OEH - Bilaketa
81 emaitza elbarri bilaketarentzat
Sarrera buruan (4)
Sarrera osoan (77)
- ahari
- aitzindari
- alderdi
- alderdikatu
- aldiz
- 1 anda
- andarako
- antzu
- 1 ario
- arkazte
- asper
- 2 baita
- baldartu
- behar
- beste
- 1 bikain
- bizitza
- ederzale
- edeski
- egarri
- ehuntari
- elbar
- elbarridun
- elbarritu
- elberri
- enbaldi
- enbalditu
- erabat
- 2 eri
- erretxin
- ezagun izan
- gainerako
- gainkatu
- gaizdun
- gerri
- gordepe
- hainbeste
- haize
- halako
- hanka
- hankape
- harrapatu
- hebain
- helberri
- heriotza
- herren
- hezueri
- inaka
- inpeditu
- inpotente
- iraunkor
- irudin
- jaiotza
- 1 korritu
- lagun
- laja
- lepoker
- libratu
- minantz
- mindu
- ohatila
- oin
- oinazedun
- osasundun
- ospel
- paralitiko
- perlesia
- perlesiadun
- 1 sail
- 1 sendatu
- 2 sendor
- sendotu
- sinesgaitz
- urgun
- zahartu
- zenturioi
- zornetsu
goiburua
elbarri.
sense-1
1.
(G, B, BN-baig; Lar, Añ, Dv, H (G, L))
Ref.:
A;
Gte Erd 222
.
Inválido, impedido (de pies y/o de manos), tullido, paralítico; lisiado, mutilado, herido (de forma que no puede valerse por sí mismo). "Baldado" , "contrahecho, baldado", "tullido", "impedido", "gafo de pies y manos" Lar. "Manco" Lar, Añ. "(Gc, B, BN-baig), paralítico" A. "(G-to), manco" Ib. Cf. Etxba Eib: "Lesionado, herido. Voz no usada comúnmente, pero recibida por vía literaria. Gizajua, elbarri dago juandaneko illabetian". v. elbar. Tr. Documentado en autores guipuzcoanos desde Mendiburu (además hay "elbarria, estropeado" en LE UrtVoc, pero no lo hallamos en el ms. orig.); en vizcaíno sólo lo hemos encontrado en Enbeita (197) y Altuna. En DFrec hay 9 ejs., uno de ellos dialectal vizcaíno.
[Jaio ta bereala] trosatu ginduzten, elbarriak edo galduak geldi gindezen beldurrez. Mb OtGai I 17. Elbari askori indarra ta osasuna [eman die] . Cb Senar 93. Elbarria eta oatua ogei ta emezortzi urteren denbora luzeetan. AA I 404. Basakerra zitzaien [eiztariai] / oñetan erori: / ikusi zutenean / burutik elbarri / despitan omen ziran / alkarrekin jarri. Izt Po 61. Gerrarien ondoren elbarri, emakume eta aurrak beren bizitza-gauza eta abereakin. Lard 109. Jaiotzatik oñak elbarriak zituen erren bat. Ib. 508. Zezenak laja ditu / lau lagun elbarri. Xe 206. Asto zarra ta elbarrie, / munduan parregarrie. Noe 46. --Danok gara bardiñak. --Andi-txikirik ezta beraz, erren ta elbarririk ez. Ag G 353s. Len ankatik zegoan / oso elbarria [astoa], / ez diotela nago / egingo berria. Noe 69. Lagun, kalte aundiyak / ditu erariyak, / [...] neketan gerriyak, / juntura elbarriyak, / beti egarriyak. JanEd II 134. Aldeoroko Elizaren ume elbarriak sendatzea ta ume onak onean irauteko laguntzea. Inza Azalp 134. Lepoker, elbarri, erren eta ostantzekuai irri ta iñaka egitten eutsezan. Altuna 95. Amarretatik bost iltzen dira, / beste bostak elbarriyak: / pizti gaiztuen bildurrez beti / gora begira jarriyak. Tx B I 133. Aitona erdi elbarriya. MendaroTx 98. Agitz elbarria zan. (Quijote IX) "Muy maltrecho" . Ldi RIEV 1929, 210. Antzu, urgun, ortzik bageko, ezin gainkatuzko aari, elbarri, adarrak eta ederra galduak. Or Mi 42s. Eriotzaren atzaparretara jausiaz edo elbarriaren izaerara jetxiaz. EAEg 30-22-1936, 682. Aldizko elbarriak. Ib. 682. Elbarri dagola. Ib. 682. Perlesiak jota, gerritik bera elbarri arkitu zuten. NEtx LBB 99. Reuma gaiztuak arrapatuta / elbarri nintzan gelditu. Uzt LEG I 227. Zortzi urte haietan ohean zegoen gizon elbarri bat. IBk Act 9, 33 (IBe elbarri ). Horra non dakarkioten elbarri bat, ohatila batetan etzana. IBe Mt 9, 2 (Lç, He, TB, Dv, Ip, SalabBN paralitiko, Ur (V) perlesijadun, Hual perletikatu, Samper perlisiatu, Leon enbalditu, Or perlesidun ). Egoitza edo edadeko eta elbarrientzat etxea. Insausti 40. Gure ama [...] gaitz oiek danak jo ta elbarri utzi zutenean. Ib. 125.
v. tbn. Olea 217. Ataño TxanKan 241. Albeniz 129.
Inválido, impedido (de pies y/o de manos), tullido, paralítico; lisiado, mutilado, herido (de forma que no puede valerse por sí mismo). "Baldado" , "contrahecho, baldado", "tullido", "impedido", "gafo de pies y manos" Lar. "Manco" Lar, Añ. "(Gc, B, BN-baig), paralítico" A. "(G-to), manco" Ib. Cf. Etxba Eib: "Lesionado, herido. Voz no usada comúnmente, pero recibida por vía literaria. Gizajua, elbarri dago juandaneko illabetian". v. elbar. Tr. Documentado en autores guipuzcoanos desde Mendiburu (además hay "elbarria, estropeado" en LE UrtVoc, pero no lo hallamos en el ms. orig.); en vizcaíno sólo lo hemos encontrado en Enbeita (197) y Altuna. En DFrec hay 9 ejs., uno de ellos dialectal vizcaíno.
[Jaio ta bereala] trosatu ginduzten, elbarriak edo galduak geldi gindezen beldurrez. Mb OtGai I 17. Elbari askori indarra ta osasuna [eman die] . Cb Senar 93. Elbarria eta oatua ogei ta emezortzi urteren denbora luzeetan. AA I 404. Basakerra zitzaien [eiztariai] / oñetan erori: / ikusi zutenean / burutik elbarri / despitan omen ziran / alkarrekin jarri. Izt Po 61. Gerrarien ondoren elbarri, emakume eta aurrak beren bizitza-gauza eta abereakin. Lard 109. Jaiotzatik oñak elbarriak zituen erren bat. Ib. 508. Zezenak laja ditu / lau lagun elbarri. Xe 206. Asto zarra ta elbarrie, / munduan parregarrie. Noe 46. --Danok gara bardiñak. --Andi-txikirik ezta beraz, erren ta elbarririk ez. Ag G 353s. Len ankatik zegoan / oso elbarria [astoa], / ez diotela nago / egingo berria. Noe 69. Lagun, kalte aundiyak / ditu erariyak, / [...] neketan gerriyak, / juntura elbarriyak, / beti egarriyak. JanEd II 134. Aldeoroko Elizaren ume elbarriak sendatzea ta ume onak onean irauteko laguntzea. Inza Azalp 134. Lepoker, elbarri, erren eta ostantzekuai irri ta iñaka egitten eutsezan. Altuna 95. Amarretatik bost iltzen dira, / beste bostak elbarriyak: / pizti gaiztuen bildurrez beti / gora begira jarriyak. Tx B I 133. Aitona erdi elbarriya. MendaroTx 98. Agitz elbarria zan. (Quijote IX) "Muy maltrecho" . Ldi RIEV 1929, 210. Antzu, urgun, ortzik bageko, ezin gainkatuzko aari, elbarri, adarrak eta ederra galduak. Or Mi 42s. Eriotzaren atzaparretara jausiaz edo elbarriaren izaerara jetxiaz. EAEg 30-22-1936, 682. Aldizko elbarriak. Ib. 682. Elbarri dagola. Ib. 682. Perlesiak jota, gerritik bera elbarri arkitu zuten. NEtx LBB 99. Reuma gaiztuak arrapatuta / elbarri nintzan gelditu. Uzt LEG I 227. Zortzi urte haietan ohean zegoen gizon elbarri bat. IBk Act 9, 33 (IBe elbarri ). Horra non dakarkioten elbarri bat, ohatila batetan etzana. IBe Mt 9, 2 (Lç, He, TB, Dv, Ip, SalabBN paralitiko, Ur (V) perlesijadun, Hual perletikatu, Samper perlisiatu, Leon enbalditu, Or perlesidun ). Egoitza edo edadeko eta elbarrientzat etxea. Insausti 40. Gure ama [...] gaitz oiek danak jo ta elbarri utzi zutenean. Ib. 125.
v. tbn. Olea 217. Ataño TxanKan 241. Albeniz 129.
azpiadiera-1.1
(Ref. a cosas).
Kutxa elbarri, zar, argal onek ez dau arratoientzat balio. Or Tormes 53. Alargun eta soil agertzen zaigu liburua bere betean, [...] etortzekoa zen uzta joriaren aitzindari bakarti, izan zitekeenaren lekuko elbarri. MIH 48.
Kutxa elbarri, zar, argal onek ez dau arratoientzat balio. Or Tormes 53. Alargun eta soil agertzen zaigu liburua bere betean, [...] etortzekoa zen uzta joriaren aitzindari bakarti, izan zitekeenaren lekuko elbarri. MIH 48.
sense-2
2.
(V, G ap. A
; Lar).
Parálisis. "Gafedad de pies y manos, oñetako ta eskuetako elbarria " , "tullimiento" Lar. "1.º (V, Gc), mancadura, estropeo. De eri, enfermedad. [...] 3.º (G, It), parálisis" A. v. elbarritasun.
[Gizon gizenena] elbarriz il da.[...] New York guztian, pardel ura gaxotegira eramateko aña gurdirik etzuten arkitu. JBDei 1919, 318s. Ezueri bildurrik ez susmorik be etzeunkie ixango, ezta elbarri aztarrenik be artuko. Otx 111.
Parálisis. "Gafedad de pies y manos, oñetako ta eskuetako elbarria " , "tullimiento" Lar. "1.º (V, Gc), mancadura, estropeo. De eri, enfermedad. [...] 3.º (G, It), parálisis" A. v. elbarritasun.
[Gizon gizenena] elbarriz il da.[...] New York guztian, pardel ura gaxotegira eramateko aña gurdirik etzuten arkitu. JBDei 1919, 318s. Ezueri bildurrik ez susmorik be etzeunkie ixango, ezta elbarri aztarrenik be artuko. Otx 111.
azpisarrera-1
OIN-ELBARRI
(Lar, H (oñelbarria, s.v. elbarria)). "Zopo, zompo, lisiado de pies, oiñelbarria" Lar.
Yonatak bost urteko seme oin-elbarri bat zun. Ol 2 Sam 4, 4 (Ker seme oin-elbarri bat; Dv zangotarik hebaina, BiblE bi zangoak elbarri zituen ).
Yonatak bost urteko seme oin-elbarri bat zun. Ol 2 Sam 4, 4 (Ker seme oin-elbarri bat; Dv zangotarik hebaina, BiblE bi zangoak elbarri zituen ).
elbarri
-
elbarri....
-
1. (G, B, BN-baig; Lar, Añ, Dv, H (G, L...
-
(Ref. a cosas). Kutxa elbarri, zar, arga...
-
2. (V, G ap. A ; Lar). Parálisis. "Gafe...
-
OIN-ELBARRI (Lar, H (oñelbarria, s.v. e...
0 / 0 ELBARRI-ELBARRI EGIN >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
