Harremana

    OEH - Bilaketa

    1537 emaitza abar bilaketarentzat

    Sarrera buruan (38)


    Sarrera osoan (498)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    eseri.
    sense-1
    1. (G, AN-larr, L-côte, Sal, R; VP 23v, Lar, Añ (G), Mg Nom (G), Dv (G), H), esari (G-azp), exeri (G, AN-gip), exari (AN-arce), iseri , ixeri (AN-gip), ixiri (G-bet), Ref.: A; Iz To (exeri); EI 348s, 355.
    Sentarse. Para una descripción detallada de la extensión del uso de eseri, exeri y sus sinónimos (jarri, jezarri, etc.) v. EI 354s.
    Tr. Documentado desde finales del s. XVI (en una oración alto-navarra), es de uso muy frecuente en autores guipuzcoanos; se encuentra tbn. un ej. en un catecismo salacenco. Eseri es la forma más antigua y también la más frecuente. Exeri se documenta en unos pocos ejemplos del s. XIX (ya en Vicenta Mogel) y más a menudo en el XX. Hallamos iseri e ixeri en Mendaro Txirristaka (45 y 334) e ixiri en Soroa. El sust. vbal. esertze- es más antiguo que eseritze-, que se encuentra sólo desde finales del s. XIX. En DFrec hay 47 ejs. de eseri y uno de exeri, todos ellos meridionales.
    Igo zuala zeruetara, non baitago eseririk bere aita eterno podore guztia duenaren eskuieko aldean. OracAr 206. Jarririk edo eseririk Aita eternoaren alde eskuietik. OA 36 (v. tbn. eseri en contexto similar en Iraz 8, CatBurg 9, Mb IArg I 116 (eseri-jarria), Ub 135, Mg PAb 161 (en un Credo en guipuzcoano), CatSal 7 --CatAe 6 xarrik, CatR 7 xaseririk--, KIkG 21, ArgiDL 15). Konstantino Enperadorea etzan eseri Nizeako Konzilioan. AA I 556. Elizan topatu zuten, jakinsuen erdian eserita. Lard 370s. Maiean eseri zan, bere Apostoluak alboetan zituela. Ib. 438 (ma(ha)iean eseri en Mde HaurB 72, MIH 310 (mahai luzeetan), m. exeri en Tx B II 58, Etxde AlosT 42, Izeta DirG 67, Salav 45, NEtx LBB 138, Uzt Noiz 20; ma(ha)iera eseri en Ir YKBiz 435; éste emplea tbn. Yaunaren oñetara eseri (ib. 268), pero alkietan eseri (ib. 399n)). Honorio irugarrenaren izenarekin eseri zan Jesu Kristoren Bikariuaren alkian. Bv AsL 170. Nola presik ez detan, eskalletan eseri eta itxogongo diyot. Iraola 46. Oraño iñor gañean eseri etzaion astakume bat. Ir YKBiz 374. Bere aitaren belaunetan exerita. JAIraz Bizia 45. Eroso eserita, goxoki jarria. Mde Pr 321. Ni nengoan lurrean exerita. Anab Aprika 78. Herritarrak herrian berexi direla eta hortakotz, lehen ere, atzerritarrak hemen nagusi tokian exeri. Larre in Xa Odol 15 (podría interpretarse quizá como 'colocar, poner'). Exerita jarriak / alkarren onduan. Uzt Sas 220. Maiaren bueltan eseriko ziran. BBarand 11. Al badezu, ez bein ere lurrean exeri. Ostolaiz 135. Hori ahal duk behar den bezala hazitako haur bat exertzeko modua? MEIG IX 109. Ibiltzez aspertu delako eseri egiten da hango banku batean, dagoeneko eseririk dagoen beste norbaiten aldamenean. MEIG I 261.
    v. tbn. Cb Eg II 107. Izt C 136. It Fab 139. Aran SIgn 35. JanEd I 89. Xe 312. Apaol 8. Goñi 51. Ag G 203. A Ardi 64. Ill Testim 8. Alz Txib 103. Tx in Imaz Auspoa 24, 133. Lab EEguna 70. Ldi BB 122. Or Eus 401. ABar Goi 33. TAg Uzt 205. SMitx Aranz 22. Zait Sof 111. Munita 36. Lek SClar 103. Arti Tobera 280. Vill Jaink 175. And AUzta 86. Ibiñ Virgil 103. Azurm HitzB 47. Berron Kijote 124. BAyerbe 131. JAzpiroz 19.
    Exeri: VMg 72. JanEd I 129. Ud 40. Zab Gabon 35. Moc Damu 11. Urruz Urz 143. Inza Azalp 75. Jaukol Biozk 28. Lek EunD 14. SMitx Aranz 197. Zait Sof 111. Mde Pr 146. Txill Let 59. Ugald Iltz 32. Anab Aprika 49. Ibiñ Virgil 51. Xa Odol 15. Berron Kijote 123. Ataño TxanKan 233. MMant 130. JAzpiroz 99.
    Ixiri: Sor AuOst 93.
    Esertze- (exertze-): Cb EBO 60. AA III 631. Lard 492. Arr May 26. Alz Txib 88. Lek EunD 11. Ldi IL 21. Ir YKBiz 183. ABar Goi 72. Or Poem 539. Mde Pr 315. Etxde JJ 245. Lab SuEm 166. NEtx LBB 335. BBarand 18.
    Eseritze- (exeritze-): Urruz Urz 16. Moc Damu 15. Iraola 139. Ill Testim 8. Or SCruz 15. MendaroTx 104. Zait Plat 189. JAIraz Bizia 114. Mde HaurB 54. Etxde JJ 196. Anab Poli 128. Salav 48. Lab SuEm 210. Uzt Noiz 20. Berron Kijote 123. MMant 68.
    (Trans.). Hacer sentarse.
    Apari legea egin zezan exeri zuten. JAIraz Bizia 76.
    sense-2
    2. (H, A).
    Poner. "Asseoir, placer. Syn. iartzea, ezartzea, ifintze, paratzea " H.
    Manatzen diaukuzu eta eserzen obligazio egiteko akto fede, esperanza eta karitatezkoa. ZarSerm 163. Eseri zizun preso. Ib. 165. Eseri zauztelarik gañan eskuak. Samper Mt 19, 15. Eseri tut arrimainguak ugaldea igartzeko. ZMoso 62.
    azpiadiera-2.1
    "Supposer, admettre. Syn. iartzea, ezartzea " H.
    azpiadiera-2.2
    "Volverse, ponerse. Zer gizon [sic, ¿por gizen?] eseri da! (Sal), ¡qué gordo se ha puesto!" A.
    Barurzentzielarik etziteiela eser beitarte tristearekin. Samper Mt 6, 16. Amar txista eman zaztan ministranteak eta kaiekin aski ongi eseri niz. ZMoso 90.
    azpisarrera-1
    ESERI ERAGIN. Hacer sentarse, obligar a sentarse. v. eserarazi.
    Beraren ondoan eseri-eraginez. A Ardi 122.
    azpisarrera-2
    ESERTXORIK. "Sentadillas" Lar. "Esertxorik zaldiz ibiltzea, aller à cheval à la manière des femmes" H.

    eseri

    eseri
    << eseraulki 0 / 0 eserleku >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper