Harremana

    OEH - Bilaketa

    344 emaitza arma bilaketarentzat

    Sarrera buruan (30)


    Sarrera osoan (314)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    1 urriki.
    etimologikoa
    Etim. Podría proceder de urri 'escaso'; cf. para el sentdo gót. arm- 'pobre', armaio 'compasión, limosna', arman 'compadecer' (a.a. ant. armên 'ser pobre'), arma-hairts 'compasivo', etc., y sus equivalente en otras lenguas germánicas.
    sense-1
    1. (G, AN, L, BN; SP, Urt I 95, Lar, Aq, Añ (G, AN), VocBN , Gèze (ü-), VocCB , Dv, H) Ref.: A; Gte Erd 254; Izeta BHizt2 .
     Arrepentimiento; pesar. "Penitencia, arrepentimiento", "pesar, dolor" Lar y Añ. "Nor bere buruki, egin ondoan urriki" Aq pág. 63. "Repentir, regret, remords" Gèze. "Pesar, sentimiento, contrición" A. Leiçarraga (Decl ã 7v) da dolu como equivalente suletino de urriki. Tr. Documentado en textos septentrionales (aunque en los suletinos es escaso) y alto-navarros. Lo hallamos además en Ubillos (en un pasaje tomado de Axular) y en unos versos guipuzcoanos de principios del s. XIX.
    Bekatuen urrikireki. Ezcurra 49. Har ezazu zeure bihotzean urriki handia. Mat 314. Urriki eta damu bage, eta propositu eta intenziorik emendatzeko eztuela. Ber Trat 40v. Hobenen urrikia. EZ Man I 114. Damu eta urriki handi batekin bizi naiz. Harb 238. Iakin ahal dezakete ezen kaltiar eta sosegu gabe izanen direla: eztirela urriki gabe gerthatuko. Ax 362 (V 239). Baiñan othoi ikhuskitzu / ditugun urrikiak. Arg DevB 216s. Desparazionea, / urrikiak eta harrak / dire gure partea. Gç 167. Ürriki eta dolü bizi bat Jinkoari ogen egin daritzogünez. Bp I 66. Bietarik bat hauta zazue, gerokondoan urrikirik eztukezuen bezala. ES 179. Bihotz doloratu eta humiliatu baten urrikia. Ch I 20, 5. Zure hutsaz dolorea eta urrikia konzebitzekotzat. He Gudu 157. Zure urriki ta damu andia ekusi ta barkatu du zure bekatua. Mb IArg I 246. Israeldarrek erakutsi zioten bere urrikia. Lg I 220. Ardiets diotzotzu iragan denborarentzat urrikirik miñena. Mih 58. Probetxu gabeko urrikia, denbora joanez-gerozko damua ta negarra. Ub 156 (tomado, con alguna pequeña variante, de Ax 595 (V 383)). Ukiturik Jangoikoa biotzeko min edo urrikias barnetik. (189). LE-Ir. Bihotzak urrikiz beterik. Monho 114. Behar da izan bere bekhatuez egiazko urriki bat. Dh 143. Infame traidoreak / zuten urrikiya, / etzutela billatu / zu zeunden tokiya. FrantzesB II 41. Urrikia edo kontrizionea. EgunO 125. Gaizkiaren urrikiak erdira beza nere bihotza. Dv LEd 2 (v. tbn. 142). Oi! orduan Franzizkoren urrikia, Iñaziori hala jazarririk! Laph 127. Jakitate horrek eman zion halako urrikia bere bekhatuez. Jnn SBi 76.
    ( s. XX) Kontrizionea da Jainkoa ofentsaturikako urrikia. CatJauf 120. Bere hutsaren urrikiaz dena hartua. Barb Leg 62. Madalenaren bidez dakigun urrikiaren ederra. Ox 73. Haren urrikia axalekoa zen bakharrik. Zerb IxtS 77. Urrikia ez dut Jainkozkoa, bainan enezkoa. Larz Senper 38. Nai luke urrikia sakelan balu. (Prov.). Herr (ap. DRA ). Hau dut nik ene urrikia: ez dudala aski mintzarazi bere lehenagoko balentriez. Larre ArtzainE 243.
    v. tbn. SP Imit IV 7, 1. Brtc 167. CatLan 143. Añ CatAN 49. Hb Egia 103. Lap 229 (V 102). Etcham 57. JE Ber 97. Iratz 100. Mattin 99.
    sense-2
    2. (L, Sal ap. A; Añ (G, AN), Dv (V, G), H), urruki. Compasión, misericordia. "Compasión" , "lástima" Lar y Añ. "Piedad" Añ.
    Jauna, urrikia. Añ CatAN 77. Urrikiaren galdezka gaude. Echag 218. Nekazariaz artzen dala urrikia. Izt C 190. Fiatzen naiz zure ontasun eta urriki akabera gabez. Otag ( in BOEans 665 ). Zorionekoak urrikaltsuak, zeren hek erdietsiko dute urrikia. Legaz 52. Aita-lena ala ikusita, urrikiz bete ziran. Bv AsL 185. Urrukiz beterik. Ib. 31. Eneukion gorrotorik, urrukia baiño. Or Tormes 83. Gizoneri zenbat urriki erakutsi diguzun. Or Aitork 167. Esaten zaiguna hain mingarria izanik, urriki-lainoz inguratua ageri zaigunez gero, ez gaitu hainbeste nahigabetzen. MEIG I 170. Neure oinaze-lagunenganako sentitzen nuen urrikiak zapaldua. MEIG IX 96.
    azpiadiera-2.1
    (Pl.).
    Urrikietako Iainkoa. Or Aitork 115.
    azpisarrera-1
    URRIKIAREN URRIKIZ. Por lástima, por compasión.
    Bere seme lagunak, urrikiaren urrikiz, ekarri zioten astotxo bat. Bv AsL 145.
    azpisarrera-2
    URRIKI IZAN. (B, BN-lab; SP, Lar, Lecl, Dv, H). Ref.: A; Gte Erd 254. a) (Trans.). Arrepentirse. "Urriki dut, je me repens" SP. "Tener dolor, sentir, apesadumbrarse" A. "Ez du urriki izanen hunat bildurik (BN-lab), ez dut urriki harat jinik (BN-lab)" Gte Erd 254.
    Erraiterano ezen urriki zuela zeren gizona egin ukhan luen. Lç Adv * 8v. Baldin tristetu bazaituztet ere epistolaz, eztut urriki. "Je ne m'en repens point". Lç 2 Cor 7, 8 (He ez nago urrikitan, Ol ez naiz garbai, Ker ez naiz garbatzen, IBe ez dut damurik). Urriki diat nik ere egin nuen gaizkiaz. EZ Man I 53. Huts egin dudan guziez dut damu eta urriki. Harb 10. Bere bekhatuez damu eta urriki badute ere. Ax 616 (V 396). Damu dut eta urriki zure amoreak gatik zeren guziz ona zarelarik ofensatu zaitudan. CatLav 249 (V 126). Desertuan urriki zuten zeren etzuten Ejiptoan zuten bezalako tipularik. He Phil 25. Urriki izan zuen bere yuramentuaz. Lg II 161. Behar dela hetaz üken dolü eta ürriki. CatLan 122. Flakotasun handiaz duzula urriki. Iraultza 80. Urriki dut / hobendun naizen guziaz. Monho 80. Dámu dút Jauna biótz guziáz, dút dámu ta urriki zú ofendituas. LE in BOEanm 1093. Ez illkiaz nehork eztu ukhan urriki. Gy 66. Atzetarat gateaz miletan urriki. Hb Esk 37. Zuzen kontra jazarri nizaizu; hortaz dut urriki. Laph 128. Egiazki urriki dugu iragan astean ez orroiturik. HU Zez 94. Kontrizionea perfeta da bere bekhatuez urriki denean Jainkoa maite delakotz. CatJauf 120s. Urriki bezala dut, beldur zozo baten gatik egoiten bainaiz etxetik gehiago atheratu gabe. Barb Sup 25. Urriki dugu Iruñan ez gelditurik. JE Ber 26. Damuz nago, urriki dut / zaudelakoz nigatik. Canc. pop. in SMitx Aranz 127. Krimaz urriki dut. Larz Senper 38. Ez dut urriki egun daukatan / lagunari ezkondurik. Xanpun in Xa EzinB 122. Azkenik, urriki dut ene erakasle guziak hemen ez lerrokaturik. Larre ArtzainE 120.
    v. tbn. Brtc 32. CatLuz 35. MarIl 58. Bordel 84. Dv LEd 106. Zby RIEV 1908, 609. Arb Igand 203.
    b) (G ap. A; Dv (G)). (Trans.). Compadecer.
    Arren gaitzala urriki. Echag 99. Ni zamaren azpian / ez naute urriki. It Fab 42. Jainkoak urruki zaitzala, ene seme. Lard 57.
    (Dv (G)). (Intrans. bipersonal). "Urriki zait zaldi ori, ce cheval me fait compassion" Dv.
    Animali ori / urriki zait neri. Bil 40.
    (Intrans. unipersonal).
    Ta neure buruaz baiño urrukiago nintzan nire nagosi gaxoaz. Or Tormes 85.
    azpisarrera-3
    URRIKITAN (AN-gip; SP, Dv, H). Ref.: Gte Erd 74 y 255. (Estar, etc.) arrepentido. "Urrikitan iarri zen, il se mit à se repentir" SP. "Urrikitan nago ori egiña (AN-gip)" Gte Erd 255.
    Bere faltak gatik urrikitan dela. Harb 319. Badakit urliak bidegabe egin deratzula, baiña urrikitan dago. Ax 323 (V 214). Gorputzaren ase bethez / frankian dabillana, / izanen da egun batez / urrikitan emana. Arg DevB 122. Urrikitan baitzagoen zeren izan zen haiñ garratz. He Phil 185. Erraten ere dutenak urrikitan direla. Lg I 272s. Urrikitan naiz zeren zaitudan honbertze denboraz ofentsatu. JesBih 455. Holako sinhestean izatu direnak / urrikitan aurkhitu dire gehienak. Hb Esk 169. Ezen atsekabe eman balinbadarotzuet ere, ez naiz urrikitan. Dv 2 Cor 7, 8 (Lç eztut urriki ). Egin zuen lanaz urrikitan, belhauniko zagon. Laph 236. Dena ahalkatua eta osoki urrikitan bere bekhatuaz. Jnn SBi 88. Adi-arazteko urrikitan direla egin dituzten gaizkiez. Prop 1906, 29. Azkenik zoan bethi oherat, othoitzean, eta urrikitan... egun hartan hain guti erabilirik zango besoak. JE Bur 65.
    azpisarrera-4
    URRIKITAN SARTU (Dv). Arrepentirse. "Sar zaite urrikitan, pénétrez-vous de repentir" Dv.
    Bere bekhatuez urrikitan sartzerat. Dh 224. Lehen eginetaz / urrikitan sartu. Bordel 191. Behar nuela agertu zentzatua, urrikitan sarthua. Laph 151. Emazte bekatoros bainan urrikitan sartuaren alderat. Lap 228 (V 102). Ohoin ona urrikitan sarturik zerurat. HU Zez 200. Ondotik etzaitezen / urrikitan sartu, / denbora dela zaite / garbiki mintzatu. Auspoa 97, 115. Ez gira urrikitan sartzekoak! Barb Sup 113. Urrikitan sar zitezte, hurbildua da ezen zeruetako erresuma. Leon Mt 3, 2 (He egizue penitenzia).
    azpisarrera-5
    URRIKIZKO (Dv). a) "Qui est de repentir. Ez du urrikizko hitz bakhar bat atheratu" Dv.
    Urrikizko nigar gozoek. Lg II 159. Urrikizko ta maithagunezko sentimendu gozoak. Dh 61. Urrikizko akta. JesBih 455. Egizkitzue urrikizko eginkariak. Dv Mt 3, 2 (Leon urrikitan sar). Urrikizko otoitzaren bat. Legaz 41. Urrikizko sentimendu on batzuetan. Jnn SBi 68. b) De misericordia.
    Urrikizko lan batengatik. Bv AsL 151.

    urriki

    urriki
    << ulkoi 0 / 0 usain >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper