1. (Urt I 457, Gèze), aleatu ( VocBN ), allegatu (SP) .
(Vb.). Alegar, aducir. "Alléguer" SP. "Agere exemplis, ixenpluak ekhartzea, [...] alegátzea, [...] erakustea " Urt I 457. "Alléguer, soutenir; allégué, soutenu de vive voix un fait, une cause" VocBN. . "Alléguer" Gèze. "Exposer" Ib. 331. Tr. Documentado al Norte en Leiçarraga, Haranburu, Axular, Chourio y, ya en el s. XIX, en Goyhetche. Al Sur sólo en Arrue y algún autor guipuzcoano moderno, en la forma allegatu; ésta podría ser grafía etimológica en Etchart, Haranburu, Chourio y Goyhetche, como también en el dicc. de Pouvreau.
Hunetakotzat exenplutan frangoki alega ahal dezaket zure Bearnoko herria. Lç Dedic 5v. Ezta zertako nehork hemen deabruén ez spiritu satsuén testimoniajerik alega dezan. Lç Adv ** 5r. Baina gure Iaunak hemen alegatzen duen razoina zer erran nahi da? Lç Ins D, 5v. Baldin perfektoénak ere, punktu huts bat bere buruaren iustifikatzeko alegatu nahi balu [...]. Ib. E 6v. Iainkoaren hitza gabe ordenatzen duen zerbitzu guzia falsu da, zer-ere intenzione on eta zer-ere kolore nehork alega ahal baiteza. Lç ABC I 4rs. Allegatü eta obtenitü heien kontre sentenzia Parlemendüian. Etchart 8.1v. Hala hei irabazi diruaz gauza bera diotsut, eta zure gogoz kaltek hartu duen kontrarioaz ere halaber da, diot zuk nihoren kontra nihori gaitz nahiz allegatu duzun falso testimonioaz. Harb 183. Berri direino egotzi behar dira, zeren bertzela nahiko du deabruak akhometatu eta alegatu, obra zahartu dela, eta hartan zuzen duela. Ax 79s (V 53). Zeren iakin behar duzu ezen eztela gero, zuk ioan behar duzun lekhu hartan, arrazoin alegatzerik. Ib. 154 (V 101). Eta berriz bertze aldetik nola iustiziak alegatzen zioen legeak begiratu behar zirela. Ib. 347 (V 231). [Heren gidamendia] emanen dute doktor saindiek alegatzen dutien authoritate saindiek. Tt Onsa 14. Lan garaiari ere lotzen zaio, eztu alegatzen ahal eskasa. Ch III 5, 4 (SP ezta arrankuratzen ezinaz, Mst eztü, ezin eginen gañen, soltantxarik galthatzen). Baldiñ ezpaduzu zure burua iustifikatzen, allegaturik merezitu gabe gastigu gogor hek pairatzen tutzula [...]. Ib. 25,5. Eskusatzen da axeria, / Allegatuz hemen bere iñorantzia. Gy 274 (v. tbn. 65). Yanot lapiñak orduan / Allegatu zaizkan betan / Kostuma eta usarioa. "Jean lapin allégua la coutume et l'usage" . Ib. 233s. Juramentu hura heriotzeko estura larrian eragin zidatela, allega nezake. Arr GB 65. Andregaiaren amak allegatu zigun bere alaba etxerako zeukala. BAyerbe 78.

2. (Sust.). Alegato.
Eta onek biok alegatu batzuk ipiñi ebezan, amar seme-alaben aita zala, eta abar. Gerrika 62.