OEH - Bilaketa
46 emaitza zabar bilaketarentzat
Sarrera buruan (4)
Sarrera osoan (42)
- agintzausle
- arbazta
- arduragabe
- 1 are
- asko
- axolagabe
- bakar
- berri
- desbegiratu
- deslai
- galdu
- grosaina
- 1 hain
- horditu
- 1 ihar
- itzaldun
- jario
- jarri
- lardaska
- logale
- malet
- 1 merke
- mokor
- moldakaitz
- mukurutu
- 1 nagi
- oraindik
- ordaintze
- orde
- pixka
- sabar
- setari
- tratugile
- ume
- utzi
- xabar
- zabal
- zabarbide
- zabarraldi
- zabarrarazi
- zabor
- zikin
goiburua
zabor.
sense-1
I .
(Sust.).
3.
zador
(s- V-gip ap. Iz ArOñ). "Itxi xao bere sadórra gaitz orrek, le ha dejado su rastro o reliquia esa enfermedad" Iz ArOñ.
azpiadiera-1.1
1.
(V, G, B, Sal; Zam Voc),
zabar (G; H (que cita a Izt)),
zabur (G),
zador (V-gip),
sabor (H),
sabur (V-gip)
Ref.:
A (zabor, zabar, zabur);
Iz Ulz;
Etxba Eib (saburrak);
Elexp Berg (zador)
.
Desperdicio, desecho. "Mugeres que echauan çaborra et tierra de la coçina en fuera" (Tiebas, 1377). Documentación Histórica sobre la Villa de Tiebas (Ansoáin, 1999) 92. "1.º suciedad, escombros, residuos; 2.º (V-ger), suciedad que deja a flor de agua la manjúa de sardinas" A. "Las basuras" Iz Ulz. "Damaskiñoko biar-lekuetan batzen ziran saburrak, frantzes batek erosten zittuan [...]" Etxba Eib. "Lenao presetera ta, orbela etortzen zuan, aura zadorra" Elexp Berg. Cf. VocNav: "Zaborra, suciedad, porquería (de uso casi general) [...]. Residuo, desecho".
Urre, zillar ta beste edozein menasta zaborraz ta tortikaz naspillaturik egon arren. Izt C 7. Nola eskuareaz soildurik utziko deban gaztañaren inguru guztia, arkitu aldezan zabarra ta sas guztia okullura daramala. Ib. 150. Haritzaren barneko zabor hek ezar zetzatela asentuan. Jnn SBi 94. Alorretan egiten tuzie lanak, kenzen ttuzie zaborrak. (Larráinzar, 1905). FLV 1988, 274. Oea ere berak arbaz ta zaborrez egiña. Or SCruz 135. Zumartxuria garatzen denean txoriak biltzen duen zaborrez egindako yantzi zuri aiek. 'L'ouate' . Or Mi 84. A ze nolako sualdia egin bear dun [...] soroan zuztar aekin eta inguruetan bildutako zaborrekin! TAg Uzt 291. Emakumeak, lurrean jesarrita, erdian sua dabela; anpor zatiak, mukur estuak, arbazta eta zabar erdi igarrak. Erkiag BatB 118. Lore gaixo bat indartu nairik / zabor artean jarrita. Olea 234. Egur igarra ta zaborra suari botatzen jardun. AZink 43. Hizkuntza berez eta beragatik zuzenean lantzeko zeregina berandu askatu da inguratzen zuen zaborretik: liburuzaleen hizka-mizkak, euskal ikerkuntzari zabalean eta zehazkiago euskal linguistikari dagozkionak, e,a. (In MEIG VI 38 ).
Desperdicio, desecho. "Mugeres que echauan çaborra et tierra de la coçina en fuera" (Tiebas, 1377). Documentación Histórica sobre la Villa de Tiebas (Ansoáin, 1999) 92. "1.º suciedad, escombros, residuos; 2.º (V-ger), suciedad que deja a flor de agua la manjúa de sardinas" A. "Las basuras" Iz Ulz. "Damaskiñoko biar-lekuetan batzen ziran saburrak, frantzes batek erosten zittuan [...]" Etxba Eib. "Lenao presetera ta, orbela etortzen zuan, aura zadorra" Elexp Berg. Cf. VocNav: "Zaborra, suciedad, porquería (de uso casi general) [...]. Residuo, desecho".
Urre, zillar ta beste edozein menasta zaborraz ta tortikaz naspillaturik egon arren. Izt C 7. Nola eskuareaz soildurik utziko deban gaztañaren inguru guztia, arkitu aldezan zabarra ta sas guztia okullura daramala. Ib. 150. Haritzaren barneko zabor hek ezar zetzatela asentuan. Jnn SBi 94. Alorretan egiten tuzie lanak, kenzen ttuzie zaborrak. (Larráinzar, 1905). FLV 1988, 274. Oea ere berak arbaz ta zaborrez egiña. Or SCruz 135. Zumartxuria garatzen denean txoriak biltzen duen zaborrez egindako yantzi zuri aiek. 'L'ouate' . Or Mi 84. A ze nolako sualdia egin bear dun [...] soroan zuztar aekin eta inguruetan bildutako zaborrekin! TAg Uzt 291. Emakumeak, lurrean jesarrita, erdian sua dabela; anpor zatiak, mukur estuak, arbazta eta zabar erdi igarrak. Erkiag BatB 118. Lore gaixo bat indartu nairik / zabor artean jarrita. Olea 234. Egur igarra ta zaborra suari botatzen jardun. AZink 43. Hizkuntza berez eta beragatik zuzenean lantzeko zeregina berandu askatu da inguratzen zuen zaborretik: liburuzaleen hizka-mizkak, euskal ikerkuntzari zabalean eta zehazkiago euskal linguistikari dagozkionak, e,a. (In MEIG VI 38 ).
azpiadiera-1.1.1
zaborra (V-gip ap. Elexp Berg
).
"Género de pésima calidad, desperdicio. Aurtengo babiak zaborra asko dauka " Elexp Berg. "Sagarra ugari artu dou baiña geixena zaborria" Ib.
"Género de pésima calidad, desperdicio. Aurtengo babiak zaborra asko dauka " Elexp Berg. "Sagarra ugari artu dou baiña geixena zaborria" Ib.
azpiadiera-1.2
2.
(Dv),
zaborrea (det., Añ (V)),
zagor (Dv→A),
sabor (H, s.v. xaborra
).
"Ripio, cascajo" Añ. "Blocaille dont se servent les maçons" Dv. "Grava, cascajo de que se sirven los mamposteros y empedradores" A. v. XABOR.
Orobat hainitz on da zagorra [phutzu] hartara botatzea. "Gravier" . Dv Dial 38 (It arkoska, Ur arkoskorra, Ip garalla). Otoitz errukiorren orde, zabor, arri ta legarrak yaurtiko ziran aren gaiñera. Amez Hamlet 162. Arria eta zaborra atereaz egindako zuloa. JAzpiroz 55.
"Ripio, cascajo" Añ. "Blocaille dont se servent les maçons" Dv. "Grava, cascajo de que se sirven los mamposteros y empedradores" A. v. XABOR.
Orobat hainitz on da zagorra [phutzu] hartara botatzea. "Gravier" . Dv Dial 38 (It arkoska, Ur arkoskorra, Ip garalla). Otoitz errukiorren orde, zabor, arri ta legarrak yaurtiko ziran aren gaiñera. Amez Hamlet 162. Arria eta zaborra atereaz egindako zuloa. JAzpiroz 55.
azpiadiera-1.3
sense-2
II .
(Adj.).
4.
zador
(V-gip ap. Iz ArOñ). De mala calidad. "Bikáiña ta sadórra, se apartan" Iz ArOñ.
azpiadiera-2.1
1.
(AN-gip-larr)
Ref.:
Asp Leiz2; Gte Erd 293.
"Pequeño. Gizon zaborra " Asp Leiz2. "Ume zabor pilla ederra bazebillek or! (AN-gip)" Gte Erd 293. Cf. zaborreria(2).
.
"Pequeño. Gizon zaborra " Asp Leiz2. "Ume zabor pilla ederra bazebillek or! (AN-gip)" Gte Erd 293. Cf. zaborreria
azpiadiera-2.1.1
"(L-ain, B, Sal, S, R-uzt), piedras pequeñas con que se hace la argamasa. Arri zaborraikin pareta onik ezin egin (B), con piedra menuda no se puede hacer una buena pared"
A.
Cf. VocNav: "Piedra sin labrar, pedrusco (Cuenca, Aóiz, Aézcoa, Zona Media). [...] 'en cada tongada de ese betún se echaban piedras zaborras' [1788]".
azpiadiera-2.2
2.
"(BN), rompedizo, frágil"
A.
azpiadiera-2.3
3.
"(AN-5vill), correoso, tieso, difícil de comer"
A.
azpiadiera-2.4
azpiadiera-2.4.1
De poca categoría.
Lan zabor oriek egiten jarduteko. AZink 140.
Lan zabor oriek egiten jarduteko. AZink 140.
azpisarrera-1
XABOR.
(L-côte-ain, B, BN-ciz-baig-lab, Sal, S, R; H). Ref.: A; A EY III 224. (Forma con palat. expr.). A) (Sust.). "Casquijo, piedrecilla que se emplea en mampostería y en el arreglo de las carreteras" A. "Xaborra ta mortero, edatra gero. Ripio (piedrecillas) y mortero, a beber luego (R)" A EY III 224.
Ezari dü Atharratzerik Iruririalako bide handiaren bazterretan diren harri meta baten gañen, zunbait xaborraz gordexerik. Eskual 20-3-1908 (ap. DRA). Barnedegi bat zen luxe eta hertxia [eskola]. Hirur aldetarik, xaborra lurrez gozatuz, eginak ziren harrisuak. Prop 1909, 31.
B) (Adj.).a)
(L, BN, S; H (S), Foix). Ref.: A; Lrq. "Facile à casser, à briser" H. "Cosa de poca consistencia que fácilmente se despedaza" A. "Friable, hauskor, xabor, üxter" Foix. "Fragile" Lrq.
Khorpitz xabor hau kharreiatzen dügüno, ezkitake izan bekhatü gabe. Ip Imit I 22, 5 (SP hautskor, Ch herbal, Mst erorkor, Ol ustelgarri, Leon herbail). Bai, eder da, balius da xahütarzüna; bena xabor da, delikatü da, gal-ehi da ezinago. Ip Hil 47.
b)
"(S-saug), facile à manier" Lh.
Ezari dü Atharratzerik Iruririalako bide handiaren bazterretan diren harri meta baten gañen, zunbait xaborraz gordexerik. Eskual 20-3-1908 (ap. DRA). Barnedegi bat zen luxe eta hertxia [eskola]. Hirur aldetarik, xaborra lurrez gozatuz, eginak ziren harrisuak. Prop 1909, 31.
B) (Adj.).
Khorpitz xabor hau kharreiatzen dügüno, ezkitake izan bekhatü gabe. Ip Imit I 22, 5 (SP hautskor, Ch herbal, Mst erorkor, Ol ustelgarri, Leon herbail). Bai, eder da, balius da xahütarzüna; bena xabor da, delikatü da, gal-ehi da ezinago. Ip Hil 47.
azpisarrera-2
ZABORPE
(En casos locales de decl. sing.). Zona bajo los escombros.
Eliza guzia lurrera ezarri zuen [...]. Pesta andi hura egitera leku guzietatik bildu ziranak, bat-batean arri eta zabor-pean geratu ziran. Lard 146s.
Eliza guzia lurrera ezarri zuen [...]. Pesta andi hura egitera leku guzietatik bildu ziranak, bat-batean arri eta zabor-pean geratu ziran. Lard 146s.
zabor
-
zabor....
-
I . (Sust.). 1. (V, G, B, Sal; Zam Voc )...
-
1. (V, G, B, Sal; Zam Voc ), zabar (G; H...
-
2. (Dv), zaborrea (det., Añ (V)), zagor...
-
3. zador (s- V-gip ap. Iz ArOñ). "Itxi ...
-
II . (Adj.). 1. (AN-gip-larr) Ref.: Asp ...
-
1. (AN-gip-larr) Ref.: Asp Leiz2; Gte Er...
-
2. "(BN), rompedizo, frágil" A....
-
3. "(AN-5vill), correoso, tieso, difíci...
-
4. zador (V-gip ap. Iz ArOñ). De mala c...
-
XABOR. (L-côte-ain, B, BN-ciz-baig-lab,...
-
ZABORPE (En casos locales de decl. sing....
<< zabarrarazi 0 / 0 zikin >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
