OEH - Bilaketa

327 emaitza zuzendu bilaketarentzat

Sarrera buruan (10)


Sarrera osoan (317)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
ordezko.
sense-1
1. (V-gip ap. Elexp Berg ) .
(No aplicado a personas). Sustituto; equivalente.
Eta gogotik zerbait joan ta esaten badu ordezkoren bat. Mb IArg I 54. [Zuaitz] len kendutakoen ordezkoak azibidean jarri bear dira. ForuAG 263. Zumaiar mutil batek, onetan / arrauna jaso zerura; / autsi zaio ta ordezkoa du / autsi dun aren lekura. "Y pronto sustituye otro en su lugar" . Or Eus 394. Ontzi ondatuaren ordezkotzat, aren antzeko senide bat aukeratu zuen. TAg Uzt 223. Janzki au, monoaren ordezkoa izango da. EAEg 18-10-1936, 77. Urrutizkin tresna nagusi bana eta ordezko bana ipiñi bitza. "Un aparato principal, con supletorio" . Ib. 13-3-1937, 1267. Agiria galtzea gertatuko balitz, eskatu bedi ordezko bat. "Duplicado" . Ib. 6-3-1937, 1217s. Galtzu-pilloa dago zaldiaren janari izateko, ta bitartean, mutillaren iñaurria lez da, oe garbiaren ordezkoa. Erkiag BatB 123. Bertso-sail osoak galdu nizkin betiko, ez bainitun nik ordezkoak etxean gorde. Ataño TxanKan 14. Hitz eta esaera jatorren ordezko bila genbiltzanean. MIH 72. Bizkaieraz, jakina, -gaz arras legezkoa da, beste eskualdeetako -rekin-en ordezko. Ib. 112. Urre-ordezkoa eta horrenbestez harako urrezko haren eitea duena. Ib. 250.
azpiadiera-1.1
Cave de pala erraz baino errazagoa dateke, baina ez zait deus ere oroitzen ordezkotzakorik. MEIG V 75.
sense-2
2. (Aplicado a personas; precedido o no de gen.). Representante, delegado. Cf. ORDEZKO (s.v. ordez). v. ordezkari. Tr. Documentado en autores meridionales del s. XX. En DFrec hay 30 ejs., meridionales, la mayoría de esta acepción.
Erregearen ordezkoari korrejidorea zeritza eta errien ordezkoei prokuradoreak. EEs 1915, 60. Gobernadoreak bidalduko ditu toki guzietara bere ordezkoak. EEs 1918, 149. Alkate jauna edo bere ordezko bat. ForuAG 335. [Eleizgizonak] Jaungoikoaren ordezko ta Jesukristoren oñordekoak diralako. KIkV 103. (KIkG 78 ondasun-zaiak) Nere Jaungoikoa, zure ordezkoaren eskuaz bedeinkatu gaitzazu. ArgiDL 71. Jesukristoren lurreko ordezkoa da Aitta Santua. Inza Azalp 99. Ikus zer esaten zien kartaz Serranok Diputazioaren ordezkoai: Jaunak: [...]. Or SCruz 34. Bizkaiak moldatu dezala bere Diputazioa ta ordezkoak, Fueroari dagokion bezela. Ib. 34. Agintariak be arazo guztietara ezin eldu leitekez-ta, jaurle ta ordezkoak enpleau ta morroiak, norezkoak dabez. Eguzk GizAuz 108 (v. tbn. 109). Adierazi bekiote Euzkadiko Gurutze gorriari, bere izenean eta ordezko bezela jardun bear diran ezkero, baietsi ditzan. "En cuyo nombre y representación" . EAEg 1-6-1937, 1741. Erregeren ordezkoak oiu egin zien [...]. Ordezkoak: [...]. Izlariak: [...]. NEtx LBB 167 (cf. unas líneas más abajo, en contexto similar, ordezkariak). Bi ordezko edo errepresentante. Egan 1955 (1-2), 35. Bakarrik uztean ez gaitezen, ba, illundu bere Ordezkoa bidaliko digu ta. EgutAr 25-5-1960 (ap. DRA ). Udaletxeak ordezko bat bialiko zin. Ataño TxanKan 137. [Txapelketarako] ogei ta bat erritatik ziran ordezkoak. Insausti 234. Ikasleek dute hor hitza [...], ez ikasleen "ordezko" eta "jabe" direlako jauntxoak. MIH 369. Horrela den ala ez, ez dakit. Lehenagokorik baldin bada, altxa dezala eskua, berak edo bere ordezkoren batek. MEIG VII 119.
v. tbn. Garit Usand 55. Eguzk RIEV 1927, 425.
sense-3
3. (V, G; Zam Voc) Ref.: A; Elexp Berg .
(Aplicado a personas; precedido o no de gen.). Sustituto. "Sustituto, vicegerente" A (cf. infra ej. de NEtx Nola 15).
Mundutik juango balitz / biyar edo etzi, / bere lekuan nai du / ordezkua utzi. Arrantz 132. Amabost egunean, irakaslea geixorik egon zanarte, bera izan zan ordezkoa, ikasmen guztiaren ardurea eukana. Echta Jos 245. Morroiak esan eutson ugazabari: [...] --Etxera juateko gogua dodala ta, nire ordezko bat zuzendu biarko dozula. Kk Ab I 74s. [Sermoia egiteko] eguna eldu yakonean eztarriko miña sortu yakon; ordezkorik aurkitu ezin da gelditu zan. Belaus Andoni 9. Gaurtik aurrera nere ordezko bat billatu bearko dezula esatera natorkizu, nagusi jauna. TAg Uzt 307. Etxean norbait gaixorik dagoanean, oilorik edo ilten bada, pozik egotekoa da, ordezkoa yoan dala ta. A EY I 217. Ordezkoak bere gogoz lana utziko balu, beste ordezko bat bakarrik izendatu dezake lenengo gudariak. "Sustituto" . EAEg 13-11-1936, 285. Oruata'tar Endika, Ziurtasun Zuzendariaren Ordezko izendatuaz. "Subdirector" . Ib. 19-10-1936, 83. Aren ordezko izan zeitekean beste gazte batengan amesegiten asi. Erkiag Arran 82. Ezpaintxuren ordezkoa izaten dana, bestearen utsa izan ezkero. Ib. 40. Alde guzitan gazte bizkorrak / asiak zeudek lanean. / [...] Ordezko paltik ez dek izango / gu ixiltzen geranean. Basarri 34. Azkenengo au arin aspertu zan, zinea be ez jakon atsegin eta. Ta ordezkoa laga eban. Etxabu Kontu 53. [Gernikan] zai jartzeko esan ziguten, ordezkoak zetozenerako. AZink 69. Goethek, nonbait [...] aurkitu omen zuen [...] ordezkoa bere buruari eman behar zion tiroa hartzeko: Werther gizagaxoa. MIH 300s.
v. tbn. Enb 205. JAzpiroz 50. Gerrika 63. Insausti 235.
azpiadiera-3.1
Beti laguntzeko gaituzu, zure mirabe zintzo. Ordezkoa. Irureta-tar N. NEtx Nola 15 (en una carta de una entidad bancaria).
azpiadiera-3.2
(Tras tema nominal nudo).
--I, nor aiz ? galdetu zion Jordaensek. -- Ni? Ondarribiko ontzi-gidari ordezkoa. Lh Yol 36.
azpiadiera-3.3
(Tema nudo, precedido de gen.).En sustitución (de), sustituyendo (a), como sustituto (de), en lugar (de).
Beretertuta gero, ni aguretxo erdi-ezindua naizelarik, Jainkoari atsegin dakiola nere ordezko emen izatea, noizbait ondorengo izan dakidan. A Ardi 10. Agerre izan zan, Balendinen ordezko, apustuaren goraberak zuzendu zituana. TAg Uzt 222. Betiro lamakaiña erabilli eben eskuak, ez eben oraingoan lan ori artuko; beste bat joan yoian aren ordezko. Erkiag Arran 80. Zezin-zati batzuk jan ostean, aen ordezko ta truke [...] sasi-zeziña [...] sartu ei eban lapikoan. Erkiag BatB 25. Eguzkiaren ordezko, zenbaki edo zenbaki-sail bat ezarten du oraingo izarlariak. Zait Plat 56.
sense-4
4. (V-gip ap. Elexp Berg (s.v. orde) ).
Pago, compensación. v. ordeko (3).
Neskatilla ederrari azalduriko autorkuntzearen ordezkotzat, erantzuera baikorra-edo artu ustez. Erkiag Arran 93.
azpisarrera-1
ORDEZKO EGIN. Sustituir.
Apezpikua etxean ez zala, ordezko egiten zun Jaime Verástegui yaunak. Or QA 79. Bera esamiñatzera joaten zanean, ordezko egiten ziona ere bazkaltzen antxe zan. JAzpiroz 50.
azpisarrerakoSense-1.1
(Det.).
Eurok egingo dabe debeku latz-pean urrin bialdua izan danaren ordezkoa, eurok eskatuko dabe Erromara ortarako bear daben baimen Idazkia. Onaind STeresa 63.
ordezko
<< oparo 0 / 0 orkestra >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper