Harremana

    OEH - Bilaketa

    692 emaitza VA bilaketarentzat

    Sarrera buruan (0)

    Emaitzarik ez


    Sarrera osoan (500)

    Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    mendebal.
    tradizioa
    Tr. Documentado al Norte en Axular, INav, Harispe e Iratzeder, y al Sur en algunos autores desde finales del s. XIX. La forma gral. es mendebal ; hay además bendebal en INav, bendabal en Uriarte y Txirrita, mendeal en J. Etchepare e Iratzeder, y mendabal en Etxaide y Lasa. En DFrec hay 42 ejs. de mendebal .
    sense-1
    1. (V, G, AN, L; Urt, Lar Sup, Dv, H), mendabal (B; VocB ), bendabal (V-gip; Lar, Añ, Hb), bendebal (V-gip), mendeal (Lh), mendemal (R), mendial (L-côte) Ref.: A (mendebal, mendabal, mendemal); Lh (mendial); Iz UrrAnz , ArOñ (bendebala); Etxba Eib (mendabal, bendabala); Satr CEEN 1969, 71; Elexp Berg; Gte Erd 212.
    Viento del oeste; viento del noroeste; vendaval. "Altanus, mendebála, itsasoko haizéa " Urt I 536. " Itsasoko aizea, mendebala sortzen da, sale aire de mar, vendaval (V, G, AN, BN)" A EY IV 207. "El viento noroeste" Iz UrrAnz. "Cuando hay humedad en las piedras, bendebala baator " Iz ArOñ. " Mendabala dabill eta orma guztiak bustixak dagoz " Etxba Eib. "Viento del Oeste. Mendebalak joten dabenian, eurixa laster. [...] Gaur ezingou pelotan jokatu; mendebalak jo dau ta lurra labana dago " Elexp Berg. " Gizon hori peste pestea duk (AN-5vill) [...], mendebaleko trumoia baino zakarrago da (G-azp)" Gte Erd 212. Cf. mendabal en VocNav y Echaide Orio 125. v. infra MENDEBAL-HAIZE.
    Zuhaitza norat ere erortzen baita, nahiz iguzki haizerat edo mendebalerat. "Aquilonem" . Ax 603s (V 388). Nahi baduzu muillatu Getarian eta baldin baduzu haizea bendebala, ez hurbil sobera [...]. INav 11. Iakiteko duzu nahi baduzu sarthu Baionan barna bendebalarekin emanen diozu aphur bat amor cap de Paum kalleri. Ib. 16. Nahi baduzu muillatu Balsanimen barrena muillazazu 7 brasetan. Lekhuba ona da bendeballarekin. Ib. 55 (52 bendebalez). Mendebalak jotzian / gero erretira. Arrantz 100. Eguzkiak darabilz / planetak bornuan / ta euria mendebalak / urreti inguruan. Azc PB 153 (in Ur PoBasc 268 bendabalak). Mendebal gogorraren putzak. A BeinB 59. Mendeal eta hegoak soinuz errekaz erreka. Iratz 50. Sustarriko leporaño eldu ziran mendabalaren orru tartean. Etxde JJ 259. Zorigaiztoko mendabala sorturik [...] antziñako indarrarekin berritu zitzaion griña gaizto au. Ib. 162. Bat-batean etorri zan erasoa ta mendebalak nere zorion-ostro guziak lau aldetara barreiatu zituen. NEtx Antz 82 (v. tbn. LBB 250). Euri antza dago. Nordestetik dator aizea. Aize oneri mendebala deituten deutsagu. Berriat Bermeo 387. Egoaize aundi bat atera zuan. Arek kendu elurrak danak. Mendi altu oietan elurra urtutzeko ez dago olako mendebalik; egoaizea onena. BasoM 93. Iparra bebil eta mendeala bego. EZBB II 23. Biharko ditake ilargi kanbioa eta mendebal hilika [kilika?] hura Eiheralarre aldetik. Larre ArtzainE 314 (ib. 50 mendeal). Haizeka ari diren ipar beltzak eta mendebal gorriak [...]. MEIG VI 98. Mendebaletan burrunda-doinuz nabaritzen dugu. "Bajo los vendavales" . MEIG IX 139. (en colab. con NEtx)
    v. tbn. Harispe EE 1884a, 314. Mendabal: Lasa Poem 93.
    azpiadiera-1.1
    "Tiempo húmedo con niebla" Asp Leiz.
    azpiadiera-1.2
    " Denbora mendebal da (ustela) (AN-5vill) [...], denbora mendebal dago (paretak eta izerditan daudelarik) (B)" Gte Erd 86.
    sense-2
    2. (V, G, ap. A; H), mendeal, mendial (vEys). Occidente, oeste. v. infra MENDEBAL-ALDE.
    Laur leiho, bia ipharretik eta bertze bia mendebaletik. (1763). SenperEus 153. Bat egin iguzkia eta mendebala. Hb Esk 24. Distiatzen du eguzkitik mendebalerat. Hb Egia 115. Ipharreko eta mendebaleko artera begiz yarria. Dv Dial 82 (It, Ur sartalde, Ip ekhitzalgia). Mendealerat buruz goazi. JE Ber 39 (v. tbn. 40 y 74). Mendebal huntan liburu eta kantuek [...] higuingarritzat zauzkaten. Lf ( in Casve SGrazi 10 ). Amerika mendebal osoan diren estadu guziak miatuak zituen, Kaliforniatik Wyomingerat. Larre ArtzainE 267. Mendebaleko zibilizazio honetan. MEIG VIII 29.
    v. tbn. Elzb Po 213. Ardoy SFran 220.
    sense-3
    3. "(AN-araq), deshielo" Satr VocP.
    azpisarrera-1
    MENDEBAL-HAIZE. Viento (ferte) del oeste o noroeste.
    Han jotzen ditu kontristak, / Bendebal haize konpristak. (1798). BertsZB 97. (en la vers. de DRA: Han jotzen ditu kontrestak / mendebal haize tenpestak) Gero tenpestade bat / mendebal-aizian. Arrantz 90. Bi aldetarat ixurkia berdin dute estalgiek. Ursuiak maldatzen ditu ipar ala mendeal haizetik. JE Bur 25.
    azpisarrera-2
    MENDEBAL-ALDE (Dv). Occidente, oeste. v. mendebalde.
    Bidasoa da sortzen mendebal aldean / Espania duela berexten jaustean. Hb Esk 86 (tbn. en Zerb Azk 48). Mendebal aldeko Nafar-beheretar mintzairan. Lander RIEV 1914-1917, 157. Itxasua zitzaigun / asarretzen asi / bendabal aldetik zan / aizia nagusi. Tx ( in Imaz Auspoa 24, 52 ). Bagoazi zalu munhoari behera, mendeal-alderat. JE Ber 24 (v. tbn. 50). Mendebal-aldetikan / lenbiziko aizia. Auspoa 97, 100. Bereizkuntza hau hobeki gorde zuten mendebal aldeko euskaldunek. MEIG IV 96. Mendebal-aldeko hizkuntza zeltikoetarako joera. MEIG VIII 85. Mendebal aldetik agertzen zaigun giputza. MEIG IX 150.
    v. tbn. Dv Lab 332.
    azpisarrera-3
    MENDEBAL-LAINO. "Mendebal-laiño, niebla que va de montaña en montaña" A (s.v. laiño).
    azpisarrera-4
    MENDEBAL-XORI. "Phalarope dentelé" Dass-Eliss GH 1925, 96.
    Arrain ttipi frango garbitzen du mendeal-xoriak. Dass-Eliss GH 1925, 97.

    mendebal

    mendebal
    << 2 marruka 0 / 0 mendi >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper