OEH - Bilaketa

97 emaitza Ci bilaketarentzat

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
zurtz.
Onom.: Belascoiz çurça. (1222) Lac Irach 336.
sense-1
(V, G, BN, S; Lar, Añ, VocBN , Hb, Dv, H), xurtx (L, BN; VocBN , H), xurx (L, BN-arb, S), xurxa (Hb), xurtxa (Dv (L-côte)). Ref.: A (zurtz, xurtx, xurx); Lh (zürtz).
Huérfano (sust. y adj.; usos prop. y fig.). "Orphelin" VocBN. "Zurtz, adj., isolé, abandonné" Ib. "Xurtxa egiazkoa (Gy Visites 30), véritable orphelin" Dv. "Zurtz (adj.), solitaire, isolé" Ib. "Xurx [...], húerfano" A, que cita a Hb. "Xurtx [...], huérfano, aislado, abandonado" Ib. "Solitario, aislado, abandonado" Ib. v. umezurtz, haurzurtz.
Tr. Documentado al Norte desde Leiçarraga, aunque de uso poco frecuente. Al Sur se encuentra en Lazarraga, RS, Arrese Beitia y autores modernos. Zurtz es la forma mejor documentada (zurz en RS y Eguiateguy). Hay xurtx en Etcheberri de Ziburu y Arbelbide, y xurx en Haramburu (xurtx en la ed. de 1690, sg. H) e Hiribarren. En DFrec hay 3 ejs. de zurtz.
Etzaituztet utziren zurtz: itzuliren naiz zuetara. Lç Io 14, 18 (He, Ol zurtz; LE emazurtz, TB, Dv, Ker, BiblE (h)umezurtz, Leon umexurtx). Zurtzén eta emazte alhargunén bisitatzea. Lç Iac 1, 27. Munduak klaramentean daki / zurza <çurca> dana Sicilia <Ci->. Lazarraga B33 1205v. Zarren semea, goxago zurz. RS 450 (cf. EZBB II 135: Zaarraren umea, gazterik zurtz). Ila usteldu ta zurza azi. "El muerto podrece y el huérfano crece". Ib. 199. Testamendu zaharreko agerturen da kutxa, / Aspaldi iragan zela Iuduen lege xurtxa, / Bai eta Zeruetarik Mesias lurreratu / Eta gure hutsen gatik dilindaka egotu. EZ Man I 70 (Harriet (s.v. zurtza) traduce: "la loi des juifs orpheline, privée, manquant de réalité, n'étant que figurative"). Alhargunen eta xurxen azpiratzea. Harb 33. Bertzela maiz [...] egitekoak makhur [...] ibiliko dirateke, hala-nola ibiltzen ohi baitira zurtz triste jabegabeen egitekoak, eta untzi pilotu gabe galdu ordean dabiltzanak. ES 141. Gure eskuara zurtz jabegabeko [...] hunentzat [...] nahi nuke bilatu aitzindari. Ib. 141. Jende perestiaren zokhorri zaharrean, zurzaren ürgaitz ta behardüner emaile [izateko]. Egiat 265. Biluzi estaliak, xurxa solegituak, ukhaturen duzue zuen amaren saindutasuna? Hb Egia 103. Aide bat eneukala nogana urreratu! Zurtz, soill, delai nondik al. AB AmaE 256. Ume koitau zurtzak. Ib. 317. Pobreen, alargunen eta xurtxen bisitatzea. Arb Igand 185. Eritegi eta eskoletxe, gehienik, guziz jende zurtz eta beharrentzat. JE Bur 211. [Herrixketako laboraria] bere idurikoetarik berex eta urrun, ororekin adarka, enthoil, uzkur, zurtz. Ib. 211. Didar ta itzaldiak zurtz egin genduzan / Iñok ezautu barik zeñek egiña zan. Enb 32. Aren gorpuba il-otziturik / ebala lurreratuten [...] euskotar jeltzale zurtzak / giñiala geratuten. Ib. 34. Josu bar-Joseph, deithu zaitut haizeen artetik hilbeltz erdiko gauhil hartan zurtz eta zut, argizagia ezpain hertsi parez zegoen, zeure zerutik deus ez duzu ihardetsi. Mde Po 94. Zure argitik alde ta zurtz. Or Aitork 104. Poz aundi artaz zurtz gelditzeak zauritzen zidan anima. Ib. 236. Ementxe dago arkaitz zurtz, aratz eta gogor onen ganean. 'Solitaria'. Gand Elorri 30. Negarrez dago [biotza], zurtza bai litzean. Ib. 161. Haurtxo bat bezain ahul eta zurtz gelditzen delarik. MEIG IX 96.
azpisarrera-1
ZURTZIK (Uso predicativo). (Estar, etc.) huérfano.
Zure ondoren zintzoki ibiltzen dana [...]: ez dezu, ba zurtzik uzten, Zure zai azkeneraño dagoken iñorikan. Ol Imit III 45, 2.
zurtz
<< zifli-zafla 0 / 0

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper