OEH - Bilaketa
45 emaitza abarizia bilaketarentzat
Sarrera buruan (1)
Sarrera osoan (44)
- abisu
- ahizpa
- airatu
- 1 amitu
- amurusia
- apartatu
- apetitu
- apostolu
- arrazoigabe
- 1 atxikin
- azienda
- batzuk
- bekaizkeria
- bekatu
- beltz
- berguzi
- buruzagi
- diru
- 1 erre
- 1 ezin
- ezkero
- gaizto
- guzti
- 1 hara
- herabe
- 1 herra
- higuindu
- inbidia
- injustizia
- inorantzia
- inozentekeria
- kapital
- ladrekeria
- lohigura
- lujuria
- lukurantza
- nahi izan
- ondasun
- ondasunzale
- ontasun
- sukar
- zekenkeria
- zekentasun
- zikin
goiburua
1 herra.
sense-1
(L, BN, S; SP, Urt I 107, Lar, Lar Sup (erra), Lecl, VocBN, Dv (+ e-), H)
Ref.:
A (erra);
Lrq;
Satr VocP (erra)
.
Rencor, odio, resentimiento; aversión; furia (contra alguien). " Herrak harra daduka bihotzean " H. v. amorru, errabia. Tr. Documentado en autores septentrionales desde comienzos del s. XVII. Al Sur lo emplean Agirre de Asteasu, Tapia Perurena, Orixe y Etxaide. En DFrec hay 2 ejs.
Etsai herraz bethea. EZ Man I 60. Berze hirur bekhatu mortal [...] zein baitire abarizia, pazienziagabea eta herra. EZ Eliç 163. Borondatea ere ibiliko da haserretua herra errabiatu batekin Iainkoaren kontra. Ax 586 (V 377). Inbidiaz, herraz itsutuek. Gç 69. Konzebitzen duzula [...] bekhatuarentzat herra eta hodio borthitzago bat. He Gudu 158. Yarri ziren egundaino baino herra eta errabia handiagotan. Lg II 201. Herrarikan ez dauiat ekartzen. Iraultza 13. Modu oek adirazten due zure barrunbean daukazun erra edo otin gaiztoa. AA II 446. Harek eni doblatü bihotzeko herra / bai etare kausatü galtzeko malürra. Etch 80. Ezagutuko duzu higuin duzula zure burua, herra ekhartzen diozula. Dv LEd 128. Herra bizian dago bere buruarekin. Ib. 223 (Cb Eg II 124 gorroto bizian). Erakhutsi zuen ezin erranezko herra eta errabia bat Erregeren [...] kontra. Elsb Fram 84. Ez dut erranen [...] hein berekoak zirela [...]. Batek gaizkiaren herra, bertzeak gaixtaginena. HU Aurp 104. Nor nahirentzat herra daukanak egiten baitu bekatu. Ox 62. Herra gorrian yauzi batez kendu zakon mutikoari bere lastozko xapela. Zub 111 (v. tbn. herra gorrian en Iratz 136). Erra guziakin saingaka asi zitzaidakela [zakurra] . TP Kattalin 181. Gizarteaganako erra ta iguiña sortu zitzaizkion. Etxde JJ 267. Arengatik diote erra egiari. Or Aitork 273. Jo eta jo ezar dadin herra handi bihotzetan. Casve SGrazi 96. Herra, ahularen kolera. EZBB I 98.
v. tbn. Harb 360. SP Phil 2. Ch III 58, 2. Mih 117. AR 432. Monho 134. Jaur 105. Gy 275. Hb Egia 51. Bordel 154. Laph 235. Lap 417 (V 190). JE Bur 92. EEs 1913, 208. StPierre 37. Zerb IxtS 97. Lf Murtuts 112. Mde Pr 164. Ardoy SFran 258. Xa Odol 250.
Rencor, odio, resentimiento; aversión; furia (contra alguien). " Herrak harra daduka bihotzean " H. v. amorru, errabia. Tr. Documentado en autores septentrionales desde comienzos del s. XVII. Al Sur lo emplean Agirre de Asteasu, Tapia Perurena, Orixe y Etxaide. En DFrec hay 2 ejs.
Etsai herraz bethea. EZ Man I 60. Berze hirur bekhatu mortal [...] zein baitire abarizia, pazienziagabea eta herra. EZ Eliç 163. Borondatea ere ibiliko da haserretua herra errabiatu batekin Iainkoaren kontra. Ax 586 (V 377). Inbidiaz, herraz itsutuek. Gç 69. Konzebitzen duzula [...] bekhatuarentzat herra eta hodio borthitzago bat. He Gudu 158. Yarri ziren egundaino baino herra eta errabia handiagotan. Lg II 201. Herrarikan ez dauiat ekartzen. Iraultza 13. Modu oek adirazten due zure barrunbean daukazun erra edo otin gaiztoa. AA II 446. Harek eni doblatü bihotzeko herra / bai etare kausatü galtzeko malürra. Etch 80. Ezagutuko duzu higuin duzula zure burua, herra ekhartzen diozula. Dv LEd 128. Herra bizian dago bere buruarekin. Ib. 223 (Cb Eg II 124 gorroto bizian). Erakhutsi zuen ezin erranezko herra eta errabia bat Erregeren [...] kontra. Elsb Fram 84. Ez dut erranen [...] hein berekoak zirela [...]. Batek gaizkiaren herra, bertzeak gaixtaginena. HU Aurp 104. Nor nahirentzat herra daukanak egiten baitu bekatu. Ox 62. Herra gorrian yauzi batez kendu zakon mutikoari bere lastozko xapela. Zub 111 (v. tbn. herra gorrian en Iratz 136). Erra guziakin saingaka asi zitzaidakela [zakurra] . TP Kattalin 181. Gizarteaganako erra ta iguiña sortu zitzaizkion. Etxde JJ 267. Arengatik diote erra egiari. Or Aitork 273. Jo eta jo ezar dadin herra handi bihotzetan. Casve SGrazi 96. Herra, ahularen kolera. EZBB I 98.
v. tbn. Harb 360. SP Phil 2. Ch III 58, 2. Mih 117. AR 432. Monho 134. Jaur 105. Gy 275. Hb Egia 51. Bordel 154. Laph 235. Lap 417 (V 190). JE Bur 92. EEs 1913, 208. StPierre 37. Zerb IxtS 97. Lf Murtuts 112. Mde Pr 164. Ardoy SFran 258. Xa Odol 250.
azpiadiera-1.1
Sumintzen bazaik muthiriki / Bihotzean suge-herra / Othoitztu behar duk humilki.Gç 139.
azpiadiera-1.2
Herra-tuz eta harrapoz hantu hedoipe beltzetan / hil-ikararen lazturak zabaltzen dio agoa.
Iratz 151 (v. tbn. 136).
azpisarrera-1
HERRA-BELAR.
Bazituzten [belhagileak] amodioaren akulatzeko edo suntsitzeko loreak, amodio-belhar, lo-belhar edo herra-belharrak. Martinkorena GH 1958, 50 (ap. DRA ; la ref. es incorrecta).
Bazituzten [belhagileak] amodioaren akulatzeko edo suntsitzeko loreak, amodio-belhar, lo-belhar edo herra-belharrak. Martinkorena GH 1958, 50 (ap. DRA ; la ref. es incorrecta).
azpisarrera-2
HERRA-BIDE.
Artzai-artean gaur ere bada / erra-bidea aldiz-aldiz. "Motivos de rencillas" . Or Eus 209.
Artzai-artean gaur ere bada / erra-bidea aldiz-aldiz. "Motivos de rencillas" . Or Eus 209.
azpisarrera-3
HERRAN (BIZI, EGON, IZAN, SARTU).
Con odio.
[Zure etsaiak] gaizki egiten dute, eta zuk gaizkiago egin zinezake herran egonez. Brtc 212. Zure herran eta etsaikoan nintzelarik. Ib. 232. Zer pena, zer neke [...] / ez dituzu behar sofritu / herran bizi zarenean. Monho 132. Norbaiten kontra herran bizi. Dh 145. Ezin ardiets dezake gozatu nahi luken Jainko hura, beraz herran eta errabian sartzen da haren kontra. Ib. 159. Enetzat [elizarentzat] herran biziz / zer huke saria? / eternitatearen / pena latz-garria. Etcham 57. Herran sartuz geroz, ez die deubru batek hartzen eskualduna, bainan hiru deubruk. Larz Senper 20.
[Zure etsaiak] gaizki egiten dute, eta zuk gaizkiago egin zinezake herran egonez. Brtc 212. Zure herran eta etsaikoan nintzelarik. Ib. 232. Zer pena, zer neke [...] / ez dituzu behar sofritu / herran bizi zarenean. Monho 132. Norbaiten kontra herran bizi. Dh 145. Ezin ardiets dezake gozatu nahi luken Jainko hura, beraz herran eta errabian sartzen da haren kontra. Ib. 159. Enetzat [elizarentzat] herran biziz / zer huke saria? / eternitatearen / pena latz-garria. Etcham 57. Herran sartuz geroz, ez die deubru batek hartzen eskualduna, bainan hiru deubruk. Larz Senper 20.
azpisarrera-4
HERRAZ (SP).
Por odio, de odio. "Herraz, par haine" SP.
Herraz eta mendekuz bere iauregi ederra erre zioten. Ax 7 (V 3). Nola [...] errabiatzen diren herraz, inbidiaz eta koleraz. SP Phil 67. Nork ere [...] mendekuz edo herraz erranen baitioke [...]. ES 120. Herraz jazarri gitzazkola gizon eri bati. HU Aurp 125. Elizaren etsaiak / fraileak kasatu. / Eta munduan gaindi / herraz berduratu. Etcham 64.
v. tbn. JE Bur 45. Iratz 87.
Herraz eta mendekuz bere iauregi ederra erre zioten. Ax 7 (V 3). Nola [...] errabiatzen diren herraz, inbidiaz eta koleraz. SP Phil 67. Nork ere [...] mendekuz edo herraz erranen baitioke [...]. ES 120. Herraz jazarri gitzazkola gizon eri bati. HU Aurp 125. Elizaren etsaiak / fraileak kasatu. / Eta munduan gaindi / herraz berduratu. Etcham 64.
v. tbn. JE Bur 45. Iratz 87.
herra
-
1 herra....
-
(L, BN, S; SP, Urt I 107, Lar, Lar Sup (...
-
Sumintzen bazaik muthiriki / Bihotzean s...
-
Herra-tuz eta harrapoz hantu hedoipe bel...
-
HERRA-BELAR. Bazituzten [belhagileak] am...
-
HERRA-BIDE. Artzai-artean gaur ere bada ...
-
HERRAN (BIZI, EGON, IZAN, SARTU). Con od...
-
HERRAZ (SP). Por odio, de odio. "Herraz,...
<< herabe 0 / 0 higuindu >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
