(L; SP, Urt III 346, Ht VocGr, Arch VocGr, Dv, H), arruda (Hb), arrota, adorra (ador vEys), adurra (AN-gip) Ref.: A; Caro Vera 45 .
Rueda; en gral., objeto circular. "Roue" SP. "Alkabuzaren arroda, rouet" Ib. "Arrodaren arraioak, rais de roue" Ib. "Arrodaren zathiak" Ib. sin trad. "Ador signifie de nos jours 'roue'" vEys. "Errota, arroda, la roue" Arch VocGr. "Roue de voiture" H. "Adurrak, ruedas del carro" Caro Vera 45. v. gurpil, arrunda, errota (2). Tr. Sólo lo hallamos en textos septentrionales. Es escaso en el s. XX.
Han dirade burdiñazko maillu eta arrodak / Zein handirikan itzultzen ohi ezbaitu errotak. EZ Man I 103. Santa Katalina nabal zorrotzez arroda bat betherik sakallaitzera prestatua. Harb 151s. Gaixtoaren konzientzia eta barren aldeak, orgaren edo gurdiaren arroda bezala dira. Ax 429s (V 278). Indietako herri batzuetan, etzen bat ere bere gorputzaz balia ahal zitekeienik eskean ibiltzen. Itsuek ere tornuan edo arrodan bedere hari behar zuten. "Molas trusatiles" . Ib. 33 (V 19). Suak, karrak, arrodak, ezpatak iduritzen zitzaizten martirei loreak eta usain onezko keak zirela. SP Phil 8 (He 8 arrodak). Nola orengilleak zenbait olio guriz olioztatzen baititu bere orenaren arroda, erresorta eta higigarri guziak. Ib. 503 (He 510 arrodak). [Paboak] bere luma ederrak zabaltzen ditu eta hedatzen, eta arrota bat edo mirail bat eginik bere lumez, hetan glorifikatzen da. Tt Onsa 94. Arroda xahar pare bat zeinak etxian kausten baitire. (1767). SenperEus 68. Bethi arrota bezala petik gora ta gora behera. Egiat 166. Hek dirade gerhaldi bekhanki zorthiaren arrota ützüliak jalkiten diradianak. Ib. 244. Arkoepizküpiak inhurek düdarik etzian organegile baten semia zela, bere gaiza güzietan arrota zian pintreraziten nontik zen ahatz elezan. Ib. 262. Zuen tormentatzeko enplegatuak izan diren presondegiak, arrudak, ezpatak. EgunO VII. Sofritzeko tormenta suerte guziak, khaldera irekituak, burdinazko orrazeak, lama zorrotzez betherikako adurrak. Jaur 386. Ardatz, arrudak zebilltzan yadanik farra, farra / Baratu gabe zuntza bat bill, bertzea tira. Gy 77. Hots! khen zotek arruderi / Mortero diabruzko hori: / Bustiñ-basa ondikozkoa, / Zoiñak bai dauka karroa, / Haxeraiño zikindua. Ib. 133. Ardi ilezko kapa zuten estalkia; / Kobrezko arruda bat bulharrei yosia. Hb Esk 13. Ez dakite orok zertako diren oren batean arruda, itze eta kroskak. Hb Egia 30. Beraz itsasoko urak bethi horrela dabiltza inguru inguru arroda bezala. Dv Dial 110 (It kurpilla, Ur burpilla, Ip errota). Bainan Frantziako nere sorlekhuan diotena, behartzen baitire bada gibeleko arroda zenbeit (zenbeit 5 liberako handi), bere xedetan bururatzeko. Prop 1906, 82. [Suzko] untziaren adorra miragarriari esker, garhaitzen gintuen traba guziak, gainditzen ginduen ur lasterra. Prop 1907, 240. Arruda haundi batez seinalatu zen hor, gure mendeko aintzinamenduaren arruda, gurekin edo gu gabe, bereari aintzina doana eta gurekin hobeki. Larre ArtzainE 225.