Azpisarrerak (sarrerak) (1)
hertsitu.
1.
(Ht VocGr, Lar, Añ; -rs- Lar, Añ),
ertxitu.
Apretar, estrechar, ceñir. "Étraindre [= étreindre]" Ht VocGr 356. "Comprimir", "estrechar", "(meter en) prensa" Lar. En AxN se explica erlasten (426) por ertxitzen. v. herstu, hertsi(I, 2).
Ertxitzendueláik [aurra] / bere besoetán. LE Kop 36. Guzis ertxiturik / kate sokaéki. Ib. 89. Inguratukozaitúten zure etsáiek, ta ertxitúko alde guzietáik. LE Urt (ms.) 98v.
Apretar, estrechar, ceñir. "Étraindre [= étreindre]" Ht VocGr 356. "Comprimir", "estrechar", "(meter en) prensa" Lar. En AxN se explica erlasten (426) por ertxitzen. v. herstu, hertsi
Ertxitzendueláik [aurra] / bere besoetán. LE Kop 36. Guzis ertxiturik / kate sokaéki. Ib. 89. Inguratukozaitúten zure etsáiek, ta ertxitúko alde guzietáik. LE Urt (ms.) 98v.
Ceñirse, estrecharse.
Bear da ertxitu neurri gontara. (345). LE-Ir.
Bear da ertxitu neurri gontara. (345). LE-Ir.
(AN, L, BN, S ap. A
; Dv).
Estrechar(se), hacer(se) más estrecho. "Étrécir, rétrécir" Dv. "Estrechar, encoger" A.
Harana hertsitzen da, errekatzeraino. JE Ber 10. Ilhezko soka [...] tiratzen duten ber, amor emaiten du, hertsitzen eta luzatzen da. Lf Murtuts 20. Uste dute [Azkuek] hertsitu duela bere behakoa bethi bera bere hartarik ariz. Lf ELit 301.
Estrechar(se), hacer(se) más estrecho. "Étrécir, rétrécir" Dv. "Estrechar, encoger" A.
Harana hertsitzen da, errekatzeraino. JE Ber 10. Ilhezko soka [...] tiratzen duten ber, amor emaiten du, hertsitzen eta luzatzen da. Lf Murtuts 20. Uste dute [Azkuek] hertsitu duela bere behakoa bethi bera bere hartarik ariz. Lf ELit 301.
2.
(Añ).
Cerrar.
Agi daike ertxitzea plázoa. LE Ong 19v. Ertxitzen zaigu zeruko bidea. (Larrainzar, 1905). FLV 1988, 280. Sorgin bat il-orduan eskua ertsitzen ari bada. A EY I 377. Egiñaren baranoan esi-atea eraiki ta ertsitzen duk. Zait Sof 167s. Zorion-egarriari bideak ertsitzera. Vill Jaink 119. Bide ta zulo irikiegiak ertsitzea. Ibiñ Virgil 71.
Cerrar.
Agi daike ertxitzea plázoa. LE Ong 19v. Ertxitzen zaigu zeruko bidea. (Larrainzar, 1905). FLV 1988, 280. Sorgin bat il-orduan eskua ertsitzen ari bada. A EY I 377. Egiñaren baranoan esi-atea eraiki ta ertsitzen duk. Zait Sof 167s. Zorion-egarriari bideak ertsitzera. Vill Jaink 119. Bide ta zulo irikiegiak ertsitzea. Ibiñ Virgil 71.
(AN, -rs- R ap. A).
Encerrar; cercar; sitiar. "Cercar" A.
Erortzen da tristeziarik handienean; guzia iraungia, izialduraz hertsitua da. JesBih 208. Gibraltar ertsitua egondu zan denpora guztian. Izt C 490. Iberian hersitu lehen baratzeak. Hb Esk 15. Erria ertsitu edo setiatu zuen. Lard 203. Ertsitu (cercar o sitiar) zuten Marmora: / agudo juan zan Okendo ernea / irriskutik libratzera. REusk III 308 (Dv cita erróneamente hertsitu ).
Encerrar; cercar; sitiar. "Cercar" A.
Erortzen da tristeziarik handienean; guzia iraungia, izialduraz hertsitua da. JesBih 208. Gibraltar ertsitua egondu zan denpora guztian. Izt C 490. Iberian hersitu lehen baratzeak. Hb Esk 15. Erria ertsitu edo setiatu zuen. Lard 203. Ertsitu (cercar o sitiar) zuten Marmora: / agudo juan zan Okendo ernea / irriskutik libratzera. REusk III 308 (Dv cita erróneamente hertsitu ).
3.
(
-rs- AN, R ap. A; Lar, Añ).
"Urgir"
Lar, Añ.
"
Ersitu [...] (msLond), urgir"
A.
v. hertsatu.
Graziak hertsitzen gaitu haren ganat bihurtzera. Jaur 125.
Graziak hertsitzen gaitu haren ganat bihurtzera. Jaur 125.
4.
(
-rs- Lar, Añ ( A)).
"Afligir"
Lar, Añ.
"Matarse, apurarse por algo"
Añ.
"
Ersitu [...] (AN, Añ), afligir, apurar"
A.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
