OEH - Bilaketa

344 emaitza arma bilaketarentzat

Sarrera buruan (30)


Sarrera osoan (314)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
tobera.
sense-1
1. (L; th- SPDv) Ref.: A; Lh .
" Thoberak, donaberak, les ténèbres de Semaine Sainte" SP. "Alboroto que se arma en los templos al fin de los maitines de semana santa (SP). Por extensión (como sucede con la palabra castellana tinieblas), designa los mismos maitines de dicha semana" A. v. donabera.
sense-2
2. (V-gip, R; Lar, Sb-Urq, Hb, A Apend ), dobera (G) Ref.: A (tobera, dobera); Elexp Berg .
"Tobera, es voz bascongada y significa el cañón de cobre de los barquines y fuelles grandes de herrería" Lar. "Un cono de chapa [...] para introducir en la fragua el aire de los fuelles" GoiBur 283. "Su tobera de cobre" (1731). Ib. 283. "Follium fistula, tobera, trou d'un soufflet" Sb-Urq. "(R), barquín, fuelle de fragua" A. " Dobera (G), depósito de aire en la fragua" Ib. "Caño doble que da paso al aire y al agua para que el horno no se caliente" A Apend. . v. infra TOBERA-TXULO.
Toberia; sutegija; beelarrija; aisa-arrija. Mg PAb 134 (en una lista de aparatos y piezas de ferrería).
v. tbn. Zubiau Burd 98.
sense-3
3. (G, AN-5vill, L, BN ap. A; Dv (+ th-), H), dobera (Gc ap. A), debora (V-ple ap. A), dogera. "Il s'est conservé au sens ironique de charivari" Dv. "Serenata y aun cencerrada que se da en algunas aldeas a casados mal avenidos y a viudos que vuelven a casarse" A. "Dobera, serenata rústica que se toca no sólo como cencerrada a viudo recién casado, sino al hacer caleros, etc." Ib.
v. tbn. RIEV 1924, 1ss y VocNav 513. Ordu artan ezkilen soñu antzeko ots ariñ ta alai bat aditu izan zan... --Orra "toberak"! Lh Yol 49. Toberak zituzten Makean, Rafael delako bat hiruetan hogoi-ta hamalau urthetan ezkondu zelakotz, hogoi-ta lau urthetako neskato batekin. Ox 203. Ostatuetako, toberetako dritxolari pare gabea. Ib. 203. Gazteak, munta beraz / ahalik maizena / tobera hoietarik. Etcham 106. Dogera deitzen zaio antziñako oitura bati: batek txalaparta jo eta bestek kantatu. AZavala in Tx B 191. Luhusoko Toberak. Herr 4-9-1958, 2. Tobera gozo baten durundia adi neban berala. Aurre-Apraiz in Onaind MEOE 769. Tobera bertsoak oso piper haundikoak dira. Arti Tobera 278. Andreak bide okerra hartzen duenean, mutilek toberak ateratzen dizkiote gizonari. Ib. 278. Herriko bestak zirela edo tobera edo zerbait holako zela. Xa Odol 47.
v. tbn. Or Eus 366.
Gizon askorekin ere, hori berberori egin behar litzake sarritan, baina ez bakarrik toberan eta gezurrez, baizik egiaz eta benetan ere bai. Arti Tobera 271. Toberan txantzetan eta burla burlaka Beñatek asmatu zuen egintza, besteak egun guztietako bizi modura eraman zuen. Ib. 272.
sense-4
4. (V-arr-oroz ap. A; Deen II 118), dobera (V-ger, G ap. A). "Caja" Deen II 118. "Tolva, caja en la cual echan el grano en los molinos, para que caiga poco a poco entre la muela (piedra corredera) y la solera" A. "Depósito de granos en el molino" Ib. "Yatorriz tobera igara edo errota bateko erlapoa baizik ezta" A EY I 463.
sense-5
5. "(BN-lab), posma, flojo" A.
sense-6
6. "(V-ger), piedras de cal que se hinchan por efecto del agua" A.
azpisarrera-1
TOBERA-BURRUNTZI.
"Barrita para limpiar las escorias de la tobera" GoiBur 283. "Barrita que llaman toberaburruncia " (1775). Ib. 283.
azpisarrera-2
TOBERAK JO, TOBERA JO. "Toberak iotzea, faire entendre les cornes, corner, charivariser" H. "Tobera jo (G, AN), dar serenata a los recién casados" A.
Sekula gauz onik ez, lohi ta alferrak; / aise jotzen daizkote tut eta toberak. Oxald in AstLas 73. Enkargatu gaituzte / dogera jotzera, / portatu nai genduke / prestuen antzera. Tx B 191. Tobera-jotzen, berriz, / ez bait zan arrotza. "En acompañar epitalamios". Or Eus 211. Sataia landatu du toberak jo naiez. "Para cantar las toberas (el epitalamio)" Or Eus 364. Agur itxekoak eta / auzo guztikoak [...] toberak yo ditzagun / Birjina Amarekin (AN). A EY IV 130.
azpisarrera-3
TOBERA-JOTZAILE.
Ezkonberri ta deitu mâiean daudela / tobera jotzaleak an dira berêla. "Llegan presto los que cantan el epitalamio" . Or Eus 365.
azpisarrera-4
TOBERAK EGIN. "Toberak egitea norbaiti, faire un charivari à quelqu'un" H.
Toberak egin ziren, bai, eta hurrengo egunetan [...]. Arti Tobera 286. Gizon batek oiloa bezalakoa baldin badaduka andrea... --Eta harek eztu ezagutu nahi izaten [...] --Zuzenbidean [...] dago herria... --Inungo toberak egiten badizkio! Ib. 270.
azpisarrera-5
TOBERA-MUSTRA (L, BN-lab ap. A; Dv). "Tobera-munstrak ou comédies" Michel LPB 55. "Tobera-mustrak (subst. plur.), représentation charivarique" Dv. "Representación teatral" A. "A veces el charivari adquiere un carácter público. Se improvisa un sainete para ridiculizar a los sujetos que se representa delante de un público convocado para el espectáculo, con gran aparato y en pleno día. Estas representaciones se llaman tobera-mustrak (S)" AEF 1931, 53. Bi mutiko jin zauzkit / bertsu berri galdez, / Tobera-munstra batzu / muntatu beharrez. Etcham 104. Gazte jendea batzarrean bildu oi zen zintzarrotsak edo Tobera Munstrak egiteko. Etxde JJ 171. Azken hogei urte honetan, hiru tobera mustra muntatu dira bakarrik. Arti Tobera 278.
v. tbn. JE Bur 174. Lf ELit 36 (t.-munstra).
azpisarrera-6
TOBERA-PALANKA.
"Una tovera palanca" (1718). GoiBur 283.
azpisarrera-7
TOBERA-TXULO (Lar), TOBERA-XILO (Hb ap. Lh). "Tobera entre plateros, el agujerillo de la forja, toberatxuloa" Lar. "Bout de soufflet" Lh.
tobera
<< tiro 0 / 0 tonelete >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper