OEH - Bilaketa
368 emaitza alfer bilaketarentzat
Sarrera buruan (37)
- alfer
- ADAR ALFER (adar)
- ALFER-BIDAIA (alfer)
- ALFER-BIDAIA (bidaia)
- ALFER BIZI (alfer)
- ALFER-EGOILE (alfer)
- ALFER EGON (alfer)
- ALFER ERAGIN (alfer)
- ALFER GAIZTO (alfer)
- ALFER GAIZTOAN (alfer)
- ALFER GOROTZ (alfer)
- ALFER GORRI (alfer)
- ALFER GORRIAN (alfer)
- ALFER GOZOAN (alfer)
- ALFER HANDI (alfer)
- ALFER HOTZ (alfer)
- ALFER IBILI (alfer)
- ALFER IZAN (alfer)
- ALFER-LAN (alfer)
- ALFER ONGARRI (alfer)
- ALFER-SOLAS (solas)
- ALFER-USAIN (alfer)
- ALFER ZIRI (alfer)
- ALFER ZORRI (alfer)
- ALFER-ZORRI (zorri)
- ALFER ZOTZ (alfer)
- ALFER ZURI (alfer)
- ATZAPAR ALFER (atzapar)
- ELE-ALFER (1 ele)
- ERLE ALFER (erle)
- EULI ALFER (euli)
- INTXAUR ALFER (intxaur)
- LAN ALFER (lan)
- LUR ALFER (lur)
- SABEL ALFER (sabel)
- SU ALFER (1 su)
- ZUHAITZ ALFER (zuhaitz)
Sarrera osoan (331)
- aberastasun
- adar
- adin
- adiskidetasun
- aditze
- afer
- ageri
- agor
- aguer
- ahal
- ahalke
- ahalkegarri
- aharrausika
- aho
- ailper
- aise
- aisia
- aitzin
- 1 ala
- alarazi
- albai(t)-
- alderdi
- aldi
- alferkeria
- alferpotz
- alferretsi
- alfersko
- alfertxo
- alfertzar
- alokatu
- alper
- alper
- altxatu
- altzifre
- amerikano
- amoratu
- amore
- anaia
- andana
- antsikabe
- arabera
- 1 ardi
- arduragabe
- 1 aria
- arima
- arin
- aritu
- arpel
- 1 arrail
- arrazoi
- 1 arta
- 1 arte
- 1 artzain
- 1 asaldu
- ase
- asetzaile
- asko
- aspaldi
- astelehen
- 1 asti
- asun
- atariko
- atorra
- atzapar
- atzeman
- aufer
- auger
- auher
- aulfer
- aurer
- ausart
- ausentatu
- ausente
- auzotar
- 1 ba-
- bakar
- baldin
- baldinbaitere
- balio
- banaka
- bano
- barna
- barreiatu
- bataio
- behar izan
- 1 behatu
- behin
- bekaizgo
- belarri
- beldur
- berakatz
- 1 berandu
- beraz
- berbo
- berdin
- bermarazi
- bermatze
- berregin
- bertsoaldi
- besarka
- bestela
- bidaia
- 1 bilakatu
- 1 bilatu
- bizi
- botereskatze
- brinko
- bulkatu
- burugogortzar
- buruz
- debalde
- desenkusa
- desplazent
- deus
- disoluzio
- dixidu
- donado
- edale
- egin
- egitura
- egoile
- 1 ele
- eluntzi
- entsegu
- 1 erasle
- eratzan
- 1 erdi
- ere
- erle
- erran
- erraztasun
- erremedioketa
- errient
- esperantza
- esteiari
- 1 etsi
- etxe
- etxekotu
- euli
- ezaxolatu
- ezdeus
- ezer
- ezkartz
- falta
- faun
- fintasun
- fletxa
- fuin
- funsgabe
- gabe
- gain
- gaizki
- gaizkin
- galdu
- gauzaez
- gehiago
- gehien
- geldi
- gertarazi
- gertatu
- gezurti
- 1 gibel
- goait
- 1 goiti
- gorotz
- gorri
- gose
- gozogabe
- guratsu
- 1 gurendu
- guzti
- 1 haina
- halako
- han
- 1 hartu
- hartz
- haste
- hastiotasun
- haur
- hausnar
- hautsi
- hedatu
- heiagora
- herabe
- herdoildu
- herensuge
- hilaldi
- hiritar
- hiritarxkila
- hizketa
- hondagarri
- hordikeria
- horditzar
- hortakotz
- hortz
- hotz
- hozkatu
- 1 huts
- hutsal
- hutsdun
- 1 iduri
- 1 ihesi
- inarrosi
- indargabe
- inola
- intxaur
- irenstaile
- 1 irun
- 1 itsaso
- izantza
- izerditu
- jabe
- jale
- jarretxi
- jende
- joko
- kalakari
- kamarau
- karraskadura
- karrikes
- 1 kaskarin
- kendu
- konplitu
- kurios
- lan
- landa
- lardaskatu
- lasaiki
- laster
- laudatu
- 1 laxo
- lehoi
- 1 lekaio
- leku
- lemira
- lepo
- 1 lo
- lur
- luzagai
- luzaz
- madarikatu
- 3 malda
- mandrainkeria
- marranta
- menddere
- mendi
- merda
- 1 merkatu
- 1 milika
- mistifikatu
- 1 morroko
- mundu
- murlaza
- murritzaile
- 1 nagi
- nagitu
- negar
- nekatu
- neke
- neskatari
- neurri
- nonbait
- noski
- ohitu
- oihaldun
- oihaldundu
- okaztatu
- okerreratu
- 1 olde
- omen
- 1 on
- ondorio
- ondu
- 1 orazio
- ordenantza
- ordu
- oturuntza
- 2 ozpin
- paseante
- paseatu
- petiri-santz
- pikatzaile
- 1 piko
- pozoikeria
- prekauzio
- probetxakizun
- probetxugabe
- promes
- 1 pulunpatu
- purgatu
- putrus
- putz
- sabel
- 1 sakatzaile
- salbamendu
- sirena
- sobera
- soberakin
- soberantzia
- soberatu
- solas
- sortze
- 1 su
- taloi
- tente
- tink eta tank
- trabailu
- trikun-trakun
- triste
- tunante
- txoriburu
- txusto
- urtu
- usain
- uztartu
- xehe
- zabal
- zabar
- zauri
- zazpigarren
- zenbat
- zerbait
- zigortu
- zikin
- zikoitz
- zizare
- zorabiatu
- zorri
- zotz
- zuhaitz
- zuzendun
goiburua
1 asaldu.
sense-1
1.
(L-côte ap. A
; SP, Dv).
Turbación, perturbación, sacudida, alboroto. "Fâcherie" SP. "Alerte, trouble, forte émotion, perturbation, alarme" Dv. v. asalda, asaldura, asaldazio. Tr. Se documenta desde Haramburu en textos septentrionales; entre los meridionales, se encuentra en algunos autores del s. XX como Txillardegi o Azurmendi.
Tristeziak akometatzen, izterbegiek entoxatzen eta berzela berze asalduk premiatzen banau. Harb 412. Kanpoan etsaiak, perilak eta asalduak dituenak, laster egiten du etxera, pausatzera eta bere buruaren seguratzera. Ax 428 (V 277). Gaixtoari bethi dagoka bere beharrietan beldurtasunaren soiñua, konzientziaren latztasuna, eta asaldua. Ib. 433 (V 282). Deusetan ezinik eztuen Iaunaren garaziaz zure asaldu gaixto guztia kasatzeko. Hm 198s. Ordea atsegin duzunaz gero noizpait berriak enzuteaz, hek gatik behar duzu bihotzeko asaldua pairatu. SP Imit I 20, 8. Baldin berehala aurkhitzen ezpadu desira duen arauera, sartzen da asaldu eta despazienzia handietan. SP Phil 461. Asaldu xumerik baizen ez duten arren yasateko. He Gudu 79. Gudu, asaldu eta gerlate guzien buruan, ikhusiko dire ohi bezala, izurria eta gosetea. Lg II 247. Maria bere konzepzioneko graziaren ariaz, bizioaren asaldu guzien gerizean zelarik. Mih 24. Zer asaldu dagoen beraz neretzat herioa hurbiltzen zautala sentitzen dudanekotz. Dh 120. Bakhea alferretan xerkaturen duzu; / Ez deusek emanen dautzu ere asaldu. Gy 203. Hemendik aitziñat asaldurik gabe / Zuen aferer hots demozuekete. Ib. 137. Sepha gaixto oldar batean gizon bat hil baneza, eta gero urkhatzeko zorian balinbanintz, zer ez laiteke nere asaldua? Dv LEd 123. Zer ditutzue asaldu eta marraska horiek? Nexka ez da hila, bainan lo dago. Dv Mc 5, 39. Bainan gero gogoratu zeie asaldu handiagoa baizik ez zela izanen hiriko eta inguruetako jende onek ikusten bazuten Apezpikua jandarme artean zoala. HU Zez 159. Eta gu, erhoak bezala, guziak nahas-mahas trumilka ihesi. Balek fiu hemendik, fiu hortik, Jainko Jauna! zer asalduak! Lf GH 1927, 309. Ez du biotzik! Orrengatik ez du asalduk arrapatzen. Txill Let 24. Neuri begiratzen dit orain, eta asalduz bete nau. Ib. 93. Nire bihotzean enbor-gerri moztu ta puskatua / jeiki zait, asaldu zital eta amorratua. Azurm HitzB 63.
Turbación, perturbación, sacudida, alboroto. "Fâcherie" SP. "Alerte, trouble, forte émotion, perturbation, alarme" Dv. v. asalda, asaldura, asaldazio. Tr. Se documenta desde Haramburu en textos septentrionales; entre los meridionales, se encuentra en algunos autores del s. XX como Txillardegi o Azurmendi.
Tristeziak akometatzen, izterbegiek entoxatzen eta berzela berze asalduk premiatzen banau. Harb 412. Kanpoan etsaiak, perilak eta asalduak dituenak, laster egiten du etxera, pausatzera eta bere buruaren seguratzera. Ax 428 (V 277). Gaixtoari bethi dagoka bere beharrietan beldurtasunaren soiñua, konzientziaren latztasuna, eta asaldua. Ib. 433 (V 282). Deusetan ezinik eztuen Iaunaren garaziaz zure asaldu gaixto guztia kasatzeko. Hm 198s. Ordea atsegin duzunaz gero noizpait berriak enzuteaz, hek gatik behar duzu bihotzeko asaldua pairatu. SP Imit I 20, 8. Baldin berehala aurkhitzen ezpadu desira duen arauera, sartzen da asaldu eta despazienzia handietan. SP Phil 461. Asaldu xumerik baizen ez duten arren yasateko. He Gudu 79. Gudu, asaldu eta gerlate guzien buruan, ikhusiko dire ohi bezala, izurria eta gosetea. Lg II 247. Maria bere konzepzioneko graziaren ariaz, bizioaren asaldu guzien gerizean zelarik. Mih 24. Zer asaldu dagoen beraz neretzat herioa hurbiltzen zautala sentitzen dudanekotz. Dh 120. Bakhea alferretan xerkaturen duzu; / Ez deusek emanen dautzu ere asaldu. Gy 203. Hemendik aitziñat asaldurik gabe / Zuen aferer hots demozuekete. Ib. 137. Sepha gaixto oldar batean gizon bat hil baneza, eta gero urkhatzeko zorian balinbanintz, zer ez laiteke nere asaldua? Dv LEd 123. Zer ditutzue asaldu eta marraska horiek? Nexka ez da hila, bainan lo dago. Dv Mc 5, 39. Bainan gero gogoratu zeie asaldu handiagoa baizik ez zela izanen hiriko eta inguruetako jende onek ikusten bazuten Apezpikua jandarme artean zoala. HU Zez 159. Eta gu, erhoak bezala, guziak nahas-mahas trumilka ihesi. Balek fiu hemendik, fiu hortik, Jainko Jauna! zer asalduak! Lf GH 1927, 309. Ez du biotzik! Orrengatik ez du asalduk arrapatzen. Txill Let 24. Neuri begiratzen dit orain, eta asalduz bete nau. Ib. 93. Nire bihotzean enbor-gerri moztu ta puskatua / jeiki zait, asaldu zital eta amorratua. Azurm HitzB 63.
azpiadiera-1.1
azaldo (BN-baig ap. A
).
"Extrañeza" A.
"Extrañeza" A.
sense-2
2.
Asalto, ataque.
Cf. Lar: "Asalto, viene de el Bascuence asalda, que significa alboroto". v. asalto, asaut; cf. asaldatu
(2).
Behiñ eta bietan etsaia garaitua den ondoan, ez da horrengatik gelditzen, hirurgarren asaldu eta atakhada bat eman gabe. He Gudu 169. Emanen diot asaldu bat Ramoth, Galaadeko bazterretan den hiriari, ala egonen naiz geldi-geldia? (3 Reg 22, 6) "Ire debeo in Ramoth Galaad ad belandum, an quiescere?" . Lg I 359. Beti gurekin / Badago josia / Lipizta zikin / Arimen etsaia, / Haren asalduak / Gure aingeruak / Alfer ditu bihurtzen. Monho 94. Errabiaren pareko da / Koleraren asaldua. Ib. 110.
Behiñ eta bietan etsaia garaitua den ondoan, ez da horrengatik gelditzen, hirurgarren asaldu eta atakhada bat eman gabe. He Gudu 169. Emanen diot asaldu bat Ramoth, Galaadeko bazterretan den hiriari, ala egonen naiz geldi-geldia? (3 Reg 22, 6) "Ire debeo in Ramoth Galaad ad belandum, an quiescere?" . Lg I 359. Beti gurekin / Badago josia / Lipizta zikin / Arimen etsaia, / Haren asalduak / Gure aingeruak / Alfer ditu bihurtzen. Monho 94. Errabiaren pareko da / Koleraren asaldua. Ib. 110.
azpisarrera-1
ASALDUTAN SARTU.
Turbarse. "Asaldutan (L), en turbación" A (que cita el ej. de Dv).
Bada, hori aditzearekin, asaldutan sarthu zen Herodes erregea, eta Jerusaleme guzia harekin batean. Dv Mt 2, 3 (Lç trubla zedin, TB izan zen trublatua, Ur izutu zan, Echn izan zen beldurtua, Ol artegatu zan, IBk larritu zen).
Bada, hori aditzearekin, asaldutan sarthu zen Herodes erregea, eta Jerusaleme guzia harekin batean. Dv Mt 2, 3 (Lç trubla zedin, TB izan zen trublatua, Ur izutu zan, Echn izan zen beldurtua, Ol artegatu zan, IBk larritu zen).
azpisarrera-2
ASALDUZKO.
"Asalduzko, qui tient du trouble, des alarmes. Goan da urthea, Frantziarentzat nahasmenduzko eta asalduzko urthea" Dv.
asaldu
-
1 asaldu....
-
1. (L-côte ap. A ; SP, Dv). Turbación,...
-
azaldo (BN-baig ap. A ). "Extrañeza" A....
-
2. Asalto, ataque. Cf. Lar: "Asalto, vie...
-
ASALDUTAN SARTU. Turbarse. "Asaldutan (L...
-
ASALDUZKO. "Asalduzko, qui tient du trou...
<< 1 artzain 0 / 0 ase >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
