Harremana

    OEH - Bilaketa

    413 emaitza aita santu bilaketarentzat

    Sarrera buruan (1)


    Sarrera osoan (412)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    donge.
    tradizioa
    Tr. Documentado desde los Refranes de Garibay, su uso disminuye relativamente en el s. XX. Generalmente utilizado por autores vizcaínos (en la forma donga ), fuera de éstos se encuentra en Etcheberri de Ziburu, en unos versos labortanos del s. XVIII, en Mendiburu, Aguirre de Asteasu, Iztueta, Legaz y algunos otros autores ya en el s. XX, que emplean la forma donge . Larramendi lo emplea en una frase vizcaína.
    etimologikoa
    Etim. Forma compuesta con el suf. -ge /-ga (< bage, baga ), litm. 'sin don'.
    sense-1
    I . (Adj.).
    azpiadiera-1.1
    1. (G, AN; O-SPAd→SP, Lar, Hb, H), donga (V; Añ, Hb, Dv (V), H) Ref.: A (donga, donge); Iz ArOñ (donga) .
     Malo. "Mauvais (c'est un mot biscaïn)" O-SPAd 882. "(O), gaiztoa, mauvais (V). Arima dongea " SP. "Malicioso" Lar, Añ. "Méchant" Dv. "(Espiritualement), méchant, malicieux, malfaisant" H s.v. deunga. v. txar, gaizto, deunga.
    Bilbao, an bere dongeak birao. RG A 32 (tbn. B 56). "Egia duk", diotsa bada, "o arima dongea". EZ Man I 52. Deabruek daramate kondemnatu dongea. Ib. 96. Begira zazu, gizon dongea. Mb OtGai I 104. Egun gitxi barru lengo olgantza txar, etxe, piesta ondagarri, ta lagun dongeetara. Mg CO 143. Mundutik ara etorri zirian gizon gaisto, gogor, dongeenak. Añ GGero 370. Lagun dongeen bilkui, edo batzarreak. AA I 454. Baia agintari dongak / dirauben artian, / seguru ez da bakia / lurraren gañean. Ulib in FrantzesB II 36. Kaltegin txikia eroan diteke, / ilzalla dongea ken beiteke. Zav Fab RIEV 1907, 540. Demonioak burutan imiñi eutsan emakume donga bati, gazte oni pekatuan jausi eragitia. Ur MarIl 28. Ez naastetia alperrak eta dongak premiña benetakua daukeenakaz. "La vagancia y el vicio" (1860). BBatzarN 193. Musulman dongak. AB AmaE 445. Gizon dongeakandik egunaro artuten dauzan zemai ta naibageak. A BeinB 55. Arpegi ona iminten deutsenak donga eta txarrai, onekaz aserratu gura ezagaitik. Itz Azald 20. Jauntxu anker ta dongea. Belaus Andoni 16. Erri-bako zaldun dongia. Laux AB 99. Adiskide donge bat baño minbizi gaiztoagorik ote duk? Zait Sof 179. Irañez josi niñuken donge (malvado) orrek. Etxde JJ 43. Badut etxean aita bat, badut ere amorde donge bat. Ibiñ Virgil 38.
    v. tbn. Ag AL 165. Or Tormes 31.
    azpiadiera-1.1.1
    (Lar), donga (Dv) .
    (Ref. a cosas). "Abuso, uso malo, usadio gaistoa, dongea " Lar.
    Gauza donga bat egingo dabela iuramentu egiten dauenak. Cap (ed. 1893)45. Ebagi biarrian pasino dongeen sustraijak. Mg CO 99. Laun urkoari bekaturako bidea ematen dioen gure itzegite ta modu dongeak utzitzea. AA III 513. Gizon eta emakume ain min dongakuak. Astar II 188. Bide dongaz iñoren pekatua agertuten dabenak. CatBus 26. Liburu dongaak. Ur MarIl 63. Jainkoak libra gaitzan / egite ta gura dongetatik. Legaz 2. Atsegin, dongak ez diranak bere, isten dituezanak. Itz Azald 196. Griña gaizto, donge, zantar, ustel eta zikin guztiak. Eguzk LEItz 124. Norbaiti kalteren bat egiteko asmo dongeari zin-egiñaz eustea. KIkV 65. Gaiztakeri guztien iturburu diran griña dongak. Eguzk GizAuz 189. Zuk aitortu omen zenion Etxebarnekoari asmo donge ori. Etxde JJ 192.
    v. tbn. Enb 121. Donga: Ag AL 141.
    azpiadiera-1.2
    2. Malo, deficiente.
    Alan bere eztakar usai dongea. Lat DT CCXVIII. Nola baituk izena Uztaritz dongea / hire duk hoberena uzteko hobea. (1767). BertsZB 119. Utsa baño dongagua. msOñ 236r. Oneen konfesinoiak donga ta okerrak dira. CrIc 180. Zubek buru dongakuak bazinee, autuko neuke alaba nagusija. Mg PAb 108. Aen janaria izan oi zan dongea, nola ziran porru, baratzuri edo beste onelako gauzak. AA I 452. Aditzera ematen ezpadu itz Santu au [...], kentzen da onelako Predikari dongea lan onetatik. AA III 430. Dongea derana [zaldia] . Izt Po 168.
    azpiadiera-1.2.1
    Malo, desfavorable, perjudicial.
    Itxasten jako gatx donga bat. Mg CO 59. Dator eguraldi donga bat. Ib. 277. Bedar dongaak. Mg PAb 196. Ta dongago dana, ni bere sartuko nozu okerren baten. Ib. 79. Ustez ustekabeko ezbear donge au gertatzean. Izt C 443. Eta dongeen dana, beragaz zituzan [...] pekatu mueta guztijak bere. Ur MarIl 79. Non egun onak irago eta / Bizi garean dongetan. AB AmaE 80. Autsa baño ez, / Ustel-ustela, / Axe dongiak / Narabillela. Kk Ab II 105.
    azpiadiera-1.3
    3. "(G-to), hombre flojo, tardío en sus cosas" A.
    sense-2
    II . (Sust.).
    azpiadiera-2.1
    Mal, maldad.
    Beraz guztiz gatxa da osoz ondutia dongara ekandurik daguana? Mg CO 106 (tbn. dongara ekandu ib. 254 y 282). Dongaro enzun arren, ez dakidana dongarik egiten. Mg PAb 49.
    azpisarrera-1
    HAINBAT DONGEAGO (Añ). "Peor que peor" Añ.
    azpisarrera-2
    DONGEZ (Lar, H).
    a) "(De) mala" Lar. b) "Dongez eztira nigana agertu, por malos no se han presentado a mí (V, msOñ 45)" A EY III 311.

    donge

    donge
    << done 0 / 0 dontsu >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper