Harremana

    OEH - Bilaketa

    106 emaitza xar bilaketarentzat

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    susmo.
    sense-1
    1. (V, G; Zam Voc), susmu (V-gip), zuzmo (V-m), zuzmu (V-ger), zusmo Ref.: A (susmo, zuzmo); Elexp Berg (susmu); Gte Erd 276, 278 .
     Sospecha. "Recelo, sospecha" A. Tr. Documentado en textos meridionales desde finales del s. XIX. En DFrec hay 35 ejs. de susmo, meridionales.
    Zerbaiten susmo ta zurrumurrua baiño asko geiago etzan iakiñ orduan basoerri basterretan. Ag AL 70. Ta nire susmoak egiak badira, ari miñ emoteko egiterik andiena, bera baño neu lenago ezkondutea izango litzateke. Ag Kr 155. Kolkuan sartu yakon susmua edo egiztau edo guzurtauteko ustez. Otx 88. Aien agindura naitaez makurtu-eraziko ote-zuen susmoa sortu zitzaion. TAg Uzt 121. [Matxinada] zirikatu edo aldeztu egiten duala bidezko susmoa sortu erazten duan notin bakoitzeko. EAEg 7-11-1936, 238. Baiñan badiat zerbaiten susmo. Etxde JJ 53 (cf. SUSMO IZAN). Susmo bat baizik ez zen. Mde HaurB 33. Eztakigu guk aren buruan sortu ziran gogoeta txar, susmo oker eta adubaltzen barririk. Erkiag Arran 72. Bere emaztearen eguneroko eleizarateak zeozeren susmoa emon eutsen. Bilbao IpuiB 84. Gaiztoa nor zan? [...] usaia, usaia... danak susmo batean egon. Anab Poli 29. Noren susmoa ote ditek, Borras? NEtx LBB 113. Bere susmua guztiz osatu guran. Etxba Ibilt 483. Baserritarrok onako aldaketakin ez dogu susmo onik geienetan. Gerrika 150. [Hitz] hauetatik batzu, [...] berak asmatu ote zituelako susmoa ere zabaldu da. MIH 251. Aspaldidanik dut ezezko susmoa. Ib. 367. XVIII. mendean susmoa baizik ez zena, aski nahasi eta zehaztu gabea, argi dago XIX.ean. MEIG VI 35.
    v. tbn. Goen Y 1934, 182. Gand Elorri 169. Vill Jaink 147. Berron Kijote 181. Insausti 40. Susmu: Gerrika 174.
    azpiadiera-1.1
    Indicio.
    Arrats inguruko orduetan, arrantzale ta legortarren batzar anaikor arek, zantzu ta susmo oberik ezin eukean izan. Erkiag Arran 30. Haize epelak badu halako udaberri-susmo goiztar bat. MIH 135.
    sense-2
    2. "(V-m), rastro" A. Cf. SUSMOAN.
    Nora zijoan ez zekiala, bazebillen erretorearen susmoaren atzetik eta noizbait ate argiduna ikusita aratu zan. Anab Usauri (ed. 1986) 70 (ed. 1931, 95 otsaren ). Zintzo jarrai diote [basurdeari] zauri-odoletik; / ez dute onezkero galduko susmorik. Or Eus 131.
    sense-3
    3. Percepción intuitiva.
    Susmo biziaz, ez begi-ikusiz / mundu ontan dakuskezu [Kristo] . Or BM 54. Susmoak edo begiak baiño ezagutu al ezin zaitualako. Gand Elorri 224. Sen apartekoa, susmo berezia, intuizioa, edo musek igorritako doai sotil ori. Vill ( in Gand Elorri 12 ).
    azpiadiera-3.1
    Previsión, visión de futuro.
    Neurtitzak kantatzeko egin zituen, susmo onaz alare, baino leguntasuna ments edo palta dute. Or EEs 1927, 248.
    azpiadiera-3.2
    Zakurrek susmo aundie du (AN-ulz).Inza NaEsZarr 972.
    sense-4
    4. Murmullo.
    Apezak begia zorrotz giltzaren zulora. / Susmorik ez, ta nai du sartu ên ondora. "Ningún rumor" . Or Eus 51.
    azpisarrera-1
    SUSMOAK EMAN. Dar la impresión.
    Bereala susmoak eman zidalakotz gutun aietan zagokela Don Kijoteren kondaira. "Se me representó" (Quijote IX). AIr RIEV 1928, 602 (Anab ib. 609 iruditu, Ldi RIEV 1929, 208 somatu).
    azpisarrera-2
    SUSMOAN. Rastreando.
    Polizi-gizonak-eta susmoan eta billa dabiltzala jakitun dagoan ezkero. Erkiag BatB 186.
    azpisarrerakoSense-2.1
    (Tras gen.).En pos de, buscando.
    Alperrik ibilliko da lurreko gozotasun guztien zusmoan. Ag Serm 404.
    azpisarrerakoSense-2.2
    (Tras tema nominal nudo).
    Eta ea eiza-susmuan nai bazterrak ezagutzen irakasten deuan ik Lipar-eri. Erkiag BatB 49.
    azpisarrera-3
    SUSMO HARTU (Con dat.). Sospechar. Cf. supra ejs. de (zerbaiten, etc.) susmoa hartu.
    Maianak artu dio susmo neskaren jobideari. Etxde JJ 255.
    azpisarrerakoSense-3.1
    (Con determinantes; cf. ejs. de susmo txarra hartu s.v. SUSMO TXAR).
    Ortik artu neban atzo susmoa. Ag Kr 134. Gauez zurekin biltzen naizelako susmoa artu dute etxean. Etxde JJ 75. Dana dala, beste zeozeren susmoa laster artu neban. Bilbao IpuiB 250. Dandara oriek azkenekoak izango diran susmua artzen dut. Lab SuEm 199. Colon-ek [...] urrutiago mundu berri bat zegoneko zuzmoa artu zuen. Basarri Agur 15-9-1973, 2.
    azpisarrera-4
    SUSMO GAIZTO. Sospecha (de algo malo).
    Erdalerrian susmo gaiztoa, / aiek nitaz, nik aietaz. Or Eus 197. Susmo gaiztoak bere buruaren jabetasuna galtzeko zorian jartzeraño. Etxde AlosT 73. Alako susmo gaiztoa jarri zitzaidan. Anab Aprika 67. Sustrai gabeko susmu gaiztoak. Ayesta 15.
    azpisarrera-5
    SUSMO IZAN (trans.). Intuir, conjeturar.
    Adiskide min izateak eragin diola dut susmo. Or BM 18. Baña badegu susmo, egiaren ingurukako izketa polit utsa ez ote-dan. Ldi IL 61. Honelako zerbaiti igertzen diodala iruditzen zait maiz aski, susmo dudan egoera sekula mamitu ez bada ere erabat. MEIG IX 150. Euskararen hango egoera, bagenuen susmo, ez da pozgarria. MEIG III 156.
    azpisarrera-6
    SUSMO-JAKITURIA. Intuición.
    Onetan, zaarrak oi daben susmo-jakituriaz, atsotxuak aldegin eban aengandik, eta agur-egiñaz, amarruki, bakarrik utzi zituan neska-mutillok. Erkiag Arran 98.
    azpisarrera-7
    SUSMOPE (En casos locales de decl. sing.).
    Gaixo edo gaixo-susmopean dauden abel-gorriak. EAEg 1-12-1936, 430. Gaitzez edo gaitz-susmopean dauden abereak. Ib. 26-12-1936, 650.
    azpisarrera-8
    SUSMO TXAR (G-azp; susmu t. V-gip, AN-gip). Ref.: Elexp Berg; Gte Erd 276. Sospecha (de algo malo). "Susmu txarrak eindda daukat andria" Elexp Berg. "Susmu txarra artzen diot (AN-gip), [...] susmo txarrak egiten ditu (G-azp), eztago orren susmo txarrik (G-azp), [...] susmo txar ematen dit (G-azp)" Gte Erd 276.
    Seme maiteari begiak boteaz, ausarta eman naiaz, susmo txarrean, aiene mintsuan. Ag G 100. Beste susmo txar barik lagunakana juan zan atzera jokuan. Otx 59. Utzi ditzagun alkarganako susmo txar auek. ABar Goi 63. Susmo txar batek ziztatu zion [...] begitartea. TAg Uzt 143. Oar onetzaz jabetzea aski izango da noski gure errian diraun susmo txarra astintzeko. EAEg 24-11-1936, 376. Alako susmo txarretan denborarik ez galtzeko. NEtx Antz 87. Susmo xar batek zimiko egin zion gizonari bihotzean. Mde HaurB 68. Ezin ba iñon susmo txarreko begiraturik gabe ibilli. Anab Poli 32. Susmo txarra artu eutsen amatzat yetorken areri. Bilbao IpuiB 263. Susmo txar bat neronek / laixter artu nuan. Auspoa 39, 86. Susmo txar eta kezka guziak / gure burutik aldendu. Olea 150. Mintzatu berriak dira Donostiako egunorokoetan horrelakoek [buru-langileek] gure artean maiz jasotzen dituzten zehar-begiratu eta susmo txarrez. MIH 304s. Horrako arrantzale horietaz susmo txarra eginda nagoela. Ib. 310.
    v. tbn. Etxde JJ 109. Loidi 86. Arti Ipuin 59. Erkiag BatB 164. Lab SuEm 202. Berron Kijote 158.
    azpisarrera-9
    SUSMOZ. a) Sospechando.
    Ataka-aurrean, aieruz (goganbearrez, susmoz) lipar bat geldi da [basurdea] . "Como sospechando" . Or Eus 47. Alkarren susmo ta bildurrez bizi gera. NEtx LBB 81. Por sospechas.
    Beltranek susmoz bakarrik salatu zun bere emaztea izorkeriz. Etxde AlosT 90.
    b) Por intuición, por instinto.
    Bitartean illundu zun eta bakoitza bere gisa, susmoz bezela, baserri batera bildu giñan. Or SCruz 65.

    susmo

    susmo
    << sineste 0 / 0 sutondo >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper