(S ap. Lrq ; SP, Urt I 369, VocBN , Gèze, H), eternidade, eternitade (Urt I 369).
Eternidad. Tr. Usado en todos los dialectos. En la 2.a mitad del s. XVIII y sobre todo en el s. XIX aparece con frecuencia emparejado con palabras como beti (Dh 166), betikotasun (Gco II 81), betiraun(e) (Mg CC 190, Añ EL 1 66, Ur MarIl 23), betiraunde (Añ EL 1 83, AA III 324) o sekula (Mb IArg I 122, Brtc 134), así como eternitate guz(t)i con beti (Mb IArg I 342, Cb CatV 37, Brtc 93, Gco I 466); Añibarro sustituye sistemáticamente eternidade en la 2.a ed. del EL . En la 2.a mitad del s. XIX sólo lo hemos encontrado en Uriarte, Arrue, D. Agirre (Serm 95) y en bersolaris. Muy poco empleado en el s. XX, especialmente al Sur. La forma septentrional es eternitate; eternidade la meridional (empleada a veces tbn. por Bordel).
Eta haren ilkhitea duk eternitateko egunén hatseandanik. Lç Adv ** 3r. Estaki nola prebinitua / izandu zen Birjiña, / Eternidadean eta, orla / ozka baten eske ilzea? RomBasc 13ss. Aita ontasunez bethea, Jaun eternitatekoa. Gç 184. Eternidadetik, au da, tenpora guzia baño ere leenagotik. OA 29. Oraiko ontasun iragankorren uzten, eternitatekoen billhatzen. Ch III 43, 3. O nuiz nizateke zureki, eternitate oroz geroz, zure maiter adelatü düzün erresoman? Mst III 48, 3. Atsedete bat eman bage sekulako eternidade guzian. Mb IArg I 145. O zeñ laburra zan bizia, ta eternidadea zeñ luzea! Cb Eg II 127. Ondatuko dira infernuan, non egongo direan erretan eternidade guztian. Oe 68s. Eternitate zorionezkoa edo eternitate zorigaitzezkoa. Brtc 131. Sartu bear da eternidadeko bidean. Mg CC 212. Eternidade guzian iraungo duen gloria. Gco I 430. Eternidadetik eternidaderañoko gauza guztiak (Eccl 39). AA III 314. Denboratik eternitaterako iragaitza. Dh 127. Gloria horrek eternitate bat iraiñen dizü. UskLiB 99. Jainkoak eternitate guzitik hartu duenean xedea [...] munduaren salbatzeko. MarIl 77. Damnatua nauk eternitatekotz. Jaur 124. Lagunduko deuskula / bizitza onian / beragaz izateko / eternidadian. Ur MarIl 125. Zer da eternitatearen aldean gizamende bat? Dv LEd 226s. Eternidadearen ateetan. Arr GB 29. Orain zeruan gozatzen dago bere eternidadia. Xe 335. Tormentu-pian nork egon nai du eternidade luzian? Ud 136. Nere oinhazen araberakoak izanen dire nere eternitateko atseginak. Jnn SBi 150. Eternitateko pena denbora bateko penetara baitu kanbiatzen. CatJauf 126. Pospolu baten garrean erreko zara eternidade guztian. Arti Ipuin 39. Egun batez ikusten ahalko duzu Kristoren begitartea irriz zuri so eternitate guziko. JEtchep 118. Kezkatzen ez bazaitu / pekatuan pixuk, / eternidaderako / ura daukazu zuk. Insausti 299.
v. tbn. Hm 209. SP Phil 341. Arg DevB 21. Tt Onsa 153. ES 200. CatLav 26 (V 20). He Gudu 103. Lg II 249. Mih 55. CatLan 26. Mercy 31. AstLas 23. Iraultza 27. Monho 124. Xarlem 937. JesBih 447. CatLuz 17. Etch 652. Laph 221. ChantP 292. CatS 80. Elsb Fram 185. Lap 345 (V 158). Ip Hil 91. Arb Igand 200. Bordel 198. LuzKant 146. Ox 136. Etcham 230. Etchebarne 104. Eternidade: El 30. Urqz 87. Iraz 27. Ub 61. Añ EL1 83. LE Ong 81v. JJMg BasEsc 59. fB Ic I 9. Astar II 211. CatB 40. Bordel 188. PE 30. AzpPr 130. CatUlz 26. Arrantz 145. MendaroTx 136. Uzt Sas 130.