Harremana

    OEH - Bilaketa

    3376 emaitza alde bilaketarentzat

    Sarrera buruan (276)


    Sarrera osoan (484)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    eskuma.
    tradizioa
    Tr. Documentado en textos vizcaínos desde finales del s. XVII; tbn. encontramos algunos ejs., no vizcaínos, en la segunda mitad del s. XX. La forma eskoma la emplea Eguzkitza, ezkoma Olaechea, y hay un ej. de eskume en Arzadun.
    etimologikoa
    Etim. v. eskuin .
    sense-1
    I. (Sust.).
    azpiadiera-1.1
    1. (V-gip; Lar, Añ, Dv, H), eskoma (Dv), ezkoma, eskume (V-gip; Añ) Ref.: Iz ArOñ; Elexp Berg; Gte Erd 106 .
     Derecha, lado derecho. v. eskuin, eskoa. Tr. En casos locales de decl. dominan las formas det.; así hay eskuman en Arrese Beitia, E. M. Azcue (PB 68), Enbeita, Erkiaga (Arran 36), Oskillaso (Kurl 112) y Aresti (Tobera 262), eskumara en Iturzaeta y Oskillaso (Kurl 43), eskumarantz en Enbeita (196) y Erkiaga (Arran 56) y eskumati(k) en E. M. Azcue (PB 30), Iturzaeta (Azald 159), Echeita (Jos 211), Kirikiño, Aresti (MaldanB 209) y Oskillaso. Hallamos las formas de decl. indet. eskumatati(k) en Cardaberaz, Olaechea (8 ezkomatati), Moguel (PAb 162 eskumatati), CatBus (5 eskumatati), EusJok y Kerexeta, y eskumataruntz en D. Agirre (AL 54).
    Eskumako eskuko bost atzakaz. Arz 27. Dagoala Aita Jangoiko guztiz poderosoen eskumatati. Cb CatV 12. Ezkerreko sorbaldati eskumakora. CatBus 10. Axio eskumatatik, / Txordoa besteti. EusJok II 97. Zarra ezkerrean ta gaztea eskuman. AB AmaE 243. Eskumako besoa. Azc PB 304. Jausi ez daiten, ez ezkerrera ez eskumara. Itz Azald 15. Eskumako eskuan. Ag Kr 141. Biak euken eskumako belarpean orañen andi samar bat. Echta Jos 355. Mister Kick-ek, bere eskumatik joialako, ezeban utzi gura orma-aldia. Kk Ab II 28. Arerijuak dozuz eskuman, / Arerijuak ezkerrian. Enb 51. Eskumarantz egiñaz. Erkiag Arran 56. Eskumakotik yagok itsu zaldia, eskumakotik. Bilbao IpuiB 224. Eskuman pelota tokia. Arti Tobera 262. Ezkerretik batzu, eskumatik besteak. Osk Kurl 50. Dezadan Jaunaren eskuma! NEtx LBB 249. Zu ezkerretara bazoaz, ni eskumatara joango naz. Ker Gen 13, 9 (Urt eskuñera, Dv eskuin, Ol eskuitara). Eskumako orman egoan aldara txiki baten. Etxabu Kontu 73. Emakumiak eskumara da gizonak bestera. Gerrika 251.
    v. tbn. Astar I 6. Ag AL 145s. Kk Ab I 102. KIkV 6.
    azpiadiera-1.2
    2. (V-arr-och-m-gip; Lar, Mg Nom, Añ, H) Ref.: A; Etxba Eib; Iz UrrAnz; Elexp Berg; Gte Erd 106.
    Mano derecha. "Diestra, la mano derecha" Lar.
    Kurutze au eta bardin lenengo siñatuteko moduko irurak egiten dituguz eskumiagaz. Astar I 5s. Estalduten eban eskumia zapi bategaz. Ur MarIl 101. Nire eskuma onen indartsu eskergatik. AB AmaE 436. Makilla eze bat eskuman. A BeinB 84. Eskuma saietsean, atetik urten eban. Or Tormes 73.
    azpiadiera-1.3
    3. Derecha política.
    Lau kontzejal abertzalientzako; iru. eskumantzako. Gerrika 63.
    sense-2
    II . (Adj.).
    azpiadiera-2.1
    (Lar, Añ).
    Derecho. "Derecha, derecho, opuesto al izquierdo" Lar.
    Aita omnipotentearen alde eskumaan. CatAnz 5. Aita eternoaren alde eskuman. Zubia 152. Jaungoiko guztiz poderosoen alde eskumatati. Arz 18 (36 eskumetati). Aita Jaungoiko guztiz poderosoaren alde eskumatatik. msOñ 10r. Aita Jangoiko guztia daikianaren alde eskumatati. Mg PAb 162. Azturik falta ebala beso eskumea. AB AmaE 187.
    v. tbn. Urqz 18.
    sense-3
    III (Con valor adverbial, usado junto a ezker).
    azpiadiera-3.1
    (V-gip ap. Etxba Eib ).
    A (de, por, hacia, etc.) derecha e izquierda; por (de, en, etc.) todas partes. " Ezker-eskuma (loc. adv.), a diestro y siniestro. Ezker-eskuma, bardiñ jokatzen dau " Etxba Eib.
    Ezker eskuma len baño gogorrago ezpanetako bizarrari tenga. Ag Kr 150. Ezker-eskuma besarkatutzen / Dituala Bidasoak. Enb 99 (v. tbn. 61). Lenengotan ezker-eskoma ebezan arerioak eta bete betean ibilli ziran. Eguzk GizAuz 184. Ez eskuma ta ez ezker, erdiko bide argi bat. Erkiag Arran 131. Ezker-eskuma, beste ortu batzuk zituan. Erkiag BatB 43.
    azpisarrera-1
    ESKUMA-ALDE, ESKUMALDE, ESKOMALDE. a) Derecha, lado derecho.
    [Altara] nagusiaren eskumalditik [sic] Done Pedrorena, ezkerretik kurutzean josirik dagoan Jesusena. Ag Kr 16. Eskuma-aldia nundik nora dan ete-daki gero beronek. Kk Ab I 25. Azkenengo egunean bere eskomaldetik dagokezanai. Eguzk LorIl 243 (ap. DRA). Eskumaldera begiratuta. GMant Goi 102. Aita Jaungoikoaren eskumaldean jezarrita. KIkV 32. Birjin ta Ama zorionekoa, / Aitearen eskumaldekoa. Akes in Onaind MEOE 775. Sua itzali da eskumaldera. Mde Po 61. Eskumaldean, asago, Mendexa aldeko muiño ta tontorrak. Erkiag Arran 11. Zubi-barritik goruntzko eskumaldea Berriatua da. Etxabu Kontu 66. Sarrerako atiaren eskuma aldetik. Gerrika 183.
    v. tbn. Erkiag BatB 51. Ker He 1, 3. Etxabu Kontu 66.
    b) Derecha política.
    Lege onek eskuma alde guztia kanpo ixten eban, Eusko Alderdia izan ezik. Gerrika 57.
    azpisarrera-2
    ESKUMA-ALDERDI. Lado derecho.
    Eskua sartuten da / eskuma alderditi. Azc PB 68.
    azpisarrera-3
    ESKUMA-EZKER (Con casos locales de declinación). A (de, etc.) derecha e izquierda.
    Eskuma-ezkerretan laguntzat dauzala / Arabiotorre ta Markuerkiaga. Enb 86.
    azpisarrera-4
    ESKUMA-EZKERTI. "(V-arr-och), ambidiestro" A.
    azpisarrera-5
    ESKUMAKO ALDE. Lado derecho.
    Angeruak alderatuko dituez onak txarrakgandik, iminten dituezala batzuk eskumako aldean eta besteak ezkerrekoan. Itz Azald 38. Talaierua sua egiten egoan talaiaren eskumako aldean, larrak pillatuta. Etxabu Kontu 133.

    eskuma

    eskuma
    << ESKUINEKO ALDE 0 / 0 ESKUMAKO ALDE >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper