen ahal bere zakuarekin! Zerb Ipuinak 157. Gure Ganixek fitsik ez daki, gaizoak. Barb Sup 87 (72 fritsik). Ez da aize fitsik; lizar-gaiñean / orririk ez kulunkatzen. Or Eus 312 (315 pitsik). Eta, hup! berriz jauzian bere tokirat joan da, bertze fitsik erran gabe. Lf Murtuts 4. Oihaneko onddo eta gaztainek, mendiz-mendi ibiltzeko dohaina, deus, fitxik etziren horrek hor etzanik gozatzen zuen zorionaren aldean. JEtchep 27. Beste arrazoi oiek eztute fitsik balio. Vill Jaink 95. Bi poliza haieri pitsik ezin konprendiaraz. Etchebarne 116. Pitsik ez holakorik. Larre ArtzainE 38. Hauek ez dute fitsik ere galdu nahi indarkeriaren indarkeriaz sakeleratu dutenetik. MEIG IX 24.
v. tbn. PPer Harrip 37. Pitsik: Ox 129. Phitsik: Larz Senper 78.
Ez dezazula bekatuaren pitsik ere bihotzean iduki. Mb JBDev (ed. 1900) 143. Neketzen ez dela ta enoiu pitsik bage. Mb IArg I 241. [Pilatosek] erran zioten, mundu guziaren begietan, etzuela aurkhitzen gizon haren baitan fitsik punimendua galdetzen zukenik. Lg II 271. Eze aski da zentzuren fitsik / ez duen bat arritzeko. Otag ( in FrantzesB II 132 ). Debruak ereman du ondarra. Fritsik ezta ja xutik gelditzen. HU Zez 113. Deusik ez, fritsik jateko. Prop 1903, 26. Nik ezetz, etzela kanoi ez bertze debru fitsik. StPierre 13. Akabo ogi, odolki, zingar, arno: deus fritsik ez zuen gehiago biltzen ahal bere zakuarekin! Zerb Ipuinak 157. Gure Ganixek fitsik ez daki, gaizoak. Barb Sup 87 (72 fritsik). Ez da aize fitsik; lizar-gaiñean / orririk ez kulunkatzen. Or Eus 312 (315 pitsik). Eta, hup! berriz jauzian bere tokirat joan da, bertze fitsik erran gabe. Lf Murtuts 4. Oihaneko onddo eta gaztainek, mendiz-mendi ibiltzeko dohaina, deus, fitxik etziren horrek hor etzanik gozatzen zuen zorionaren aldean. JEtchep 27. Beste arrazoi oiek eztute fitsik balio. Vill Jaink 95. Bi poliza haieri pitsik ezin konprendiaraz. Etchebarne 116. Pitsik ez holakorik. Larre ArtzainE 38. Hauek ez dute fitsik ere galdu nahi indarkeriaren indarkeriaz sakeleratu dutenetik. MEIG IX 24.
v. tbn. PPer Harrip 37. Pitsik: Ox 129. Phitsik: Larz Senper 78.
azpiadiera-1.1.1
Ez zela liburu ez iskribu hetan frits kondenagarririk.Joannes Batista 123 (ap. DRA). Nik ez dut phits ikustekorik zure familiako ixtoriotan! Larz Iru 100. Hik ez duk hemen phitz galtzeko, ez baituk hemen phitz bildurik. Larz Senper 32.
sense-2
2.
(Aq (AN)→A).
"Cairel" Aq 859.
"Cairel" Aq 859.
sense-3
3.
"(L), estorbo"
A.
azpisarrera-1
FITSEZKO
(SP, H; phitsezko Dv). Vano, sin valor. "Qui consiste en fétus, en bagatelles sans valeur" Dv. "De nulle valeur" H.
Hain gauza apurretarik eta floxetarik hartzen den loriaz erraiten ohi da loria ergela, erhoa eta fitsezkoa dela. SP Phil 199s (He 202 brumazkoa ). Hain gauza fitsezkoz eta ergelez. Ib. 199. Fitzesko bahi batzuen gañean. He Phil 291s (SP 291 fitzezko ).
Hain gauza apurretarik eta floxetarik hartzen den loriaz erraiten ohi da loria ergela, erhoa eta fitsezkoa dela. SP Phil 199s (He 202 brumazkoa ). Hain gauza fitsezkoz eta ergelez. Ib. 199. Fitzesko bahi batzuen gañean. He Phil 291s (SP 291 fitzezko ).
azpisarrera-2
FITS-MITS
(SP (-tz), H, A). "Fitz-mitzak, bourriers" SP. "Fitsmits, mancha, suciedad" A.
Bada, nola isatsaz maiz iragaiten den etxea, erraz baita garbitzen, zeren hark fits-mits eta likitskeria guti baitu. Ax 540 (V 347). Sintsa andreak, utzirik fits-mitsak, / dire agertzeko, iduri printzesak. (1802). BertsZB 174.
Bada, nola isatsaz maiz iragaiten den etxea, erraz baita garbitzen, zeren hark fits-mits eta likitskeria guti baitu. Ax 540 (V 347). Sintsa andreak, utzirik fits-mitsak, / dire agertzeko, iduri printzesak. (1802). BertsZB 174.
fits
-
fits....
-
1. (B, L-côte, BN; SP (-tz), Urt I 485,...
-
( fitsik (ez), en frases negativas). Ez ...
-
2. (Aq (AN)→A). "Cairel" Aq 859....
-
3. "(L), estorbo" A....
-
FITSEZKO (SP, H; phitsezko Dv). Vano, si...
-
FITS-MITS (SP (-tz), H, A). "Fitz-mitzak...
<< firmokiro 0 / 0 flakia >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
