Harremana

    OEH - Bilaketa

    3376 emaitza alde bilaketarentzat

    Sarrera buruan (276)


    Sarrera osoan (484)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    zubi.
    tradizioa
    Tr. Además de la forma casi gral. zubi, hay zübü en Inchauspe (cf. zübü pian usado por Lhande), zupi en Iztueta y zurbi en Prop. En DFrec hay 43 ejs. de zubi.
    etimologikoa
    Etim. Quizá de zur 'madera' + -bi (< *-bie < bide 'camino'); cf. orbi, ubi, etc.
    Onom.: Illu(m) pontem quod dicitur Markoçubi. (Elorrio, 1053) TAV 2.1.6. De iilo monasterio de Zufia. (1089) Arzam 470. Ad illos pontes regales, qui dicitur Erretzubi. (Araquil, 1125) TAV 2.2.8.
    sense-1
    1. (gral.; Lcc, Volt 107, Mic 8v, SP, Urt I 184, Ht VocGr, VP 47r, Lar, Añ, Dv, H), zubu (S, R-uzt; Gèze (zübü), Dv (S)), zupi , zuhi (BN-baig), zurbi (Dv), zibi (R-vid-is). Ref.: Bon-Ond 152; A (zubi, zubu, zuhi, zibi); Lh (zubi, zübü); Lrq (zübü); ContR 523; Iz ArOñ (subíxa, Iíttaiko), Ulz ; Etxba Eib ; Holmer ApuntV ; Elexp Berg; ZestErret.
    Puente. "--Zaldun. --Zibi. --Zomateki? (R), fórmula de un juego de niños: caballero, puente, ¿con cuántos?" A (cf. ZALDUN-ZUBIKA). Cf. IC I 579: "Zubizar, vocablo vascongado que quiere decir 'puente vieja'".
    Itsas gorrian iuduak idorrik iragana, / zubiaren pasatzeko egidazu dohaña. EZ Man II 123. Zubi batetarik iragaiten zarela. Ax 143 (V 94). Ahunz duguneko, zubi. O Pr 14. Ur handien gainean zurezko zubirik duten hiriak. SP Phil 224. Zubi bat zeiña baithoa trebeserat. INav 127. Harrizko zubiak. He Phil 225. Joango gara nai baduzu / zubira edo errotara. Gamiz 205. Biderik eta zubirik etzuen itsas bazter batera. Mb IArg I 269. Beste zubi gabe, bere mantilla urtan bota, ta [...] igaro zan. Cb Eg III 336. Zubi tipi baten aldean. Monho 38. Igaro bear eben ibaia, ta ez egoan zubirik. Añ LoraS 6. Aiék paratuzire Jordángo ugaldearén zúbian espéran. LE Doc 177. Friasko zubijan. Astar II IX. Kontent ginen bizirik / heltzia zubira. Bordel 40. Igarotzen da bertako Arramelean bost arruztairekin arkitzen dan aomen andiko zupian. Izt C 116. Zurezko zubi bat. Ib. 470. Zubi batetik beera jausita. Ur MarIl 34. Zubitzat han ezta soliba bat baizen. Gy 183. Bi asto, zurbi baten aitzinean ukho eginik, gelditu zirela. Prop 1880, 183. Orgak eskuz zurbiaz bertze alderat ereman. Ib. 184. T'arrizko zubi baten zirean gelditu. AB AmaE 292. Santa Kataliñako zubian barrena. Urruz Zer 13. Asto bat aurean zuala eldu zan zubira. Apaol 87. Zübü batetara heltü direnian. Ip Hil 157. Olde borthitzak errotik eramaiten duen zubia. Arb Igand 102. [Haitz] hartarik berriz haitz handira zubi bat bezala bidea. HU Zez 117. Lutxanako zubirik / Deusto bitartean. Azc PB 205. Eruaten dabe [sare bustia], errenkada bakan irrigarrian, ondartzan edo zubian ezegitera. Ag Kr 39. Errotako zubiaren inguruan. Muj PAm 22. Bidasoaren alde banetan Endaia ta Ondarrabi; / erreka andi orren ganian zubi bat biogu jarri. Enb 71. Burdin-bide zubi baten azpitik barna. JE Ber 48. Zurezko zubi estali bat. Ib. 44. Euskal-Erria-tik Eskual-Herria-rako zubian gera, onuzko burutik. Ldi IL 43. Zubiaz hunaindian baitzauden, bertzalderat joan gabe. Lf Murtuts 23. Ez dute egundaino [...] zubi erromano famatuarentzat izen bat baizik aditu. Zerb Azk 50. Tiroa bezala joan ziren, zubi ttipi batetarik harat. JEtchep 80. Andik, erreka legor udazken euriz ezetuaren zubitik aurrera. Gand Elorri 189. Gorriak Ormaiztegin trenaren zubia puskatu egin zuten. Salav 58. Kwai ibai gaiñeko zubia. NEtx LBB 344. Zubiz arunztik diran partetik / zuri eman zorionak! (In Xa Odol 335 ). Eiffelen zubia. Lasa Poem 115. Erdiko zubitik gora, Malladi aldapa artan. AZink 49. Ebroren gañeko burdin zubian giñoiazan. Gerrika 165. Neskato batzu berriz Mixelengo zubiraino aintzinatuak ziren. Larre ArtzainE 110. Zubia desegin beharrean. MEIG I 187.
    v. tbn. Tt Onsa 55. Hb Egia 150. Laph 120. Aran SIgn 76. JanEd I 76. Noe 19. Elsb Fram 164. A BGuzur 140. Goñi 24. Lh Yol 3. Barb Sup 47. Ox 122. Altuna 23. Tx B I 83. Zub 21. Etcham 123. Kk Ab II 172. Laux AB 100. EAEg 30-11-1936, 423. JAIraz Bizia 37. Munita 20. Or QA 82. Anab Poli 105. Akes Ipiñ 31. Vill in And AUzta 81n. Alzola Atalak 39. Ardoy SFran 64. Berron Kijote 196. Balad 61. Etxabu Kontu 138. Ataño TxanKan 116. Onaind STeresa 22.
    azpiadiera-1.1
    (Fig.).
    Buruti itza mihira / zubi izkutu batez dator. Or BM 106. Atzotik gaurrerako zubia nun dago? Gand Elorri 112. Familia, asiera besterik ezta, ataria, gizarterako zubia. Vill Jaink 170. Zubi ezkutu bitartez, oro / atxi oi-det ariñ. NEtx LBB 244. Zorionez, han eta hemen eta bestetan egona den gure Euskaltzainburuak eskua luzatzen digu, hango eta hemengoak elkartzen dituen zubi erosoa. MEIG VIII 106. Ez dugula inolazko zubirik jaso natur zientzietara. Ib. 65.
    sense-2
    2. (H).
    Puente superior de un barco.
    Itzultzean gero berriz zubiaren gañera. EZ Man II 142. Zenbat ukaldi, ua saraskia, ua zalaparta ontzi-tantai autsiak, eta zubia oiñenpean lertu! Or Mi 9. Zurbil marinelak zubitik / so ziren. Mde Po 87.
    azpiadiera-2.1
    Cada uno de los puentes o cubiertas de un barco.
    Hala egingo duk arka behereko, bigarren eta hirugarren zubi batekiñ. Urt Gen 6, 16 (Ur bizitza, Dv selharu, Ol soraillu, Ker bizitoki, Bibl estai, BiblE solairu).
    sense-3
    3. Pieza de tela que se pliega en un pantalón.
    Galtzak moda zaharrean eginak, erran nahi baita zubi handia zutela. Elzb PAd 6. Galtzen zubia, sakela zuen aldetik idekia. Ib. 6.
    sense-4
    4. "Sorte de siège que font deux personnes en entrelaçant les doigts des deux mains et sur lequel s'assoit une troisième personne. Egizue zubia, iramanen nuzue gainean " H.
    sense-5
    5. " Zibi (R), solera, viga que sostiene el techo de un edificio" A.
    sense-6
    6. Puente que hacen varias personas con los brazos. Cf. zubirin-zubirinka.
    Egiten dute zubi gizasemêndako, / lotsagaldurik balitz andik [dantzatik] aizatzeko. / Aurre bien eskuen azpitik joateko / eragozpenik ez da, badira gisako. Or Eus 18. Zubia zabal bedi / aizatu bearrik ote-dan. Ib. 21. Inguru ta zubi egiñik, asten ditxin bi naparrak zortzikoka. Or QA 192.
    sense-7
    7. Arco o puente hecho con el cuerpo.
    Gisa onetara, gerria gero-ta okertuaz, oñak arbolan beera jetxi zituan lurreraño zubia egiñik. Anab Poli 92.
    sense-8
    8. "Bi jaiegunen artean gertatzen den eta jai hartzen den laneguna; jai egiten den egun horien segida" ZestErret .
    azpisarrera-1
    ERROMAKO ZUBI (V, G; Erromako zupi G-goi; VocZeg 285). Ref.: A (zubi, Erromako zupi); A EY I 165; Bähr ArcGp 397; Iz To. Arco iris. "Euzkia ta euria, Erromako zubia" (G-azp).
    Erromako zubia. Or Mi 13. Erromako zubi-azpitik igaroten dana, gizona bada emakuma egiten da. (V-ger). A EY I 166. Itxasgaña, Erromako zubiaren margoz apaindutako bide argitsu batez erdibittua zegon. PMuj Noni 79. Buru-gaiñean erromako zubia eukan. (Apoc 10, 1). Ker AB (ap. DRA, s.v. erromako zubi; Ker ostarku; Lç, Dv, IBk e IBe or(t)zadar).
    azpisarrera-2
    ITXI-IREKIRAKO ZUBI. Puente levadizo.
    Lau torre, zillarrezko ttonttordun ta guzi, itxi-irikirako zubia faltatzeke, inguruko aska-unea ta onelako gazteluei ipintzen zaizkien ornigarriak zituana. Berron Kijote 45.
    azpisarrera-3
    SAN MIGELEN ZUBI (V-och ap. A EY I 165). Arco iris.
    azpisarrera-4
    SAN NIKOLASEN ZUBI (V-och ap. A EY I 165). Arco iris.
    azpisarrera-5
    ZUBI-ADAR. "(R-uzt), arco iris. Zubiadarraren petik igareta neskatxak mitil eta mitilak neskatxa egitan drala erraiten daioei aurrer" A.
    azpisarrera-6
    ZUBI-ALDE (Dv; zubalte- S ap. A). "Zubialde, côté, voisinage du pont" Dv. "Zubaltean (SGrat 4), al lado del puente" A.
    Ikhusirik Grat zübaltian, deitzen dü khantiala. SGrat 4. Zubi-aldetik pelota-plazako atzeraño. Anab Usauri 30. Gizakume bat zetorren atzeratxoago zubi-aldera. NEtx LBB 52.
    azpisarrera-7
    ZUBI ALTXAGARRI. "Pont-levis" Hb.
    azpisarrera-8
    ZUBI-HANKA. "Zubiaren arkuak apoiatzen diren zutabe bakoitza" Elexp Berg.
    azpisarrera-9
    ZUBI-HARROIN. "(L), pilier de pont" Lh.
    azpisarrera-10
    ZUBI-AZPI. Espacio situado bajo un puente. "Jituk zubi azpiyin bizi dire (AN-5vill), buhameak zubi azpian bizi dira (BN-arb)" Gte Erd 220.
    Zubirik ezten lekhuan oiñak emanik, eror baitzindezke zubi azpiko hosinera. Ax 143 (V 94). Zubi azpira abiatu. Anab Usauri 71. Adierazi bedi onelako ordutan igaroko dala zubi azpitik. EAEg 30-11-1936, 423.
    azpisarrera-11
    ZUBI-BARANDA. Pretil de un puente.
    Gizonak zuzen pasa / zubi-barandetan. JanEd I 84.
    azpisarrera-12
    ZUBI BEHERE. Puente inferior de un barco. Cf. supra (2).
    Eta begira ezazu gabiara doana, / nola zubi beherean lanean hari dena. EZ Man II 138.
    azpisarrera-13
    ZUBI-BEGI (V, G, AN). Ref.: A; Elexp Berg. Ojo de puente. "Zubibegi untaik ezta urik jausten urangela denean baizik" A.
    azpisarrera-14
    ZUBI-BULAR (B). Ref.: A; Izeta BHizt2. Estribo de un puente.
    Biurritu besoak eta marruskatu, bi suge kiribildu antzo. [...] Gardon-go zubi arrigarriaren zubi-bularrak dirudite. Or Mi 59.
    azpisarrera-15
    ZUBI-BURU (L, BN ap. A; SP, Dv). "Le bout du pont" SP. "Tête de pont" Dv. "Extremidad del puente" A.
    Tibre ühaitzaren zübü bürian beita gaztelü handi bat, lehen Adrien enperadoriaren gaztelia deitzen zena. Ip Hil 181. Iparragerreko alde hortarat baztertu behar zen, Larriaenea eta Zubiateko zubiburuan. Larre ArtzainE 103.
    azpisarrera-16
    ZUBI-ERDI. Medio de un puente.
    Zubiaz bertze alderat helduak gira, muga zubi-erditan iraganik. JE Ber 12.
    azpisarrerakoSense-16.1
    Zubi erditsura heldu direnean.Gy 184.
    azpisarrera-17
    ZUBI-GAIN .
    (En casos locales de decl. sing.).
    azpisarrerakoSense-17.1
    a) Superficie del puente de un navío.
    Gaizandik, untzia bethea zuen bulunbariz, eta Puttikok galdetzen dio zubi gainetik hirriz, eian nahi duen bat saldu. Hb Egia 131. Jordaens, bere aldetik, Bella Amberesaren zubi gañean, burua ametsetan sartua utzi gaberik zetorren. Lh Yol 42. Sufren nagusia izukaitz eta zurbil, ta zubi-gañean geldi. Or Mi 9.
    azpisarrerakoSense-17.2
    b) Superficie de un puente.
    Ugaldetxoko zubi gañian. Tx B I 241. Zubi-gaiñetik eta mendi-azpietatik zear txinpartak boetaz doiala [trena] . Ag Ioan 117. Arrotza txipetan aritzen zaneko zubi-gañean [...] Martinek eta Mirelek alkarrekin topo egin zuten. Anab Usauri 109. Sei edo zazpi metro goragotik pasa zuan arriak zubi-gain ori. Alkain 153. An ei egozan zain mutrikuarrak, Madalenako zubi gaiñean. Etxabu Kontu 222.
    azpisarrera-18
    ZUBI GAINEKO.
    azpisarrerakoSense-18.1
    a) Marinero que está sobre el puente.
    Billtzaillea ere guarda zazu perilletarik, / baita zubi gañekoa kalte handietarik. EZ Man II 138.
    azpisarrerakoSense-18.2
    b) "Zubi gainekoa [sic] dantza, danza sobre el puente (Lesaca)" VocNav (s.v. danza).
    azpisarrera-19
    ZUBI-GOI. Alto de un puente.
    Ta zubi-goitik ibai-gañera / bota nuan loretxoa. Jaukol Biozk 80.
    azpisarrera-20
    ZUBI-GURUTZE (zubikurutz Aq A). "Escalerilla o pasos que suele haber para entrar en los setos, zubikurutza (G)" Aq 816.
    azpisarrera-21
    ZUBI JASOGARRI. "Puente levadizo" Lar.
    azpisarrera-22
    ZUBI-MAKO. "Zubi makoak (V-oroz), arcos de puente" A (s.v. mako).
    azpisarrera-23
    ZUBI-MUSU (Lar, s.v. punta, extremo). Extremo de un puente.
    azpisarrera-24
    ZUBI ONDO. "Proximité du pont" Dv.
    Eta zubi ondoan lengo denboretan arresi aundi bat, andik kilometro batera zegon errota baten presarentzat. Goñi 24. Mutil on-on batekin egon nintzaizun arrantzan zubi-ondoan. Anab Usauri 107. Peru, zubi ondoko mahaxturi gaztea, heldu zaio. Lf Murtuts 29. Itzaltzuko zubi ondoan dagozan pago bien kerizpetan. Alzola Atalak 147.
    azpisarrera-25
    ZUBI-PUNTA. Extremo de un puente.
    Zubi puntarat denean harritua baratzen du. Laph 120.
    azpisarrera-26
    ZUBI-SAIHETS (Sal ap. A; -sahets BN ap. A; zübü-saihets S ap. A). "Salmer, estribo de un puente" A.
    azpisarrera-27
    ZUBI-SARI (Lar, Hb, H). "Pontaje, pontazgo" Lar.
    Itsasuko zubian iragaiteko, sos bat pagatu behar zen: zubisaria. Lf Murtuts 23. Murtutsen zubisaria ere behar dudala. Ib. 23.
    azpisarrera-28
    ZUBI-ZAMAR.
    "Los frontales que estaban sobre las zingunaduras (de madera) o sobre pilares y estribos de cantería de los puentes" GoiBur 300. "El puente nuevo [...] con sus carelas, zubizamarras y todo" (1727). Ib. 300.
    azpisarrera-29
    ZUBI-ZULO (B; -zilo L). Ref.: A; Lh; Izeta BHizt2. Ojo de puente. "Zubi-zulo aundiek zubi orrek" Izeta BHizt2.
    azpisarrera-30
    ZUBIZ ZUBI. De puente en puente.
    Zubuz zubu, Eliza bethi badoa aitzina, bihotz hunekin batetan. Herr 16-10-1958, 3.

    zubi

    zubi
    << ZORREN ALDE 0 / 0 1 a >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper