Harremana

    OEH - Bilaketa

    321 emaitza zabalik bilaketarentzat

    Sarrera buruan (15)


    Sarrera osoan (306)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    kandela.
    tradizioa
    Tr. Kandela es la forma más usual, salvo en suletino y roncalés donde se atestiguan k(h)andera y kandra respectivamente; hallamos además gandera en JesBihD y Prop. En DFrec hay 13 ejs. de kandela .
    sense-1
    1. (V, AN, L, BN, R; Lcc, Volt 97, SP, Mic 9v, Urt IV 128, VP 22r, Lar, Añ, Gèze, Dv, H), gandela (L; Dv, H), kandera (BN, kh- S; Arch VocGr , Chaho (+ kh-), H), gandera (BN; VocBN , H), gandea ( VocBN .(s.v. hil)), kandel, kandra (Sal, R) Ref.: VocPir 352; A (gandela, kandela, kandera, kandra); Lrq (khandera); Iz ArOñ , R 404; Etxba Eib ; Elexp Berg.
    Vela, candela. " Kandela, chandelle. Errenta ioiten dute kandelan " SP. "Vela de arder, kandelea " Mic 9v. "Le flambeau" Arch VocGr. " Hil ezazu gandea hori, éteignez cette chandelle" VocBN . " Kandela-kondo, cabo de vela" A. " Kandela bat ixotizu animeri " Etxba Eib. " San Antonioi kandelia ipintzera doia " Elexp Berg. Tr. Documentado en todos los dialectos.
    Argi izarrok ditugula kandela. Sandailia 17. Eztute iraixekiten kandelá eta hura ezarten gaitzurupean. Lç Mt 5, 15. Nagiek, dio S. Bernardek, kandela buxtanaren argia diduritela. Gç 29. Zergatik khanderak pizten dira besta hontan? Bp II 105. Kandela ekhartzen othe da gaitziru edo ohe azpian emateko? He Mc 4, 21. Gandera biztu bat eskuan etxikitzen dutelarik. JesBihD 101. Santo Kristoa ta kandela eskuetan. Cb Eg II 91 (Dv LEd 166 ezko benedikatua). Bortz libera kandela, hamalauna sos. (1771). SenperEus 83. Argi gutxiago atera edo artuko du librerdiko kandela batekin dijoanak baño. Mg CC 230. Ukutu eskuaz sua edo ifini atz bat kandela erexegin baten garrean. Añ EL1 51. Amar libra kandela / argitan erre da. Izt Po 135. [Argizaijagaz] egiten dira kandelaak, enzeraubak eta enplastu mueta asko. Ur Dial 11 (It arkaiak, Dv xirioak, Ip tortxak). Lein obliga araztanztein xuntatra bi pezeta eta libra bat kandraren bakotxaren penan. 'Cera' . Mdg 136. Nola kandela aundia baitzen garrak indar aundia zuen. Goñi 64. Kürütxe bat eta ezko kanderak eskietan. Const 30. Beltranek piztu zun kandel bat. Etxde AlosT 53. Bi orduan lagun egin zioten gorputzari kandelen argitan. Anab Poli 66 (cf. KANDELA-ARGI). Kandela bat bezelaxe urtuta. NEtx Antz 10. Kandela bat Jainkoari eta beste bat deabruari. Arti Tobera 275. Ez naiz gutxi aritu, errezo ta kandela. NEtx LBB 176. Etsairik aundienari bi kandelakin argi egin bear zaio. EZBB I 103. Txalekuaren patrikan geienean kandela ta poxpoloak izaten dituk. JAzpiroz 107. Iñoz petroliue, karburu edo kandelie erretxinie besterik euki ez genduanok. Gerrika 124. Erretzen ari den kandela zara. MEIG IX 93.
    v. tbn. EZ Man II 63. Ax 327 (V 217). Tt Onsa 12. LE Doc 111. JJMg BasEsc 50. Astar II 36. fB Ic III 286. JanEd I 86. Bil 173. AB AmaE 274. Sor Bar 81. Arr May 50. A BeinB 65. Iraola 69. Ag G 70. Altuna 76. Lab EEguna 110. Otx 13. Or Eus 343. Balad 184. Bilbao IpuiB 150. And AUzta 40. Osk Kurl 193. Erkiag BatB 40. Salav 22. Etxba Ibilt 467. Uzt EBT 111. BasoM 130. Ataño TxanKan 128. Kandel: Tx B II 107. Kandera: Mercy 32 (kh-). Arch Fab 163. GH 1930, 7 (kh-).
    azpiadiera-1.1
    Bidez ala bidegabe, ori ez dakit, zeure itzok ipiñi didate eskuetan kandela.Ldi IL 111.
    azpiadiera-1.2
    "Purificación de María Santísima, Ama Birjina Kandeletakoa " Añ. v. KANDELA-EGUN.
    azpiadiera-1.3
    Kandela benedikatuan da. . "Être à l'extrémité." Hb GH 1929, 84.
    azpiadiera-1.4
    " Kandela pizteko moduan dago (G-azp) [= estar enfadado]" Gte Erd 150.
    sense-2
    2. " Kandela, subasta pública" Asp Leiz. Cf. kandelatu.
    Kandelan edo almonedan gauzak ematen badira isilka [...]. AA II 182. Baldin legeak ipiñia badauka ongi gauzaren baten prezioa, gorde bear da au; eta au bera aditzen da kandelan markatu bada prezioa. Ib. 166s.
    sense-3
    3. " Kandela, moco" Totor Arr. " Mutikua! Artu paiñolua ta kenduizak kandela orrek " Elexp Berg.
    Seka zazkik malku oiek eta kendu zazkik zintzillik dakazkikan kandel oiek. Sor Gabon 49s. Gure Pedrotxin gixajoa agoa zabalik eta kandelak dariola. Alzola Atalak 65. Ogi trokua ezpanetan eta kandelak sudurrean. (V-m). EZBB II 75.
    sense-4
    4. (V-arr-m-gip). "Izotz-kandela (V-arr-m), canalón de hielo" A. "Lurrerañoko izotz-kandelak ei-ziran tellatutik bera" Etxba Eib. "Latrontxa-kandelia, el carámbano" Iz ArOñ. "Carámbano de hielo. Atxur kertenan lakotxe kandelak dare etxostian" Elexp Berg. "Estalactita, estalagmita" Ib.
    sense-5
    5. Supositorio. v. AKATS-MURTU.
    Ona emen pilddubak eta orra or kandelea. Iruntsi lenengo osapiltxubok eta gero bestia ezarri, badakixu non, entzun? Otx 166. --Zer diñostazu ezarri biar deutsadala? --Uzki-kandelea, andrea. Ib. 164.
    sense-6
    6. (AN-5vill).
    Goma de los árboles.
    azpisarrera-1
    KANDELA-ARGI. a) Luz, llama de vela.
    Eta kandela argiak eztik argirik eginen hitan gehiagorik. "La lumière de la chandelle" . Lç Apoc 18, 23 (TB kandelaren a.; He lanpen a., Ur (V) argijaren a., Dv kriseiluaren a., Ip ezkuaren a., Ol zuzi, BiblE kriseilu-a.). Su ttipia, kandela-argia, haize gutik iraungitzen du. Ax 463 (V 301). Putz egin eta iraungi dau kandela-argia. Erkiag BatB 109. Kandel-argi auekin onek beste itxura bat du, ez al da ala? Lab SuEm 208. Pizten zaigu gogoan, kandel-argi ikara baten gisa, aspaldiko nahi izkutua. MEIG I 131. (En ines. o instr.). (A) la luz de la vela.
    Halakoari eta halakoei gerthatzen zaie, gauaz kandela argitan iokoan hari direnei gertatzen zaiena. Ax 611 (V 393). Ordian khandera-argiz, Jerusalame ikhertia izanen da, eta ülhünpian gorderik egon diren gaizak agertüren dira. Mst III 43, 2. Egia da Jinkuak egin khandera argian untsa lanian ari denak aski egiten dila. GH 1930, 7. Domuru santurutan, arima pielak kandela argitan. (V-m). EZBB I 81.
    b) Vela.
    Obispoari jarraitzeko ta eleizan kandel-argiak ta binajerak mezara eramateko. Ub 217s. Eskuan zuen gandera argia zintzurrean barna sarthu zioen. Hortan hitza moztu zioen. Prop 1898, 34. Kandelargi bat eskuan, zeru-dirdira inguruan. SMitx Aranz 224. Irurak aldean pralle-errezkada / kandelargi banaz aitorlekutara. Ib. 174. Zergatik zaude, Ama, / baratze atean, / lau nekosten itzala / dezula atzean, lau kandelargi musker / zure omenean. NEtx LBB 340.
    azpisarrera-2
    KANDELA-EGUN (Lar, H (s.v. kandelairu)). "Candelaria, fiesta de la Purificación, kandeleguna" Lar.
    Milla zazpi eun irurogei ta amaikagarren urteko otsaillaren bian, Ama Birjiña Kandel-egunean. Izt C 53.
    azpisarrera-3
    KANDELA JASO. "Darse por aludido. Kofradixakua danak kandelia jasoko dau" Etxba Eib.
    Bat edo bestek disgustoren bat / izan lezake akaso, / kopradiyako ez daudenak / kandelarikan ez jaso. Auspoa 95-96, 155. Kulpa gabeak jarri litezke / errezelotan akaso / baña kofradi ortan etzanak / kandelarikan ez jaso. Auspoa 130, 135. (ap. ELok 303) Konpadriyan ez danak / ez kandelik jaso! Tx B II 107. Kulpe gabia penaz egongo da akaso: kofradian ez denak ez kandelaik jaso. (AN-araq). Inza NaEsZarr 57.
    azpisarrera-4
    KANDELA-MAKILA. Candelero.
    Anak, kandelamakil zillarrezkoak artu ta mai gañean jarri bitza. Lab SuEm 207. Eramaitzazu deabruzko kandela-makil oriek! Ib. 201.
    azpisarrera-5
    KANDELA-NEGAR. "Gota de cera derretida. Kandela-negarrez beteta zeuan elizia" Elexp Berg.
    Erri batzutan, kandela-negarrak botaten deutsiez solo-zelaietan imiñiten diran erramu kurutzeeri. EgutAr 2-12-1958 (ap. DRA s.v. negar ).
    azpisarrera-6
    KANDELA-ZUZI. Vela.
    Pixtu nituen ogei / bat kandela-zuzi / San Martin, San Isidro / eta San Luisi. Zendoia 40.

    kandela

    kandela
    << kaixo 0 / 0 kantaritu >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper