Harremana

    OEH - Bilaketa

    245 emaitza abade bilaketarentzat

    Sarrera buruan (13)


    Sarrera osoan (232)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    zelan.
    tradizioa
    Tr. Documentada ya en el cantar de Rodrigo de Zárate, es palabra propia de la tradición vizcaína, fuera de la cual sólo hay algunos ejs. en Inza (Azalp 91), Jautarkol, Zaitegi (zelan-alako ), Mirande, Gaztelu (MusIx 127) y Orixe (ib. 198). En VJ, junto a zelan, hay zelaan. En DFrec hay 48 ejs. de zelan.
    sense-1
    I . (Adv.).
    azpiadiera-1.1
    (V; Lar, Añ (V), Dv (V), H (V), Zam Voc; selan Dv (V)), zelaan Ref.: A; EI 214; Etxba Eib; Holmer ApuntV; Gte Erd 232 .
     Cómo, de qué modo. "(¿De qué) manera?", "cómo, preguntando" Lar, Añ. Tr. De uso gral. entre los vizcaínos.
    Aragiak zelan tentatzen gaituz? Cap 70. Zelan dago berrori? Mic 13r. Zelaan serbiduko da Iangoikoa? VJ 7 (6 zelan ). Zelan igo eban Jesu Kristo gure Jaunak Zeruetara? Arz 36. Kurutzea adoretan dozunean, zelan esaten dozu? Cb CatV 17. Zelan izango zan pekatu mortala? Zuzaeta 70. Zelan elduko da biar eban errira? Mg CO 283. Beste modu baten kendu legiz guztiz [dantzaak]. Ta txito errazto. Zelan? Juan ezagaz. fB Olg 155. Eta zelan geratu oi dira ordirik geijenak zaartu deitezanian, edo benturaz leenago? Astar II 130. Zelan zuk nigaz afaria egingo dozu gaur gabean? Zav Fab RIEV 1907, 34. Zelan biziko zara infernuko su atan, ezin badozu euki atz bat kandela edo kruselu baten gartxuan? Ur MarIl 40. Zure doiak badira / barriz aiñ andiak, / zelan kantau gaur nire / lira motz txikiak? AB AmaE 179. Zelan deritxo grazia oni? Itz Azald 126. Zelan maitatuko doguz geideak geure buruak lez? KIkV 56. Zelan gura dozu esatia? Otx 139. Zelan arrano gizendu az orrenbesteraño? Eguzk GizAuz 103. Plaentxian zelan zabize indarrakin? SM Zirik 65. Zelan baiña artzaiz jantzi? Jantziak non aurkitu? Bilbao IpuiB 52. Zelan asmatuko ete eban [Lezoko pintoreak] Baionako abade onen irudia? Alzola Atalak 85. Lagun urkoa maite ez bada / zelan bizi gu, anaiak? FEtxeb 168.
    azpiadiera-1.1.1
    (En interrogativas indirectas).
    Ea ikusi daigun zelan. Cap 23. Erakutsi zelan. Cb CatV 14. --Nos ilgo gara? --Eztakigu, ez nos, ez nun, ez zelan. Oe 82. Esaten ezpadabe konfesinuan zelan juan ta ibilli dirian. Mg CO 131. Arratsean begiratu zelan ta zetan emon dozun eguna. Añ EL1 81. Ara emen, zelan egiten dirian plazeetako piestaak. fB Olg 74. Eztaki ez zer, ez zelan eskatu. Astar II 249. Entzun zelan gorde eban pekatutik. Ur MarIl 27. Itandu eutsan zelan aurkitzen zirean. AB AmaE 296. Ezekian, baiña, zelan azaldu. A BeinB 89. Zelan ezekiela, Arranondoko ondartzan arkitu ei eben euren burua. Ag Kr 85. Itaundu eustan luzaro nongoa nintzan eta zelan agertu nintzan uri atan. Or Tormes 65. Gauzea zer eta zelan dan jakin barik, barriketan ekiteko ekandu txarra daukagu. Eguzk GizAuz 7. Pinturako kuadru bati gizonak ainbeste afan zelan emon leikian be konprenditzen ez ebana. SM Zirik 16. Ba dau ezaguerea Gabontzari bere ondasunetan atximurkada txiki bat zelan egin legion. Erkiag BatB 160. Eta eskean asteko apaltasun gitxi, eta zelan asi be jakin ez. Alzola Atalak 50. Galdetuz ez zaldik ez idik tiretu barik, zelan juan ete leiken ain bizkor [trena] . Gerrika 17.
    azpiadiera-1.1.2
    En oraciones exclamativas.
    E[rrodrigo] Zarateko, zelan engaña <-na> zindean. EZarate 4. Eta... zelan bizi nas ni! Añ EL2 32. A zelan jazoten dan onekaz gure lenengo ama Evagaz jazo zana. Astar II 152. Oh! Zelan alabauko / daben zeruetan! AB AmaE 182. Arrika-egitten eusten. Baña zelan egin gero! Altuna 15. Arduraz nintzan, ai baña zelan! Enb 191. Oi zelan diran ñirñirtu / neskatil aren begijak! Laux AB 97. Zelan jantzita, zelan apainduta ta zelan orraztuta egon bere! Erkiag Arran 41. Zelan alkartzen giñan arazo-orduetan! Gand Elorri 215.
    azpiadiera-1.1.3
    (V-arr ap. Gte Erd 232 ).
    Cómo así, cómo es que. v. nolaz.
    Bada zelan? eztozu Paternosterrean eta Ave Marian Iaungoikoagaz eta bere ameagaz berba egiten? Cap 42. Zelan jaikiten da aen goxeti, ezpadabil ondo? Mic 13r. Nundi edo zelan niri onenbeste ditxa? Cb CatV 93. Au zelan dan ez dakit, alan dala bai. Mg PAb 46. Zelan aren paltak ta gatxak gustoz entzuten dituzu? fB Ic II 197. Eztakit zelan fedia daukan Kristinauba egon leitekian infernuban jausteko pelleburu onetan. Astar II 225. Zelan ez dira ilten? Ur Dial 29 (It, Dv nola, Ip nulaz ). Zelan baña zakust gaur katigu jarria? AB AmaE 26. Txili, zelan emen? A BeinB 93. Zelan otu etxako lenago aparia egin barik eukala? Ag Kr 106. Bestela, zelan esango dogu / au dala Euzkelerrija? Enb 43. Eztakit azartu be zelan egitten dan [...] eskatuten. Otx 18. --Guk tratua olan jaukagu einda [...], alkarren komenentzietara. --Ee? Zelan dok ori? SM Zirik 32. Zelan darabilkezu irri ori beti? Gand Elorri 153. Zauritu bait-daustazu, biotz au / zelan ez dozu osatzen? Onaind ( in Gazt MusIx 204 ). Ea erriko ikastoletan izateko ziran jai ederrak lagata ara zelan niñoian. Etxabu Kontu 14.
    azpiadiera-1.1.4
    (A (que cita a Ur)) .
    (Introduciendo oraciones de sentido completivo). Tr. Aunque hay algunos ejs. modernos, su frecuencia disminuye desde principios del s. XX.
    Ikusi dogu zelan dakizun sinistu bear dana. Cb CatV 30. Ikusirik Seintxuba / zelan kuman datzan. Iraultza 169. Ikasi eben zelan egija estaldu biar ez zan sazerdotiaren oñetan. Mg CO 173. Esan gura dau [...] zelan begiratu eutsan begi errukitsuaz San Pedrori. Añ EL1 98. Aditu dozu: [...] Zelan bein leku emon ezkero eurai goguan, itsututa dabileen gizona. fB Ic II 271. Ikusiko dozu denbora gitxi barru zelan ezin eziko dozun. Astar II 92. Ikusi zituzan zelan agertu ziran Jaungoikuaren aurrian demonio asko. Ur MarIl 80 (v. tbn. Bisit 7). Gomutetan da zelan beragaitik egoan, / Jaungoiko gizondua josia kurutzan. AB AmaE 390. Miraria da zelan dagozan bizirik. Azc PB 47. Etxeratu zirean gizonok, albisteagaz zelan portu atan egozan [...] txalupa asko. Echta Jos 80. Bildurrez dana aitortuten neban, baita zelan perra batzuk saldu neutsozan sugille bati. Or Tormes 11. Zornontzako alabak Jeltzaletasuna / ezauturik zelan dan geure osasuna, / asi dira lanian zintzo, gau ta egun. Enb 147. Gogoan dozu zelan negarrez egoten nintzan, umetan. Gand Elorri 108. Onan gogoratzen dot lau urtegaz zelan osaba Joxe Marik lepuen artute kanpantorrera eruaten ninduen. Gerrika 18.
    v. tbn. JJMg BasEsc 185. Ag AL 137. Ort Oroig 41. Osk Kurl 75.
    sense-2
    II . (Conjunción).
    azpiadiera-2.1
    1. Como, del mismo modo (en) que. v. ZELAN BERE (c).
    Parkatu egiguzuz geure zorrak, zelan geuk parkaetan deustegun geure zordunai. Cap 4. Austen diriala gure bijotzak zelan arri bategaz ausi ta mallatuten dan gauza gogorra. Mg CO 43. Bota biar zituzala denporan zati bateko eleisati, zelan atera zituban Jangoikuak Adan ta Eba paradisuti. Ib. 229. Zelan iturriko ur askia bete dediñian, urak urteten daben [...], alan gizon, ta emakume askoren biotzak [...] botaten dabee aotik lujurijako ur atsituba. JJMg BasEsc 103 (cf. infra ZELAN... ALAN). Zergaitik iru Personak dauken izate bakar bat bera, zelan arbola batek daukazan iru errama banak. Ib. 25. Basamortuan zelan oi diran / ibilten artzain zintzoak, / [...] Alan eukazan Tonkintarrakaz / Balendin Berriotxoak. Enb 81.
    azpiadiera-2.2
    2. Como (es el caso de). v. ZELAKO (b).
    Ea iñori okasiñoa emon deutsan [meza] ez enzuteko, zelan dan kriaduai edo adiskideai. Cap 96. Badira orretarako bitarteko onak, zelan dirian orazinua, liburubak irakurtia. Mg CO 108. Astero egin neke bat, zelan dan barau bat. Añ LoraS 165. Elexako ministro dignoak, zelan dirian sazerdotiak, diakonuak eta bestiak. CatLlo 76.
    v. tbn. Cb CatV 54. CatBus 32.
    azpiadiera-2.3
    3. Como, ya que, puesto que.
    Baia, odol bizia zelan dagoan, gorpuz ta arimeagaz dago [ostian] . Cb CatV 74. Zelan agoia aterateko uneetan laundu biar deutsan urtzalliari [...] lua arina jabilko. Mg PAb 129. Zelan beti zituezan josirik euren biotzetan egia oneek, pozik eroaten zituezan nekaldirik garratzenak. Añ LoraS 128. Guzurra zelan artzen erraz dan geienez. AB AmaE 244. Baña zelan ez eukan tokia egoki, / jarri ezinda eutsan bertan bera itxi. Ib. 277. Eta zelan barauba dan eginbiderik onena eta egokiena aragia ezi eta goituteko, guztiz asko deutso Jesuseri guk barau egin dagigula. Itz Azald 116. Ta barrukoa zelan egoten dan gozo, / sarritan oi deutsie eperdia jaso. Enb 162. Ba zelan auts demoniua larregi ezarri zetsan jatekuari, ez zan aren sua emetauko eban modurik. Etxba Ibilt 473. Gogoez kontra zelan zengozan [Saran] / ori be zoritxarra zan. FEtxeb 109.
    v. tbn. Zav Fab RIEV 1907, 97. CatBus 45. Ag AL 20.
    azpiadiera-2.4
    4. Como, según, del modo que. Cf. ZELAN DEN.
    Eztago emen salda garbi, geli ta olluaz eginik. Igaro biarko dozu gaur zelan al dan. Mg PAb 111. Batian belauniko daguala, bestean albokerara etzunda, zelan otuten jakon. Ib. 128. Ijeliak bere uragiaz darabill gabija miats edo sarri, zelan gura daben. Ib. 127 (cf. zelangura ). Goizean goiztxo, bakarrik edo lagunen bategaz, zelan gertetan zan, ioaten izanaz San Iñazioren eleizara. Ag Ioan 212.
    azpiadiera-2.5
    5. (En oraciones comparativas).
    Aitak ez dau alango sentimenturik agertuten, bere atsakaba [...] izanarren ain sendua zelan amarena. Mg CO 65. Ez da gauza sarrijago dakuskunik, zelan dirian konfesino jeneralak. Ib. 273.
    azpisarrera-1
    ALAN... ZELAN v. infra ZELAN... ALAN.
    azpisarrera-2
    ZELAKO, ZELANGO Cf. zelako. Tr. Propio de la tradición vizcaína; tanto zelako como zelango coexisten (a menudo en un mismo autor) hasta principios del s. XX, época a partir de la cual la segunda forma se emplea menos. Fuera de la literatura vizcaína se encuentra en Jautarkol, Zaitegi (Sof 18), Mirande, Orixe e Ibiñagabeitia (Virgil 50) y A. Zinkunegi (147), en todos ellos en la variante zelako. En DFrec hay 15 ejs. de zelako y 6 de zelango, estos últimos dialectales vizcaínos.
    azpisarrerakoSense-2.1
    a) (V, G-azp; Lar (s.v. zelo ), Añ, Dv (V), H), ZELANGO (V; Lar, Añ, H, Zam Voc; s- Dv (V)) Ref.: A; EI 214; Holmer ApuntV ( zelako, zelango ); Elexp Berg; Gte Erd 116 .
     (En oraciones interrogativas directas o indirectas). De qué clase, de qué tipo. "Qual, preguntando, por lo mismo que tal es" Lar. "¿Qual, qué tal es?, preguntando, (V) zelangoa, zelakoa? " Añ. "Cómo, de qué naturaleza" A.
    Zelangoa da Butroe orok dakie. RS 92. Esan begi zelako berbaak esan deutsazan. Cap 100. Zelango zurezkoa da? Mic 13v. Bakizu, etorkizuna zelangoa dan? Cb EBO 43. Zelango arduria artuko ez leuke berba egiteko? Mg CO 36. Konzienzija garbijak beragaz dakar, ez dakit zelako kontentu bat, poz bat, alegrija bat. fB Olg 125. Zelako bizi moduba eukiko dabee ezkonduten ezpadira? JJMg BasEsc 212. Itandu deutsu etxe atako nagusijak zelakua dan neskatila ori. Astar II 183. Etse au zelangoa izango ete dot? Añ EL2 76 ( LoraS 51 zelako ). Nire etxia izango da betikua: baña zelakua? Ur MarIl 33 (40 zelango ). Zelakoak zirean [koloreak] etxataz aztuten. AB AmaE 234. Zelango biotza da taupadaka dabillen biotza? A BeinB 81. Jakiñ bear eban, noizbaiten, zelango arpegia eukan beretzat etorkizunak. Ag Kr 153. Neuk saietsok berotuko dauskadaz, epel, irabijo bako, eztakit zelako ori! Kk Ab I 33 (II 116 zelango ). Eztakixu zelako atsekabe andija daukodan! Altuna 66. Nor zelako dan bere egipenak / erakusten dabe argi. Enb 44. Ondasunen banatze ori zelakoa izango litzaken, geienak iñoz eztabe entzun. Eguzk GizAuz 120. Gogoz jakinen lukete jakintzariek ektoplasmaren barnemuina zelakoa den. Mde Pr 333. Baiña zer da au? Zelako izkutamena? Or Aitork 407. Zelako gogaroa izan eukean Zuriñek jaietarako? Erkiag Arran 179. Eztakit zelako funziñuak zira-ta, [...] ez ei eben lagatzen [...] sartzen. SM Zirik 89. Zelango berbeta darabil bedorrek? Akes Ipiñ 34. Aberatsa urrengo egunean begira eguan zelako kantuak entzungo. And AUzta 62. Ez dakigu onein erantzuna zelakoa izan zan. Etxabu Kontu 95. Zelako otsa ateraten eben jakin gurie. Gerrika 23.
    v. tbn. CrIc 39. Azc PB 249. Ag Ioan 181. Itz Azald 43 (127 zelango). Echta Jos 290. ForuAB 103. KIkV 22. Otx 113. Bilbao IpuiB 20. Gand Elorri 129. Osk Kurl 11. Alzola Atalak 45. Zelango: Oe 84. DurPl 57. Zav Fab RIEV 1907, 531. CatLlo 58. CatBus 52. EusJok II 111. BEnb NereA 63. Onaind STeresa 11. FEtxeb 108.
    azpiadiera-1.1
    (A) .
    (En oraciones exclamativas o ponderativas).
    Zelango damuba! Zelango proposituba! Mg CO 58. Oh! Zelako Infernuba itxaroten jakeen! JJMg BasEsc 102. Ai, eta zelango alakaz atera bear dozuzan, neuk ene buruari emoten deutsadazan atsegin zantar, ta pos-zoro zital galgarriak! Añ EL2 205. Oh guk orduan zelako kantuz / dogun Zerua alabauko! AB AmaE 80. Orduko negarra emakumeetan zelangoa! Ag AL 14. Zelako gauzek entzuten die gero! Ort Oroig 41. Beste askok bere lekuan, a zelako agirakak! Kk Ab I 110. Zelako poza txorien etsai gaiztoak! Jaukol Biozk 28. A zelako atze-aldiak daukoazan! Bilbao IpuiB 48. Eta zelako erreztasuna ta ekarria esateko ta kantetako! Alzola Atalak 92. Orra, gaur berton, zelako jentetza batu oi dan, bere jaian atan be, gure komentuetan. Onaind STeresa 8. Zelango berbaldia / zuretzako, aurtxo, / ezkondu ta solteru, / agura ta atso. Ayesta 21.
    v. tbn. Ur MarIl 19. Noe 90. Enb 165. Erkiag Arran 50. Gand Elorri 221. And AUzta 84. Osk Kurl 216.
    azpiadiera-1.2
    (Con adj. o adv.). " Zelako luzia dan bide au " Elexp Berg. " Zelako etxe ederra daukazun " Ib. " Zelako urrin dagon Aixkorriko puntia " Ib.
    Zelango geistua / uda guztirako / bakian dagozenak / ondo penetako. DurPl 83. Ikusiko bazendu azkonarrak zelako pozik yaten dauzen kakarralduek! Kk Ab II 140. Argia iñor bada, azkarra, ta beargiña, zelakoa gero! Erkiag Arran 126. Ene! Ojanguren, zelako zatarto atara nozun. SM Zirik 50. Zelako lisu dozu / zuk zeure garria! FEtxeb 158.
    azpiadiera-1.3
    " Zelakue da berori? ¿quién es ella? De uso frecuente entre mujeres" Ort Voc.
    azpiadiera-1.4
    " Azelaku! equivale al despectivo 'bah'" Etxabu Ond 112.
    azpiadiera-1.5
    (Con den, etc.). Según de qué modo, de qué clase. Cf. ZELAN DEN.
    --Ik beintzat eztok ondiño ikasi neurrian edaten, entzun-alak entzun da bere. --Neurria zelangoa dan. Nik neure gogoagaz neurtuten dot eta. Ag AL 57.
    azpisarrerakoSense-2.2
    b) (Usado como conjunción). Como (es el caso de). v. supra (II, 2).
    Alperrak, zelanguak dirian kuruminuak, botaten ditube etxet. Mg PAb 180. Emakume zenzun bagiak, zelakua dan ordija, etxerik aberatsena iruliten dau. Astar II 129. Alde egiteko bekatu bideetarik, zelangoak direan lagun okerrak, berbataldi loiak. Añ EL2 92. [Orazino bokala] da berbakaz egiten dana, zelangoa dan egiten doguna Aita guria esaten dogunian. CatLlo 31.
    azpisarrera-3
    ZELAKO... HALAKO (V ap. A ), ZELANGO... ALANGO (V ap. ; Lar, Añ (V)).
    Como así. "Qual, siguiéndose tal" Lar, Añ. " Zelako jaubea, alako tresnea (V)" A.
    Zelangoa baista amea, alangoa oi da alabea. RS 35. Geienean jazoko dana da ondo bizidana ondo iltea; orregaiti esan doa: Zelango bizitzea alango eriotzea. Oe 82. Zelakoa dan bizitzea, alakoa dala eriotzea. Añ EL1 83. Zelangoa dan bizitza alangoa izango da bardin bizitzaren ertza. Añ GGero 156. Gurasuak zelakuak nai ditubeen, alakuak izango diriala umiak. fB Ic I 304. Gixonak zelakuak, adei-legiak eta gurkerak be alakuak egin biar ixaten yakez. Otx 54. Zelako lapiko, alako tapa. SM Zirik 43.
    azpisarrerakoSense-3.1
    Zelakoak gura ta alakoxeak, pintiparados, apropiados, que llenan todas las aspiraciones" Alt Eusk 1925 (IV), 68.
    azpisarrera-4
    ZELAKOA GURA.
    Del tipo que quiera (quieras, etc.). Cf. zelangura.
    --Eta jauregija zer da: arra ala emia? --Euk zelakua gura. Otx 113.
    azpisarrera-5
    ZELAKO EDO HALAKO.
    Cierto, algún, de una clase u otra.
    Txoriak egoak eta arraiñak ura baizen biarrezko dau gizonak zelako edo alako itxaropena. Eguzk LorIl 90 (ap. DRA ). Langille zurrai zelako edo alako ogasun ekarkorraren jabe izateko bidea leundu. Eguzk GizAuz 101. Gaurko egunak, albista zelakoa edo alakoa, damotsa. Matxinen gutuna dakartse; erritiko kartatxua. Erkiag BatB 203.
    azpisarrera-6
    ZELAKOTZAT, ZELANGOTZAT.
    Por lo cual, por tal (ser tenido, etc.).
    Baderitxazu nasala ni gizon zuzen ta prestuba, zelangotzat egon zirian beste egunetan ta erri oneetan neure aita ta osabia, jakin egizu badiriala Erromako urijan gure irudikuak. Mg PAb 211 ( VersBasc 17 nolakotzat ).
    azpisarrera-7
    ZELAKOXE .
    (Forma con suf. -xe, de valor aprox.).
    Zu ikusirik gogoratzen jat / beste denpora batean / zelakoxea ziñean izan / Padurako ibarrean. AB AmaE 49.
    azpisarrera-8
    ZELAN... HALAKO.
    Como (...) así. v. ZELAKO... HALAKO.
    Zelan baista oiala, alakoa mendela. RS 20.
    azpisarrera-9
    ZELAN... ALAN.
    azpisarrerakoSense-9.1
    a) (Vc ap. A ), ALAN... ZELAN (Lar).
    Así como, como (...) así (...). "Así como" Lar. "Zelan irabazi, alan irazi (Vc)" A.
    Zelan bainabil janzirik alan otza daukat nik. RS 478. Zelan nagozun eske, alan daukat konfianzea. Cap 119s.
    azpisarrerakoSense-9.2
    b) Así (...) como (...), tanto (...) como (...).
    Kunpli bidi zure borondatea zelaan zeruen alaan lurrean. VJ 14. Alan maia bedeinketako, zelan beste obra onak asteko. Cb CatV 105s. Gerragiñak daukaguz / gorputz ta ariman, / alan pasiñoe txar / zelan frantzesetan. Iraultza 168. Eskerrak emon eutseezan Camilori, alan armadun gizonak zelan urikuak. Mg PAb 218. Ikusi dogu Kristinaua zareana alan izenez, zelan señalez. CatBus 11. Badira denporak ta giruak igaroten itxi biar jakenak, alan ereiteko zelan jorratzeko. Ur Dial 62s (It ala... nola, Dv, Ip ala... ala ). Eta mendekua, zelan zerukua, / alan lurrekua, / emonik jarlekutzat mundu bat osua. AB AmaE 350. Guztiak [...], alan onak eta zelan donga eta txarrak. Itz Azald 38.
    v. tbn. Oe 7. Astar II 249. CatLlo 4.
    azpisarrera-10
    ZELAN ALAN.
    azpisarrerakoSense-10.1
    a) Cómo así.
    Zelan alan eztaude despatxetan orren mesede ori? " Cómo ansí" . Mic 13r.
    azpisarrerakoSense-10.2
    b) (H (que cita a Añ)).
    De alguna manera, de un modo u otro, si no es de un modo de otro.
    Zelan alan, dinue euren artian, igaroko ditut iru urte, ikasiko dot biar egiten. Mg PAb 125. Artu ditut zelan alan atzkada bi aza, aketiren onen atal bat; ta iruntsiko badot, edan biar dot. Ib. 60. Iñori alangorik erakutsi badeutsazu, edo orretarako esan, mandatua agindu, edo zelan alan bide okerra emon badeutsazu. Añ EL2 146. Ez estutu, ene gixon, atonduko gara zelan-alan, Jaungoikua lagun. Kk Ab I 66.
    azpiadiera-2.1
    No demasido bien, así así.
    Ez daki onek bizkaikua baño, ta bera ere zelan alan. Mg PAb 156.
    azpisarrera-11
    ZELAN-ALANGO (Vc ap. A ), ZELAN-HALAKO.
    No muy bueno, deficiente, dudoso. "Cosa mediana, de poco valor" A.
    Billatu bada beti aleginaz kristinau lotsatija, ez konfesore nasai, mundu zale, ta zelan alanguak. Mg CO 196. Eztakizu gu baño urkuago egiten jakola bere ugazaba-andria, au zelan alangua izan arren? Mg PAb 79. Etzirean nonbaite bere alperrak izan ene zelan-alango lanak. Añ EL2 6. Gure auzoko dirudun ori, zelan alangoa ta bada-ezpadakotxua ta ortik emendikoa ta guztia bearrekoa dala batzuk esanarren, euskaldun garbia ta euskaldun garbien semea dozu. A BeinB 64. Gañera, nolanaiko ta zelan-alako arlotzat ez oi din esten. Zait Sof 162. Zelan-alangoak iruditzen yakoz alabatxoaren irakurtaldiak. Onaind STeresa 23.
    azpisarrera-12
    ZELAN BERE.
    azpisarrerakoSense-12.1
    a) (V ap. A ; Lar, Añ).
    Ciertamente. "(Sí) por cierto, bai [...] zelanbere " Lar. "(A) propósito, irónicamente y burlándose [...] bai zelanbere " Añ. "(No por) cierto, [...] ez zelanbere " Ib. "Como que [...] bai zelanbere " Ib. " Zelan bere! (V; msLond), ciertamente, yo lo creo!" A. " Bai zelan bere (V-ple-arr-m), sí, por cierto" Ib.
    Egia da, alan da, andia da zelanbere limosnea. Añ GGero 160. Eurak dira eureetan argiak, jakiñak, ikusiak, ezagutuak, agertuak ta zelanbere agiriak. Ib. 8. Bai zelan bere, Anton, ez euki dudarik / obeago batena egingo zaitut nik. AB AmaE 219. --Gura dozu trukea biderako egin? --Bai pozik zelan bere, adiskide Matxin. Ib. 305.
    azpiadiera-1.1
    (Con formas conjugadas de 3.ª persona de izan ). Ciertamente. "Como que, zelanbere dan " Añ.
    Bai Jauna --dinue--, ez dot damu izango? Zelan bere damu dodan. Mg CO 41. --Beraz gutziz gatxa da osoz ondutia dongara ekandurik daguana? --Zelan bere dan. Ib. 106. Esan doguzan gauza guztiok egiak badira, zelanbere dirian egiak [...] zer uste ete dozu zuk? Añ GGero 68. --Zer? Azerijak azartuten dira bildots ta antxumeetara? --Zelan bere dirian. Mg PAb 110. --Eta ona da sarri konfesetea? --Zelan bere dan. CatBus 52. --Ondo litzatee guztiak jakitea zelan ondo bateatuten dan? --Zelan bere litzatean. Ib. 53.
    azpisarrerakoSense-12.2
    b) "De algún modo, zelanbere, zelanbere albadedi " Izt 33v.
    azpisarrerakoSense-12.3
    c) Del mismo modo que. v. supra (II).
    Bada onelan autortutea da gauza utsa [...], zelan bere ez daben ezer balio guztioro autortuteak, esanik: [...]. Itz Azald 144n.
    azpisarrera-13
    ZELAN DELA.
    Según, depende.
    Bada Apostoloak ez ziran izan ezeukiak eta premiñadunak? --Ori zelan dala. Itz Azald 207.
    azpisarrera-14
    ZELAN DEN ( zelan dan Vc ap. A ; Añ (V)).
    "Conforme, según" Añ. "Según sea" A.
    Eta une orren ertzera elduezkero, iretargiak zirkiñ egiten dau, ala atzia ikusten jako? --Zelan dan: batean zirkin egiten deu, bestean atzea ikusten iako. A BGuzur 155. Baña langilleai alogerak erasteko, ugazabak gitxiago irabaztea, ziorik naiko ete-da? Zelan dan. Eguzk GizAuz 141.
    azpisarrerakoSense-14.1
    --Examina hau ondo egiteko, zeinbat denpora bear da? --Denpora señaladu edo jakinik ezta. Zelan dan bakotxen bizi modua, geia edo kapazidadea. Cb CatV 77s. --Zek zakarz onaiño, Pedro Mari? --Ez neure gogoak beintzat. --Orduan premiñaren batek. --Premiña ori zelan dan. Ag AL 93.
    azpisarrera-15
    ZELAN EDO ALAN (A).
    De un modo u otro, de alguna manera.
    Zelan edo alan sakrifizijo ezigarriren batzuk egintzaka. Mg CO 218 (v. tbn. PAg 51). Konfesetan dira zelan edo alan, edo eztira konfesetan biar leukien moduban. Astar II 226. Zelan edo alan lotu eutsen burua. Ag AL 86. Batxiri zelan edo alan ikasi eutsan ingeles-kanta edo erezi bat. A BGuzur 117. Olatuak apurtu ebezan gauzak zelan edo alan araututen. Echta Jos 96. Injiñeru batek zelan-edo-alan ulertu eutson lan-egin gura ebala iragintza aretan. Kk Ab II 187. Asmauko dot zerbait zure aginduba zelan edo alan bete al ixateko. Otx 61. Gudua amaitu zanean, zelan edo alan berbiztu egin ebar zala-ta. Eguzk GizAuz 70. Ostu baleutsen, zelan edo alan lortuko eban barriro. Bilbao IpuiB 259. Manposteria merkez orniduak, eta urteen urteez, zelan edo alan alkarri atxikiak eta lotuak. Erkiag BatB 43. Eginahalak egiten zituan hunegaitik, zelan edo halan aberastasunak bereganatzeko. Osk Kurl 20. Eleiztar garen guztiok, zelan edo alan, erabarritu, kemendu ta onean sustraitu bearra daukagu. On-Bidea 14 (ap. DRA ). Agintariak ez dabe nai erriari galdetzerik, diputadoeri baietza etara baiño, zelan edo alan, arin baiña. Agur 15-6-1971 (ap. DRA ).
    azpisarrera-16
    ZELAN EZ.
    Cómo no.
    Bai, aztu, ziñuan beretzat [...]. Zelan ez ba? Ag AL 111. Neskatillea irri barreka, pozarren, nasai-nasai ta arro eguan, zelan ez? etzan emakumia bestelan ixango! Kk Ab I 36. Urrengo egunean bide ondoan ilda aurkitu eban artzaiak. Eta zelan ez gero? Bilbao IpuiB 53. Liberal egin da, gizona, Gabontza bera! Ta zelan ez ba, garatza ta dirubidea egunean baiño egunean mardoago ta emonkorrago jadetsi ezkero? Erkiag BatB 149.
    azpisarrera-17
    ZELANGO v. ZELAKO.

    zelan

    zelan
    << zein 0 / 0 zeru >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper