Harremana

    OEH - Bilaketa

    171 emaitza txukun bilaketarentzat

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    orri.
    tradizioa
    Tr. Documentado en autores meridionales, con mayor frecuencia en los vizcaínos. Al Norte sólo lo utilizan Oihenart (que en su voc. lo da como término vizcaíno), Axular y Duvoisin con los significados de 'hoja' y 'página', y, con el de 'trozo de tela', Etcheberri de Ziburu. Este último autor y Duvoisin lo emplean con h inicial. En DFrec hay 223 ejs. de orri, 11 de ellos septentrionales.
    sense-1
    1. (V, G, AN-gip-larr-5vill, Sal, R; Lcc, Mic 7r, O VocPo (V), SP, VP 43r, Lar, Mg Nom 68, Añ (V), Dv (V), H), horri (H) Ref.: VocPir 540; A; Iz ArOñ , UrrAnz, R 311; Asp Leiz2 (osto); Etxba Eib ; Elexp Berg ; Gte Erd 246.
    Hoja de vegetal. "(G, AN-gip), hoja de maíz, berza, lechuga. Para las demás hojas tienen el nombre de osto " A (en Gte Erd 246s tbn. se señala esta diferencia). " Osto, toda clase de hoja, menos la de maíz que es orri " Asp Leiz2. "Entre ostro y orri no he podido averiguar que haya diferencia alguna (V-gip)" Vill (comunicación personal).
    Tolosa aldeko mendia, / zeure agin orria / enzutea dot izan dala / giza eralla andia. BBizk 18. Munduko lora, orri ta arbolaa guztiyak. Zuzaeta 51. Iñoren basori orri bat kenduten ez jako. Mg PAb 93. Arboliaren orrijak. JJMg BasEsc 264. Aza baten orria. Zav Fab, RIEV 1907, 530. Masust-arbolen orrian. It Fab 161. Lexarraren orrija jaten dabela. Ur Dial 15 (It e Ip osto, Dv hosto). Gure Arbola añ dontsuari / urten dakion orria. AB AmaE 34. Orririk ez dezunean pipa betetzeko. Apaol 26. Matsen orria. Azc PB 106. Belar bat bera izanik, iru orri berdin-berdiñak ditu. Inza Azalp 39. Ezker-eskuman dauzan adarrak / Orri orlegiz txukun jantzija. Enb 154. Crau-ko maats-morka da, orri ta guzi. Or Mi VI. Zeuri orri dardara ta iluntzeko ixarra. Laux BBa 100. Oiu au erasoten ei eutsen [kañaberaren] orrijai. Otx 121n. Garo-orria. Or Eus 247. Orri igarrak. TAg Uzt 278. Zugaitzen orri oriak. Gand Elorri 200. Iko orri zabalak. Erkiag BatB 168. Elorri beltzaren loreak, orria ta zugaitzen azala erabili bear dira. Ostolaiz 113. Orri berdez jantzite egozan arbolak be sutan. Gerrika 72. Pozoia ere ba omen du, gainera, orrietan eta hazietan. MEIG V 92.
    v. tbn. DurPl 80. VMg 80. Añ LoraS 108. Izt C 29. Ag G 211. GMant Goi 37. Altuna 100. Jaukol Biozk 89. Zait Sof 172. Munita 56. BEnb NereA 79. Akes Ipiñ 25. And AUzta 103. Berron Kijote 21. Onaind STeresa 32.
    azpiadiera-1.1
    " Azearen azpiko orriak eztira orrek, esas cosas no son de poca importancia [...] (V-ger-ple)" A EY III 302.
    Sofistok etziran azaren azken orrietarik. Zait Plat 151. Au ez dek azaren azken orria izango. (G-goi). EZBB I 49. Ez da azaren barreneko orria. (Bere buruari asko derizkiola, alegia). (G-goi). Ib. 108.
    azpiadiera-1.2
    (H).
    Pétalo. v. LORE-ORRI.
    Ezpainak, arros' orri / Gorriak bezain gorri. O Po 36. Lora onen orri bi legezko adi-bide eder bat. Añ LoraS 40. Lirio bost orrikoak. Azc PB 151. Larrosa orrein orri ganetan. Laux BBa 26. Ezpañak gorriak, / krabelin-orriak. MendaroTx 110.
    v. tbn. A BeinB 47. Erkiag Arran 100.
    sense-2
    2. (V, AN; SP, Lar, Añ, Dv (V), H) Ref.: A; Etxba Eib; Elexp Berg.
    Hoja de papel. "Trashojar, ir pasando la hojas del libro, orriak atzikatu " Lar. Cf. ELIZ-ORRI.
    Itzultzen dute plama eta orria bertze aldera: eta lehen gaixto bezain egiten dira gero on eta prestu. Ax 165 (V 111). Onek ere [liburuaren] orri guziak apurtu eta itsasora bota zituen. Arr May 75. Eta liburu onek / Daduzkan orriak. Moc Damu 3. Igaro ebazan gertaerak irazten bagiñoaz, orri asko beteko litzakez. Echta Jos 205. Irauli zadazu orria. Ag G II. Kendu eutson [zigarro-papel liburutxuari] orri bat. Kk Ab I 102. Egunkari etorkizunaren zabalkunde ta ots-edatzea, ingurti, orri, ormagiri ta itzaldi-bidez. Ldi IL 119. Bidali bezaiote Batzorde oneri idazki bat, barkapena eskatzeko emango zaien orria eskatuaz. EAEg 25-3-1937, 1359. An zeuzkan lau orri idatzik. JAIraz Bizia 88. Eriak edo beste zerbait orri tartean ezarririk, itxi nuan liburua. Or Aitork 208. Liburu ala paper-orriak azpildu. Erkiag BatB 40. Liburu onen orrietan. MAtx Gazt 27. Igandero ateratzen zan iru orriko bertso-paper bat, Bertsolariya zeritzana. Salav 43. Liburuaren orrixen barruan. Etxba Ibilt 453. Berba batzuk idatzitako orri andi bat frontoian ipiñi nai eben. Etxabu Kontu 59. Orri batzuk be bota ebazan egazkin orrek. Gerrika 68. Liburu zaharren orri iharretan. MEIG VIII 93.
    v. tbn. Aran SIgn 11. A Ardi 102. Basarri 47. Lasa Poem 93.
    azpiadiera-2.1
    (Pl.).Papeles, publicaciones.
    Eta obena ete-da liburu ta eguneroko orri gaiztoak irakurtea? KIkV 62. (KIkG 49 eguneroko orri gaiztoak) Lizunkeria salgai daukaten orri oiek danak. MAtx Gazt 54.
    azpiadiera-2.2
    (V-gip ap. Etxba Eib; Lar, Añ, Izt 86r), horri (Dv).
    Página. "Plana, página" Lar. "Llana, plana, página" Añ. v. orrialde.
    Gorago, ogei ta seigarren orrian datzan bezala. Ub 169. Lenago amargarren orrian esanda. Lard 106. Liburu hekietarik edozein horri edo plama irakurtzekotan. Dv LEd VI. 82go orrian. ArgiDL 157. Bederatzigarren orri orretaraño. Akes Ipiñ 12. Horri baten amaia irakurten zuanean. Osk Kurl 176. Azken orrian. Vill ( in Gand Elorri 13 ). Iru-lau orri idatzita gaia agortu jatanean. Etxabu Kontu 7. Orri batzuk aurreraxeagotik aitatzen nuan Palentziko lurretan nola nengoan. Albeniz 87. El Día-ko "euskal orriaren" zuzendari izan zela. MEIG VIII 31.
    v. tbn. Añ EL1 237. Astar II 293. Legaz 68. Goñi 18. FIr 185. SMitx Aranz 61. Munita 28. JAIraz Bizia 88. BAyerbe 162.
    azpiadiera-2.3
    (Lar, H), horri (H).
    En gral., lámina, hoja. "Piñonata, conserva, almendra orriz [...] egindako gordakaia " Lar. " Marfil horriz edertua " H.
    Ebaki zituen urrezko orriak, eta meetu zituen aritan. Ur Ex 39, 3 (Ol, Ker orri; Dv hosto, Bibl osto, BiblE xafla).
    sense-3
    3. (SP (h-), Lar, H (+ h-)).
    Trozo de tela. " Tresna baten horria, morceau, chanteau de robe" SP. " Horri ihetzetua, lambeau de drap usé" Ib. "Pierna de sábana" Lar.
    Guztiz ere Elizatik ez naizen egotzia / Hala nola arropatik ihetzetu horria. EZ Man II 61.
    azpiadiera-3.1
    " Kana-erdiko orrixa, pieza de tela de media vara" Iz ArOñ. v. EHUN-ORRI.
    sense-4
    4. (Lar, H, A, VocB ), horri (O-SP 229, SP, Dv, H).
    "Laize <lais> de drap" O-SP (→) A. "Paño, el ancho de la tela" Lar. " Horri zabala, hertxia, laize large, étroite" H. "Al ancho, no la largura de la tela" VocB .
    sense-5
    5. "(B), derecho de telas u otros objetos. Oial au orritik eta girbuiñetik berdintsu da, este paño es casi igual por el anverso y reverso" A.
    sense-6
    6. "(BN-lab), medida" A (tal vez 'medida del ancho de una tela').
    sense-7
    7. "La veta (de madera)" Iz ArOñ.
    sense-8
    8. " Orria, tallo. Orriak atera, tallecer" VP 74r.
    azpisarrera-1
    ARBOLA-ORRI. "Arbol-orrixak, lekeitianos (Arriaga Chiplis-Chaplas 253)" Garate Cont RIEV 1934, 56.
    azpisarrera-2
    ATE-ORRI. Hoja de la puerta.
    Ago txikiko ate orri biak / dira ezpan gorri koralak. Azc PB 122. Ate-orri biak basolio-zurezkoak ziran. Ol 3 Reg 6, 32 (BiblE ate-orri; Dv bi atheak ).
    azpisarrera-3
    LAU ORRIETATIK. "Lau orrietatik ikaran nago (B), estoy temblando por los cuatro costados" A. Cf. laborri.
    azpisarrera-4
    ORRIA EGIN (V-gip ap. Iz ArOñ y Elexp Berg). "Orrixa eiñ, cortar ramas para aprovechar luego la hoja para el ganado" Iz ArOñ.
    azpisarrera-5
    ORRIAK ORRI. Hojas y hojas.
    Baiña orriak orri tinta baltzez ta gorriz bete izan arren, arek ez eban artean libururik argitaratu. Erkiag BatB 48.
    azpisarrera-6
    ORRI-ALBO. Margen de una página.
    Orri-alboetan edo-ta liburu-bukaeran azalpen-eraskiñik gabe. Berron Kijote 18.
    azpisarrera-7
    ORRIAN (B; A). Ref.: Gte Erd 71, 233; Izeta BHizt2. (Precedido de posesivo). "Temple de una persona. Gizon ori, bere orrian dagoiño, zerbait bada, baiño bere orritik kanpo, deus ez, ese hombre, mientras está en su temple, es algo; pero fuera de su temple, nada" A. "Ezpada bere orrien ibiltzen, buruen badu falta (B)" Gte Erd 71. "Ez dago bere orrien (B)" Ib. 233 (junto a bere onian, bere senean, etc., de otras zonas).
    azpisarrerakoSense-7.1
    (Con reduplicación intens.).
    Begira Teresa onezkero Jainkoari eskiñia oso, bere orri-orrian egokitua; ez dau ortik zirkiñik egingo. Onaind STeresa 40.
    azpisarrera-8
    ORRI-BAZTER. Margen de una página.
    Gauzatxo bat zekarrela liburu ark, orri-bazterrean norbaitek idatzia. Berron Kijote 108s.
    azpisarrera-9
    ORRI BIKO EGIN. "(Vc), rejuvenecido; litm., de dos hojas. Urak artu zenduzanetik orribiko eginda zagoz guztiori" A.
    Aguratxua orri biko eginda baioan txantela emotera. A Txirrist 233. Goiznabar berriaren / olerki au onduz, / orribiko eginda / birbizturik naiz suz. Zait EG 1952 (5-6), 3.
    azpisarrera-10
    ORRI-BURU. Yema, brote de hojas.
    Zuaitz batzuek osto berri makalez jantziak, eta beste batzuk, jantzi naian, lertu-bearreko orri-buru berdez beteak. Ag G 43.
    azpisarrera-11
    ORRI-HEGI. Margen de una página.
    Irakurgaiak orri-egian zekarren oar batzuengatik. (Quijote IX). AIr RIEV 1928, 602 (Anab ib. 609 zerrenda bazterrean).
    azpisarrera-12
    ORRI-ERORTZE. Caída de la hoja.
    Orri-erorte, gari-ereite. (G-goi). A EY II 311 (en la versión de JMB Mund I 67 or erorte ).
    azpisarrera-13
    ORRI GABEKO. Sin hojas.
    Etzitun loreak, odol-tantoak bai / frututxu bakoitza, kimaen mingarri / orri-gabekoan. Gand Elorri 111.
    azpisarrera-14
    ORRI-GEREZI.
    Mertxika, orri-gerezi, madari pare bana. "Durazno" . Or Tormes 105.
    azpisarrera-15
    ORRI-IRTETE. Brote de la hoja.
    Orri-irtete, arto-ereite. (G-goi). A EY II 311 (en la versión de JMB Mund I 67 or irtete ).
    azpisarrera-16
    ORRI-LEHORTZE.
    Orri-legorte, arbi-ereite. "Sequía de hoja" (G-goi). A EY II 311.
    azpisarrera-17
    ORRI-MAMI. Penca.
    Guano deritzaion palmondo orri-mami lodiz egindakoa zan [txabola]. AGoen Agurea 17.
    azpisarrera-18
    ORRIRA HAUTSI. "(B), a utsazu orrira, rompa usted al hilo. Aizkibel, por el contrario, dice que es contrapelo" A.
    azpisarrera-19
    ORRI-SORTA. Legajo, papeles.
    Adirazi diot nere naia, ta orrisorta eskuetan ipiñi ere bai. Ldi RIEV 1929, 208 (Or ib. 7 liburu, AIr RIEV 1928, 601 gutun, Anab ib. 609 idazti).
    azpisarrera-20
    ORRIZKO. De hojas.
    Alantxe bere orrizko dan / Aro [= 'corona'] baten zaukat duiñtzat. AB AmaE 147.
    azpisarrera-21
    ORRIZ ORRI.
    a) Hoja a hoja.
    Orriz-orri yazten da / basoa, gozoro. Ldi BB 58. b) Página a página, en cada página.
    Aristotelesen, Platonen eta filosofo-endana guziaren esaerak orriz-orri dituztelarik. Berron Kijote 18. Azpian darama, orriz orri, erdal itzulpena. MEIG III 135.

    orri

    orri
    << orrazketa 0 / 0 osterantzean >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper