OEH - Bilaketa
368 emaitza alfer bilaketarentzat
Sarrera buruan (37)
- alfer
- ADAR ALFER (adar)
- ALFER-BIDAIA (alfer)
- ALFER-BIDAIA (bidaia)
- ALFER BIZI (alfer)
- ALFER-EGOILE (alfer)
- ALFER EGON (alfer)
- ALFER ERAGIN (alfer)
- ALFER GAIZTO (alfer)
- ALFER GAIZTOAN (alfer)
- ALFER GOROTZ (alfer)
- ALFER GORRI (alfer)
- ALFER GORRIAN (alfer)
- ALFER GOZOAN (alfer)
- ALFER HANDI (alfer)
- ALFER HOTZ (alfer)
- ALFER IBILI (alfer)
- ALFER IZAN (alfer)
- ALFER-LAN (alfer)
- ALFER ONGARRI (alfer)
- ALFER-SOLAS (solas)
- ALFER-USAIN (alfer)
- ALFER ZIRI (alfer)
- ALFER ZORRI (alfer)
- ALFER-ZORRI (zorri)
- ALFER ZOTZ (alfer)
- ALFER ZURI (alfer)
- ATZAPAR ALFER (atzapar)
- ELE-ALFER (1 ele)
- ERLE ALFER (erle)
- EULI ALFER (euli)
- INTXAUR ALFER (intxaur)
- LAN ALFER (lan)
- LUR ALFER (lur)
- SABEL ALFER (sabel)
- SU ALFER (1 su)
- ZUHAITZ ALFER (zuhaitz)
Sarrera osoan (331)
- aberastasun
- adar
- adin
- adiskidetasun
- aditze
- afer
- ageri
- agor
- aguer
- ahal
- ahalke
- ahalkegarri
- aharrausika
- aho
- ailper
- aise
- aisia
- aitzin
- 1 ala
- alarazi
- albai(t)-
- alderdi
- aldi
- alferkeria
- alferpotz
- alferretsi
- alfersko
- alfertxo
- alfertzar
- alokatu
- alper
- alper
- altxatu
- altzifre
- amerikano
- amoratu
- amore
- anaia
- andana
- antsikabe
- arabera
- 1 ardi
- arduragabe
- 1 aria
- arima
- arin
- aritu
- arpel
- 1 arrail
- arrazoi
- 1 arta
- 1 arte
- 1 artzain
- 1 asaldu
- ase
- asetzaile
- asko
- aspaldi
- astelehen
- 1 asti
- asun
- atariko
- atorra
- atzapar
- atzeman
- aufer
- auger
- auher
- aulfer
- aurer
- ausart
- ausentatu
- ausente
- auzotar
- 1 ba-
- bakar
- baldin
- baldinbaitere
- balio
- banaka
- bano
- barna
- barreiatu
- bataio
- behar izan
- 1 behatu
- behin
- bekaizgo
- belarri
- beldur
- berakatz
- 1 berandu
- beraz
- berbo
- berdin
- bermarazi
- bermatze
- berregin
- bertsoaldi
- besarka
- bestela
- bidaia
- 1 bilakatu
- 1 bilatu
- bizi
- botereskatze
- brinko
- bulkatu
- burugogortzar
- buruz
- debalde
- desenkusa
- desplazent
- deus
- disoluzio
- dixidu
- donado
- edale
- egin
- egitura
- egoile
- 1 ele
- eluntzi
- entsegu
- 1 erasle
- eratzan
- 1 erdi
- ere
- erle
- erran
- erraztasun
- erremedioketa
- errient
- esperantza
- esteiari
- 1 etsi
- etxe
- etxekotu
- euli
- ezaxolatu
- ezdeus
- ezer
- ezkartz
- falta
- faun
- fintasun
- fletxa
- fuin
- funsgabe
- gabe
- gain
- gaizki
- gaizkin
- galdu
- gauzaez
- gehiago
- gehien
- geldi
- gertarazi
- gertatu
- gezurti
- 1 gibel
- goait
- 1 goiti
- gorotz
- gorri
- gose
- gozogabe
- guratsu
- 1 gurendu
- guzti
- 1 haina
- halako
- han
- 1 hartu
- hartz
- haste
- hastiotasun
- haur
- hausnar
- hautsi
- hedatu
- heiagora
- herabe
- herdoildu
- herensuge
- hilaldi
- hiritar
- hiritarxkila
- hizketa
- hondagarri
- hordikeria
- horditzar
- hortakotz
- hortz
- hotz
- hozkatu
- 1 huts
- hutsal
- hutsdun
- 1 iduri
- 1 ihesi
- inarrosi
- indargabe
- inola
- intxaur
- irenstaile
- 1 irun
- 1 itsaso
- izantza
- izerditu
- jabe
- jale
- jarretxi
- jende
- joko
- kalakari
- kamarau
- karraskadura
- karrikes
- 1 kaskarin
- kendu
- konplitu
- kurios
- lan
- landa
- lardaskatu
- lasaiki
- laster
- laudatu
- 1 laxo
- lehoi
- 1 lekaio
- leku
- lemira
- lepo
- 1 lo
- lur
- luzagai
- luzaz
- madarikatu
- 3 malda
- mandrainkeria
- marranta
- menddere
- mendi
- merda
- 1 merkatu
- 1 milika
- mistifikatu
- 1 morroko
- mundu
- murlaza
- murritzaile
- 1 nagi
- nagitu
- negar
- nekatu
- neke
- neskatari
- neurri
- nonbait
- noski
- ohitu
- oihaldun
- oihaldundu
- okaztatu
- okerreratu
- 1 olde
- omen
- 1 on
- ondorio
- ondu
- 1 orazio
- ordenantza
- ordu
- oturuntza
- 2 ozpin
- paseante
- paseatu
- petiri-santz
- pikatzaile
- 1 piko
- pozoikeria
- prekauzio
- probetxakizun
- probetxugabe
- promes
- 1 pulunpatu
- purgatu
- putrus
- putz
- sabel
- 1 sakatzaile
- salbamendu
- sirena
- sobera
- soberakin
- soberantzia
- soberatu
- solas
- sortze
- 1 su
- taloi
- tente
- tink eta tank
- trabailu
- trikun-trakun
- triste
- tunante
- txoriburu
- txusto
- urtu
- usain
- uztartu
- xehe
- zabal
- zabar
- zauri
- zazpigarren
- zenbat
- zerbait
- zigortu
- zikin
- zikoitz
- zizare
- zorabiatu
- zorri
- zotz
- zuhaitz
- zuzendun
goiburua
zigortu.
tradizioa
Tr. Documentado en autores vizcaínos y guipuzcoanos desde finales del s. XIX, y en Lafitte y Mirande. En DFrec hay 61 ejs. de zigortu, todos meridionales.
sense-1
1.
(G-azp; Lh), ziortu (AN-larr)
Ref.:
Asp Leiz (
ziortu
);
ZestErret
.
Azotar, apalear. "(BN; Hb), frapper, punir" Lh (pero no aparece en Hb con estos sdos.; v. infra). "Castigar con golpes de vara" Asp Leiz.
Neuk eskuak berotutearren makillatu edo zigortuko dauat. A BeinB 89. Ezeiozu miñik egin; [...] erruki dot zigortuten dozun bakotzean. Echta Jos 31. Zanbroak sortzeraño zigortzen zituan, erruki gabe. Ag G 168. Jesus nigatik zigortua, Jesus nigatik gurutzean il zan. ArgiDL 34. Aldarrika zabaldu zan, andik aurrera urian topetan ebena, zigortu egiela. "Fuese punido con azotes" . Or Tormes 83. Aita, ez zigortu. Joxe ta biok barkatzen diegu. TP Kattalin 196. Danak alkarren leiean / penitentzi-kera berrien naiean. / Batzun-batzuk soña zigortzen saillean / Pillarekoaren aldare-aurrean. SMitx Aranz 146. Au mendian baitzegon eta Mayik salatuta jatxi zen bere emazte lizuna zigortzera. Etxde JJ 135. Artu makillea eta zist eta zast, emonalean zigortu ei yuen agurea. Bilbao IpuiB 56. Gehienak Padre Varelak ehun bider zigortuak ziran. Osk Kurl 174. Cesar Vallejo hil da, denek zigortzen zuten gizajoa hain otzana izan arren. Lasa Poem 106. Zaldunak, gizon gogorra zanetik, aindu eban bixak zigortzia bizixan ez aztutzeko bestian. Etxba Ibilt 468. Gizon zazkarrak zigortzen eban ogeko zura bere indar guztiegaz. Ib. 470. Gabaz gelako bakar ixillean bere aragia ezi, zigortu ta ilduraz zaflatu nairik. Onaind STeresa 40. Mutiko zala aita ta ama / makillarekin zigortu. Ayesta 134.
Azotar, apalear. "(BN; Hb), frapper, punir" Lh (pero no aparece en Hb con estos sdos.; v. infra). "Castigar con golpes de vara" Asp Leiz.
Neuk eskuak berotutearren makillatu edo zigortuko dauat. A BeinB 89. Ezeiozu miñik egin; [...] erruki dot zigortuten dozun bakotzean. Echta Jos 31. Zanbroak sortzeraño zigortzen zituan, erruki gabe. Ag G 168. Jesus nigatik zigortua, Jesus nigatik gurutzean il zan. ArgiDL 34. Aldarrika zabaldu zan, andik aurrera urian topetan ebena, zigortu egiela. "Fuese punido con azotes" . Or Tormes 83. Aita, ez zigortu. Joxe ta biok barkatzen diegu. TP Kattalin 196. Danak alkarren leiean / penitentzi-kera berrien naiean. / Batzun-batzuk soña zigortzen saillean / Pillarekoaren aldare-aurrean. SMitx Aranz 146. Au mendian baitzegon eta Mayik salatuta jatxi zen bere emazte lizuna zigortzera. Etxde JJ 135. Artu makillea eta zist eta zast, emonalean zigortu ei yuen agurea. Bilbao IpuiB 56. Gehienak Padre Varelak ehun bider zigortuak ziran. Osk Kurl 174. Cesar Vallejo hil da, denek zigortzen zuten gizajoa hain otzana izan arren. Lasa Poem 106. Zaldunak, gizon gogorra zanetik, aindu eban bixak zigortzia bizixan ez aztutzeko bestian. Etxba Ibilt 468. Gizon zazkarrak zigortzen eban ogeko zura bere indar guztiegaz. Ib. 470. Gabaz gelako bakar ixillean bere aragia ezi, zigortu ta ilduraz zaflatu nairik. Onaind STeresa 40. Mutiko zala aita ta ama / makillarekin zigortu. Ayesta 134.
azpiadiera-1.1
Makilkatu eta zigortu kupira, ardura gabe nere itzaldiya. IArt Itzald II 39.
azpiadiera-1.2
Castigar; condenar.
"Zigorra ezarri"
ZestErret
.
Gogor eta zorrotz legiak agintzen duen bezela zigortu bear dala. (1919). ForuAG 313. Zuzena zera zere erabakietan eta ez dezu iñor merezi baño geiago zigortzen. ArgiDL 32. Maite ditunak zigortzen ditu / Jainkoak. Or Eus 258. Oroagindua. Atzerriko kaietan lurreratzen diran itxastarrak, agintzen zaien garairako ontziratzen ez badira zigortuaz. "Decreto señalando las sanciones" . EAEg 29-11-1936, 414. Ura il zuten-eta, erailleak nork bere eskuz zigortu ditzala inki-makorik bage agintzen du Yainkoak. Zait Sof 60. Zuaiztiak larrutu? Baita ere gero mendiak, bizitzeko ura ukatuaz, zigortu. Munita 142. Ire anai arroputza zigortzeko bidea ustekabean zabaldu zaidak. Etxde JJ 117. Jazarleak garaituak izan ziren, baita garrazki zigortuak ere. Mde Pr 253. Merezi huke zigor henzadan, haur alfer bat baizik ez baihaiz. Mde HaurB 29. Ontatik alde ioaten diranak zigortu egiten dituzte, lege-ausle ta zuzenbage bailiratekean. Zait Plat 130. Jaungoikoak kastigu bat botatzen dabenian gaiztoak eta onak, danak zigorketan ditu. And AUzta 100. Jaungoikoak zigortu ta emen bertan seko ilko al nauk! Ugalde Iltz 60. Zigortu behar zitzaiolakoan, zutik eta liburua ikasten egon-arazi zuan. Osk Kurl 168. Beroak zigortuko ditu lur-azal, zugatz, abere ta kristiñauak, batez bere bidaztiak. Erkiag BatB 111. Gaizkilleen zigortzea ere Berari dagokio. Vill Jaink 18. Gure esanai jaramon egin eta ona izan, ostantzien zigortu egin bearko zaittugu. Alzola Atalak 49. Zaude ixillik, Andres, Jainkoak zigortu ez gaitzan. NEtx LBB 14. El-kiozu zuk zure ezpatari eta zigortu itzazu nai-ala. "Pon tu mano a tu espada y castígalos" . Berron Kijote 165. Ikusi dugu bolara batean gorrotatu ta zigortu dutela [pagoa] . Ostolaiz 29. Zergaitik bardin zigortu [...] ura botateko oitura txarra daukana? Gerrika 198. Are gehiago zigortuko haut. [...] Lan egin beharko duk. MEIG IX 110.
v. tbn. Enb 55. Uzt Sas 161. Etxabu Kontu 56.
Gogor eta zorrotz legiak agintzen duen bezela zigortu bear dala. (1919). ForuAG 313. Zuzena zera zere erabakietan eta ez dezu iñor merezi baño geiago zigortzen. ArgiDL 32. Maite ditunak zigortzen ditu / Jainkoak. Or Eus 258. Oroagindua. Atzerriko kaietan lurreratzen diran itxastarrak, agintzen zaien garairako ontziratzen ez badira zigortuaz. "Decreto señalando las sanciones" . EAEg 29-11-1936, 414. Ura il zuten-eta, erailleak nork bere eskuz zigortu ditzala inki-makorik bage agintzen du Yainkoak. Zait Sof 60. Zuaiztiak larrutu? Baita ere gero mendiak, bizitzeko ura ukatuaz, zigortu. Munita 142. Ire anai arroputza zigortzeko bidea ustekabean zabaldu zaidak. Etxde JJ 117. Jazarleak garaituak izan ziren, baita garrazki zigortuak ere. Mde Pr 253. Merezi huke zigor henzadan, haur alfer bat baizik ez baihaiz. Mde HaurB 29. Ontatik alde ioaten diranak zigortu egiten dituzte, lege-ausle ta zuzenbage bailiratekean. Zait Plat 130. Jaungoikoak kastigu bat botatzen dabenian gaiztoak eta onak, danak zigorketan ditu. And AUzta 100. Jaungoikoak zigortu ta emen bertan seko ilko al nauk! Ugalde Iltz 60. Zigortu behar zitzaiolakoan, zutik eta liburua ikasten egon-arazi zuan. Osk Kurl 168. Beroak zigortuko ditu lur-azal, zugatz, abere ta kristiñauak, batez bere bidaztiak. Erkiag BatB 111. Gaizkilleen zigortzea ere Berari dagokio. Vill Jaink 18. Gure esanai jaramon egin eta ona izan, ostantzien zigortu egin bearko zaittugu. Alzola Atalak 49. Zaude ixillik, Andres, Jainkoak zigortu ez gaitzan. NEtx LBB 14. El-kiozu zuk zure ezpatari eta zigortu itzazu nai-ala. "Pon tu mano a tu espada y castígalos" . Berron Kijote 165. Ikusi dugu bolara batean gorrotatu ta zigortu dutela [pagoa] . Ostolaiz 29. Zergaitik bardin zigortu [...] ura botateko oitura txarra daukana? Gerrika 198. Are gehiago zigortuko haut. [...] Lan egin beharko duk. MEIG IX 110.
v. tbn. Enb 55. Uzt Sas 161. Etxabu Kontu 56.
azpiadiera-1.2.1
Castigar, penalizar (una infracción).
Lege-austea zigortu bearko balitz. EAEg 20-12-1936, 597. Prantziko legeak iru illabetetik bi urterañoko espetxaldiarekin zigortu zezakean emaztearen ezkon-nahastea. Etxde JJ 129. Zure legeak lapurreta zigortzen du, Iauna. Or Aitork 43 (v. tbn. 48). Pekatu-pean jolas au eben zigortzen. BEnb NereA 229. Jaunaren esku indartsuak iñoiz gogor zigortu oi dun pekatua. MAtx Gazt 22. Ezaiz, baiña zaldun baitzake, zigortu nian bai onezkero ire erokeri ausarta. Berron Kijote 105. Iñori egindako oker-kalteak bengatu, doillorkeriak zigortu. Ib. 190.
Lege-austea zigortu bearko balitz. EAEg 20-12-1936, 597. Prantziko legeak iru illabetetik bi urterañoko espetxaldiarekin zigortu zezakean emaztearen ezkon-nahastea. Etxde JJ 129. Zure legeak lapurreta zigortzen du, Iauna. Or Aitork 43 (v. tbn. 48). Pekatu-pean jolas au eben zigortzen. BEnb NereA 229. Jaunaren esku indartsuak iñoiz gogor zigortu oi dun pekatua. MAtx Gazt 22. Ezaiz, baiña zaldun baitzake, zigortu nian bai onezkero ire erokeri ausarta. Berron Kijote 105. Iñori egindako oker-kalteak bengatu, doillorkeriak zigortu. Ib. 190.
azpiadiera-1.3
(Part. en función de adj. o sust.).
Gañera, argibidea ikusiaz bidezkotzat joko liraken beste nekeen erasopera jausi leike zigortua. "Sin perjuicio de las actuaciones precisas sobre otras sanciones que pudieran recaer sobre dicho señor" . EAEg 6-1-1937, 737. Oroituko ebala zigortuak bere bizi guztian Iñuzente eguna. Etxba Ibilt 470. Batzuetan segurik [behar zituen antzerkilariak] zer nahi oinaze pairatu, teatroan martirarena edo berdin gaixtagin zigortuarena egiten zuelarik. Lf ( in Casve SGrazi 9 ). Iñungo gorantzak, zigortu guztien aitarik aundien bat il dala. Gerrika 108.
Gañera, argibidea ikusiaz bidezkotzat joko liraken beste nekeen erasopera jausi leike zigortua. "Sin perjuicio de las actuaciones precisas sobre otras sanciones que pudieran recaer sobre dicho señor" . EAEg 6-1-1937, 737. Oroituko ebala zigortuak bere bizi guztian Iñuzente eguna. Etxba Ibilt 470. Batzuetan segurik [behar zituen antzerkilariak] zer nahi oinaze pairatu, teatroan martirarena edo berdin gaixtagin zigortuarena egiten zuelarik. Lf ( in Casve SGrazi 9 ). Iñungo gorantzak, zigortu guztien aitarik aundien bat il dala. Gerrika 108.
azpiadiera-1.3.1
Kresala eta Garoa-k aparteko tokia irabazi dute euskaltzaleen estimazioan euskera txukun eta "zigortua"-gatik. Egunaria 1975 (enero), 7 (ap. DRA).
sense-2
2.
"Rendre ou devenir fouet"
Hb.
zigortu
-
zigortu. Tr. Documentado en autores vizc...
-
1. (G-azp; Lh), ziortu (AN-larr) Ref.: A...
-
Makilkatu eta zigortu kupira, ardura gab...
-
Castigar; condenar. "Zigorra ezarri" Zes...
-
(Part. en función de adj. o sust.). Ga...
-
2. "Rendre ou devenir fouet" Hb....
<< zerbait 0 / 0 zikin >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
