OEH - Bilaketa
50 emaitza abadia bilaketarentzat
Sarrera buruan (1)
Sarrera osoan (49)
- 1 aba
- abade
- abadegi
- abadetasun
- abat
- adaki
- apaiz
- apatia
- arrantzaka
- arratz
- arren
- aukeratu
- aurkeztu
- aurre
- bai
- barruti
- biblia
- bihurri
- 1 bikain
- 1 don
- edeki
- eliza
- elizako
- errime
- 1 esku
- espiritukoi
- etsenplu
- etxe
- ezer
- guraso
- hamarren
- hamasei
- 1 hara
- hautsi
- heldu
- hogei
- 1 jakin
- kapilla
- ohoragarri
- 1 on
- ongi
- ontzako
- parabola
- plantatu
- posesio
- publiko
- sake
- satsu
- tanto
goiburua
satsu.
etimologikoa
Etim. De sats 'estiércol' + suf. -zu.
sense-1
I .
(Adj.).
azpiadiera-1.1
(BN-mix ap. A
; SP, Urt I 177 (-uia , det.), Ht VocGr, Lar, VocBN
, Hb, Dv (S), H),
zatzu (O Not).
Sucio; (fig.) impuro; impuro ritualmente. " Çuzio [sic], sordidus [...] zatzu " O Not 54. "Sale, vilain" SP. "Crasseux" Ht VocGr 343. "Inmundo" , "sucio" Lar. " Gela, eltze, ohe, soineko, athorra... satsua " H. " Emazte, neskato satsua, femme, fille sales, de mÅ“urs légères. [...] Elhe satsua, paroles, discours sales" Ib. Cf. Etxba Eib: "Satsu (adj.), Sucio, descuidado. Zuloaga-n zan guregaz Satsu abadia, ala izentaua gizajuak soñekutarako ez ebalako ataratzen, eta beti ondatuta agertzen zalako". Tr. Documentado en textos septentrionales (en su mayor parte bajo-navarros) de los siglos XVI, XVII y XVIII; a partir de mediados del s. XIX lo usan algunos autores meridionales y Mirande.
Zeren bainiz satsuia. E 73. Nahikari satsuia. Ib. 95. Satsu eta kirats oro dohen mundu guzitik. Ib. 61. Ilkhi adi spiritu satsuá, gizon horrenganik. Lç Mc 5, 8 (Ol, Arriand satsu; He, Dv, Or, IBk, IBe lo(h)i, TB gaistagin, Leon likhits, Ker zikin). Ezen egundano eztiát ian gauza komunik edo satsurik. Lç Act 10, 14 (Ol satsu; He zilhegi ez den, TB likits, Dv lohi, Arriand narrijozko edo-ta zikiñezko, Ker loi ta zikin, IBe lohi edo kutsatu). Oiñak zituen lohiak, satsuak eta likitsak. Ax 190 (V 129). Hori erraiten da gauza satsu eta urrin gaitzekoaz. O Pr 323. Oha espiritua [sic] satsua. SP Imit III 6, 4. [Hor errabiatiak] bere usiki satsiaz eta korronpitiaz kozatzen du. Tt Onsa 139. Bere boluptate satsietan. Tt Arima 107. Elhe satsiak. CatLan 94. Etxe batetan sartzen ziretenian, eta han oro makur eta satsu ikusten. AR 430. Eta aurtikiko dituzu urritira zugandik, emakume satsu baten eunik zikiñena bezela. "Sicut inmunditia menstruatæ" (Is 30, 22). Ur in BOEg 1176 (Dv astagaizdunaren zikhinkeria). Ez yan aien aragirik; ez ikuttu aien kaskirik: satsu beude zuentzat. Ol Lev 11, 8. Ikutu-eziña esku satsuz ikutuz. Zait Sof 81. Bere adimen satsuak (inteligencia abyecta) sortzen zittun asmakeri ta gezur ipui guziak. Etxde AlosT 25. Kristau fraideek ez dituzte arbasoen ganikako ohitzak eta sinespenak satsu bezala eduki paganismuaren kutsua zekartelakoan. Mde Pr 228. Ez deabru satsuak artuak bakarrik. Or Aitork 224.
Sucio; (fig.) impuro; impuro ritualmente. " Çuzio [sic], sordidus [...] zatzu " O Not 54. "Sale, vilain" SP. "Crasseux" Ht VocGr 343. "Inmundo" , "sucio" Lar. " Gela, eltze, ohe, soineko, athorra... satsua " H. " Emazte, neskato satsua, femme, fille sales, de mÅ“urs légères. [...] Elhe satsua, paroles, discours sales" Ib. Cf. Etxba Eib: "Satsu (adj.), Sucio, descuidado. Zuloaga-n zan guregaz Satsu abadia, ala izentaua gizajuak soñekutarako ez ebalako ataratzen, eta beti ondatuta agertzen zalako". Tr. Documentado en textos septentrionales (en su mayor parte bajo-navarros) de los siglos XVI, XVII y XVIII; a partir de mediados del s. XIX lo usan algunos autores meridionales y Mirande.
Zeren bainiz satsuia. E 73. Nahikari satsuia. Ib. 95. Satsu eta kirats oro dohen mundu guzitik. Ib. 61. Ilkhi adi spiritu satsuá, gizon horrenganik. Lç Mc 5, 8 (Ol, Arriand satsu; He, Dv, Or, IBk, IBe lo(h)i, TB gaistagin, Leon likhits, Ker zikin). Ezen egundano eztiát ian gauza komunik edo satsurik. Lç Act 10, 14 (Ol satsu; He zilhegi ez den, TB likits, Dv lohi, Arriand narrijozko edo-ta zikiñezko, Ker loi ta zikin, IBe lohi edo kutsatu). Oiñak zituen lohiak, satsuak eta likitsak. Ax 190 (V 129). Hori erraiten da gauza satsu eta urrin gaitzekoaz. O Pr 323. Oha espiritua [sic] satsua. SP Imit III 6, 4. [Hor errabiatiak] bere usiki satsiaz eta korronpitiaz kozatzen du. Tt Onsa 139. Bere boluptate satsietan. Tt Arima 107. Elhe satsiak. CatLan 94. Etxe batetan sartzen ziretenian, eta han oro makur eta satsu ikusten. AR 430. Eta aurtikiko dituzu urritira zugandik, emakume satsu baten eunik zikiñena bezela. "Sicut inmunditia menstruatæ" (Is 30, 22). Ur in BOEg 1176 (Dv astagaizdunaren zikhinkeria). Ez yan aien aragirik; ez ikuttu aien kaskirik: satsu beude zuentzat. Ol Lev 11, 8. Ikutu-eziña esku satsuz ikutuz. Zait Sof 81. Bere adimen satsuak (inteligencia abyecta) sortzen zittun asmakeri ta gezur ipui guziak. Etxde AlosT 25. Kristau fraideek ez dituzte arbasoen ganikako ohitzak eta sinespenak satsu bezala eduki paganismuaren kutsua zekartelakoan. Mde Pr 228. Ez deabru satsuak artuak bakarrik. Or Aitork 224.
sense-2
II .
(Sust.).
azpiadiera-2.1
1.
"Objet dégoûtant par sa malpropreté"
VocBN.
.
azpiadiera-2.2
2.
(
VocBN
A, Hb).
"Ce mot satsu est employé aussi pour les mauvaises herbes qui font du tort aux récoltes sur pied"
VocBN.
.
Duvoisin lo da como adj.: "Belhar satsu, mauvaise herbe (dans les récoltes) (BN)".
azpisarrera-1
XATXU
(S ap. Lh; -uia det., Urt V 108). (Forma con palat. expr.). "Sale, malpropre" Lh.
satsu
-
satsu....
-
Etim. De sats 'estiércol' + suf. -zu....
-
I . (Adj.). (BN-mix ap. A ; SP, Urt I 17...
-
(BN-mix ap. A ; SP, Urt I 177 (-uia , de...
-
II . (Sust.). 1. "Objet dégoûtant par ...
-
1. "Objet dégoûtant par sa malpropretÃ...
-
2. ( VocBN A, Hb). "Ce mot satsu est emp...
-
XATXU (S ap. Lh; -uia det., Urt V 108). ...
<< sake 0 / 0 tanto >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
