Harremana

    OEH - Bilaketa

    72 emaitza udara bilaketarentzat

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    nornahi.
    sense-1
    1. (AN-egüés-ilzarb-olza ap. Bon-Ond; Urt Gram 75, Lar, Añ, Dv, H (+ -nai)), nurnahi (Sc ap. A (s.v. nur-ere)).
    Quienquiera, cualquier persona; todo el mundo. "Qualquier, qualquiera" Lar, Añ. " Norknai (AN), [...] nornaik (R), nornahik (Lc, BNc), quienquiera (agente)" A. v. edonor. Tr. Documentado en todos los dialectos, al Norte desde Leiçarraga y al Sur desde Gamiz. Aunque ya en Gamiz la desinencia del ergativo va en la segunda parte de la palabra (nornaik ), hasta el s. XX son más frecuentes los ejemplos en los que la desinencia va en la primera parte: noren nahi (Harizmendi), norekin nahi (Leiçarraga y Aguirre de Asteasu), nori nahi (Axular, Mendiburu, Eguiateguy (179), Aguirre de Asteasu, Arrue, Hiriart-Urruty, Constantin (nuri ) y Mujika) y nork nahi (Tartas (Onsa 105), Gasteluçar (173), Belapeyre (I 60), Larramendi (carta a Mb 278), Larreguy, Ubillos, Moguel, Aguirre de Asteasu, ChantP, CatS (69 nurknahi ) y Arrese Beitia (AmaE 397)). Hay también noren nahiren y nori nahiri en Laphitz (33 y 92 respectivamente). En DFrec hay 18 ejs. de norna(h)i .
    Fite du garaitzen / noren nahi konbata. Hm 50s. Noiz nahi, nahi bezanbat eta nor nahi konsolatzea. SP Imit III 7, 2. Gorputz duzula galant / nor naik badaki. Gamiz 200. Bazekien, nork nahi bezain ungi. Lg I 357. Era bereko edozein beste gauz txiki-makur nori-nai egitea orren gauz itsusi gaistoa da. Mb IArg I 213. Nork nai daki Jesu-Kristok dirauala hostia konsagratuan. Mg CC 239. Ontzat ematen zuen nolanai eta norekinnai loikerietan ibiltzea. AA I 559. Tranze batean nori nai gerta dakikeo argala izatea. AA III 295 (289 norknai). Salomon edo bertze nornahi izan den bezain dohatsu izan bitez. Dh 201. Lokharri minak ditu gure sor-lekhuak, / nor nahi arrailatzen hark egin oihuak. Hb Esk 38. Nor-nahik badaki urthe ortzitsuetan direla uzta aberatsenak. Dv Lab 74. Nork nahi zer nahi erranikan ere. ChantP 262. Bethi, non nahi eta noren nahiren kontra. Laph 33. Nor nahik zerurat altxa dezazke begiak eta ikhus iguzkia. Arb Igand 147. Nor nahik egin dezake auzapez baten lana. HU Aurp 89 (Zez 165 nori nahi). Nori nai ziri ederrak sartzen bazekien. Etxeg ( in Muj PAm 19 ). Nor nahik bezain garbi daukat nik bihotza! Ox 170. Nor nahi etzen apez gei hun-hartzen. Const 15 (25 nur nahik, 31 nuri nahi). Nor nahiri gerthatzen ahal den gauza da hori. Barb Leg 23. Maitetasuna xoroa dela / nornahik ontsa badaki. Or Eus 20. Eztaki nornaik gaztelera ain apain ta biziki erabiltzen. Ldi IL 89. Eskutatu dan nornairen eskubideak erabilli nai badira. EAEg 4-6-1937, 1766. Gizon horiek etziren bertze nor-nahi baino batere gehiago. Zerb IxtS 46. Begiratu batera nornai arritzen zun. JAIraz Bizia 14. Nor-nairi biotza ikutzeko erakua izan zan. SM Zirik 85. Etzuen nor nahi aditzen ez eta nor nahiri behatzen. Ardoy SFran 168. Hortik kanpo, Mattin nor nahi bezain gizon ona eta atsegina da. Xa Odol 51. Pilotari haundi hura nornahik baino gehiago prezatzen zuen [...] erretorak. Larre ArtzainE 243. Hauxe da norinahi euskararen gaitasunak adierazteko biderik zuzenena. MIH 177. (v. tbn. MEIG V 98 norinahi) Norknahi daki hori. Ib. 317. Altzairu onarekin nornahi da errementari. MEIG I 186.
    v. tbn. Arg DevB 160. Ub 176 (14 norknai). CatLan 124. Lg I 269. LE Kop 76. Añ LoraS 124. Gco I 422. Zav Fab RIEV 1907, 95. Echag 129. CatLuz 22. It Fab 106. Gy 105. ECocin 1. Arr GB 127 (146 nori nai). Zby RIEV 1908, 87. Elsb Fram 68. Lap 12 ((V 8) nor-naik). CatJauf 107. StPierre 30. Zub 104. Iratz 171. Etxde JJ 172. Anab Poli 30. Mde HaurB 46. Basarri 182. JEtchep 234. Lf in Zait Plat XV. Larz Iru 40. Vill Jaink 36. Gand Elorri 120. Osk Kurl 25. Ibiñ Virgil 23. Azurm HitzB 40.
    azpiadiera-1.1
    (En expr. del tipo ez da nornahi, 'no es un cualquiera'). " Ez pentsau ori nornai danik " Elexp Berg. " Hori ez da nornahi (BN-arb)" Gte Erd 286.
    Nonbait ere etxe onen jabea ezta ba nornai. Inza Azalp 32. Hortarik egin zuen gizon hori etzela nor nahi. JEtchep 83. Ezta nornai gorrotoz zarabilzkin iainkoa. Ibiñ Virgil 116. Bazen segur norbait, eta ez nor nahi. Ardoy SFran 234. Badira ere Uztaritzen ene euskaraz ez ahalgetzen erakatsi zautatenak, eta ez nornahi. Lehen lehenik, Josep Garat. Larre ArtzainE 118.
    v. tbn. Ldi IL 39. Or Aitork 107.
    azpiadiera-1.2
    (Tras frase relativa).
    Gelan dagoen nor-nahik ikusiko du, mediumtasun izpirik ez izanik ere. Mde Pr 338. Udara-egun artan Narbarteko bidean zijoakean nornaik ikusi zezakean, bide-baztarrean, mando bat. Anab Poli 99. Baldin, bizi edo hil dan nornahirekin [...] edozelako antza badute, egileak eman zion antz hori apropos. Osk Kurl 35.
    azpiadiera-1.3
    (Con subjuntivo o similar).Quienquiera (que). " Nor nahi ethor dadien, ez idek athea, quel que soit celui qui viendra, n'ouvrez point la porte. Nornahi izan zaitezen etzare sarthuko, qui que vous soyez, vous n'entrerez pas" Dv. Tr. El único ejemplo meridional es de Orixe.
    Nor nahi izan dadin sokorri galdetuko darotzuna. Mih 53. O gizona, nor nahi zaren [...] nahi zare begiratu kosta tristeki joitetik? MarIl 101. Famillako aita, nor nahi haiteken, [...] / trankil lotare goatea / duk enganio tristea. "Qui que tu sois" . Gy 283. Nor-nahi izan dadien. Dv Gal 5, 10 (He nor ere baida hura, Or, Ker dana dala, BiblE edozein dela ere). Nur nahi den, ezin itzur ditezü Jinkoaren jüjamentiari. Ip Imit III 36, 3 (SP nor ere baita, Ch nor nahiden den, Mst nur nahibeita den, Ol litzakena litzakela). Hori erran dutenek, nor nahi izan diten, gorri ala xuri, ez dute egia erran. HU Aurp 55. Gizona, nornai dala, zer da gizon besterik? Or Aitork 76. Nor nahi izan dadien / horren egilea, / galdu du sekulakoz / barneko bakea. Larz Senper 106. Jende agrados, laño eta maitagarria beti zuretzat, nornahi izan zaiten. Larre ArtzainE 64.
    v. tbn. Jnn SBi 79. JE Bur 113. Nurnahi: Mercy 41.
    azpiadiera-1.4
    Eleder an zan, belarri-erne, / ipui ta bertsu jakin nai; / sukalde artan laratzak aiña / zekienik etzan nor-nai. "En aquel hogar no cualquiera sabía tanto como el llar." Or Eus 195.
    sense-2
    2. Cualquier. v. edozein.
    Nornai gizon presturen aurrean lotsa nazakean ezer. Arr GB 26. Nornai personen aurrean pekatu bat egiteko lotsa zeralarik. Arr May 84. Badakit gizon nazana, beste nornai prakadun bestean. Gand Elorri 127.
    azpisarrera-1
    NORNAHI BAITA (nurnahi-beita Sc ap. A; nur-nahi beita Dv (S)). Quienquiera. "Qui que ce soit. Les désinences casuelles appartiennent à nur" Dv. "Nurnahi-beita (Sc), quienquiera que sea" A (s.v. nur-ere).
    Ikhas ezazü zihauren boronthatiaren ez egiten eta nuren nahi beita manüpian jarten. Mst III 13, 2. Eztezazüla zure gogua hüts nuri nahibeita. Mst I 8, 1 (SP guziei, Ch edozeiñi, Ip nuri nahi, Ol edonori, Leon nor-nahiri).
    azpisarrera-2
    NORNAHI DEN (Urt Gram 75, Dv; nornai denek Sal ap. A; VocS 141 (nur nahi den)). Quienquiera, cualquier persona. "Qui que ce soit, pronom indéfini" Dv.
    Fideletarik nork nahi den, Iainkoa bere Aita dei ahal dezake partikularki. Lç Ins E 4v. Libre da norekin nahi den ezkontzeko. Lç 1 Cor 7, 39 (He, TB, Dv, Ol, BiblE nahi duenarekin ). Meza erraiteko kaliza [...], hartan nori nahi den, ageri diren arlote, errumes eta bertze iende suerte guztiei emaiten derauela. Ax 262 (V 175). Ez du nahi yustiziarik egiten duenean zerua nor nahi denen tokia. Hb Egia 101.
    azpisarrerakoSense-2.1
    (Con subjuntivo o similar).Quienquiera (que).
    Nor nahi den eta nolakoa nahi den zarela. Ax 397 (V 259). Nor nahi denek ofensa dezan [...] hartzen du bethiere esker onez Jainkoaren eskutik. Ch III 19, 3 (Mst nurganik nahi beita, Ip nurnahiganik, Leon edozoinetarik). Ezen nor nahiden den eziñ itzuriko zaio Jainkoaren iuiamenduari. Ib. 36,3. Zeren nornaidenek egin lezan ene Zeurian dagon Aitaren borontatia, kaur da ene anaxa eta ene arreba eta ene ama. Hual Mt 12, 50 (He nork ere ezen egiten baidu, TB, Dv, SalabBN nork ere, Ip nurk ere, Samper nork ere nai den egin lezan). Nornai den eskandaliza ladien edo eror ladien arri konen gañan, puskakatrenzu. Samper Mt 21, 44 (He eroriko dena, TB erortzen dena).
    azpiadiera-1.1
    Bera gelditzen da etxeko atezain nor nai den arata urbiltzen denari tiro-ukaldiz artzeko.FIr 140.

    nornahi

    nornahi
    << negu 0 / 0 1 oi >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper