1. (V-gip (-au); Lcc (-adu), Urt I 166, Lar, Añ, H), alimatu (V-gip, BN; Ht VocGr 328), arimatu Ref.: Lh (alimatu); Iz ArOñ (alimau); Elexp Berg (animau) .
Animar(se) (a hacer algo), alentar, dar(se) ánimos; animar(se), alegrar (se). "Adhortari, [...] animatu " Urt I 166. "Encourager, animer" H. " Guazen futbolera Bergara animatzerat. Etzaa animatzen nerekin etortzera? " Elexp Berg. . " Gure aittajunak goizero pattar tragotxo bat jote zeban barrua alimatzeko " Ib. v. adoretu. Tr. Documentado tanto al Norte como al Sur. Parece que falta en la mayoría de los autores de léxico cuidado, especialmente al Sur. Además del gral. animatu , hay alimatu en P. Errota y Arrese-Beitia, arimatu en algún ej. de f. Bartolomé y (sólo en el sentido de 'insuflar el alma'; v. infra (2) ) en Lizarraga de Elcano. En DFrec hay 13 ejs.
Al egienak, esporzuz animadurik, / ateraetan / asi zirean tristerik / aziendea. Lazarraga A28, 1202v. Sentituko du bere baitan konsuelo andia eta animatuko da esperanza andiareki eskatzera mertxede andiak. Ber Trat 75r. Bilgura hunetan exortazione bat eginen zaie ordenakoak animatzea gatik penitenziara. Harb 436. Bere bihotz izituak zerozten animatu. EZ Noel 118. Animadu bitez Bizkaikoak / irudi eiteko atxinakoak! EgiaK 89. Epheltasuna bera gare, eta zuk xoilki animatzen eta gustatzen gaitutzu. Arbill 39. Arren, o Jesus, anima zazu zure Espirituaz zuri konsekratzen darotzudan obra. Gç 27. Anima gaitzatzu / Gure beldurretan. Ib. 145. Gelditu zen hain kurajatua eta animatua mintzatzeko, non [...]. ES 152. Hekien exenpluak hobekiago behar gaitu obra onetarat animatu ezen ez haiñitz ephelen ikhusteak laxatu. Ch I 18, 4 (SP atzartu, Mst korajatü). Atzarazu zure burua, animazazu. Ib. 25,11. Jainkoaren Ispirituak animaturik utzi zuen bere Diozesa. CatLav 415. (V 198) Onegaz animau gaitezan iragoten Jaunen amorearren edozein bere pena. Urqz 57. Fidel guziak Izpiritu beraz animatuak biltzen ziren Salomonen aldamioan. He Act 5, 12. Orhoitzapen hunelakoek, hanbat borthiztu eta animatu dituzte emazteki sinpleak ere, non bentzutu izan baitute Munduaren zuhurtzia guzia. He Gudu 98. Borthitz zazu zure burua [...] gonbatara animatzeko. Ib. 94. Konfesorea lasterka erakarri ta animatu zuen asko konfesio on bat egitera. Cb Eg II 186. Ea Jainkoaren semea, anima zaite. Ib. 179. Neke andi artan Kredoa esatera animatzen ta saiatzen naz. Ib. 96. Nola [...] eria bere neke edo gaitzaren estutasunetan animatu ta konsolatu bear duten. Cb Eg III 257. Oleazioko Orazio oiek esan, ta Sazerdoteak [...] etsaien tentazioen kontra animatuko du. Ib. 254. Janari dibinoak indarrak emanik biderako animatu zan. Cb Just 108. Josuek Jerikorat egorriek animatu zuten mundu guzia. Lg I 189. Haren bihotza sustatu zen khar saindu batez, eta animatu federik bizienaz. Lg II 292. Ikustaldián alaitzekó edo animatzekó héria. LE Ong 13r. Animazaite segitzerá, lagundukodízu. Ib. 15v. Atzétik sanduak ta sandak, animatzengaitutéla gú ére. Ib. 52r. Ez nintzen orai ere obra huni lotzera menturatuko [...] erretor khartsu baten eskuarazko kontsiderazione batzuk ezbanindute animatu. Brtc 7s. Amorio honki zehatia dena, lür güziako da megopia, orotan da sartzen [...] güziak ere dütü animatzen. Egiat 205. Eztizü deus egiten / odola ditazü animatü / hura erho artio / Ezpeitüt nahi pazenziatü. Xarlem 490.
( s. XIX) Sarri egitera dendatu edo animatzeko, esan zuen, "ogi au jaten duena biziko da beti". Mg CC 206. Azkenean animatu zan nere oñetara eltzera. Ib. 182. Ekusiko dezu, nola Konfesoreak itz au enzunda, animatuko zaituen. Ib. 130. Au enzunda animauko zaitu konfesoriak berba bigunakaz. Mg CO 189. Jangoikuaren ministruak, anima zaiteze enzutera nik esango deutsubedana. Ib. 186. Deseo edo gogo orrek alaitzen eta animatzen gaitu Jaungoikoarekiko [...] ditugun obligazioak ondo ikastera. Gco II 76. Zer da fortaleza? Da birtute bat, animatzen eta indartzen gaituana edozein neke sufritzera. Ib. 85. Meditazionea egitea zein errex den jakiteak behar ditu giristino gogo hurriak alaitu edo animatu. Dh 95. Eztire batere animatzen haren khartsukiago maithatzerat. Ib. 225. Hunela animatzen zuen bere burua mement ikharagarri hartan. Ib. 124. Lotsatu zituban pekatarijak. Animau zituban onak eta onerakuak. fB Ic II 292 (290 arimauko). Nor animauko ez da, Jaungoikuaren naija obeto egitera? fB Ic III 308. Animaturik izpiritu huntaz [...], publikatzen dut Doktrina hau. CatLuz 2. Badoakote abrer aldera burrunbaz [uliak] / Animatu-nahiz hauk bere abarrotsaz. Gy 178. Txurrupat ere edan nuan da / animatua biotza, / txoria baño alegreago / Lekunberri'tik onuntza. Noe 29. Bildur diranak animatzeko / badu abillidadia. Ud 144. Lagunduko didala / pentsatzen det trebe, / alimatu gaitezen / da joango gerade. PE 107. Biotzak alaitu ta animatzeko. Bv AsL 192. Animatzen ditu bere semiak predikatzera. Ib. 165. Eskallera artatik gora igotzera bere semeak animatzen ziardun Aita san Franzisko. Arr May 48. Animatu ari, gutxi falta dituk. Apaol 100. Apaiz gizajoak, bera laguntasun premian arkituagatikan, lagundu eta animatutzen zuan bere illoba. Ib. 76. Ea, norbait alimau bedi artutera, / Osteruntzean ni neu, noa jaubetzera. AB AmaE 279. Animaturikan bere ejenplu eta Jaungoikuaren graziarekin. Ag Serm 107. [Iñaute-egun] onek mugitzen ditu aurrak, / bai eta animatu zarrak. Yanzi 64. Alaxe, animatu nintzan korritzera. Albeniz 39.
v. tbn. Monho 86. JJMg BasEsc 177. EusJok II 102. JAzpiroz 61.

2. (Lar), arimatu (Lar).
"Animar el alma al cuerpo, animatu, arimatu, biziarazi " Lar.
Konzebitzendén instantetík añaditzendá kuidádoa ellegadáien errezibitzerá arima Jangoikoak kriatu ta unitubeardióna. Arimatuóndoan yá ez solamente gorputzttogaren kásos beárda kuidádo, baitaré ta yago arimagarrengátik. LE Matr5 298.