OEH - Bilaketa
171 emaitza txukun bilaketarentzat
Sarrera buruan (8)
Sarrera osoan (163)
- aberats
- agertoki
- ahuldu
- ainar
- aitetama
- alai
- antolatu
- antz
- apain
- 1 apainki
- aratz
- 1 ardura
- arestian
- argidun
- argitaratu
- arnasa
- arranpalo
- 1 artzain
- 1 aski
- asko
- aspaldi
- astakarlo
- atera
- aterpe
- aukera
- aurkitu
- aurre
- babesgarri
- bale
- begiratu
- behe
- beldurge
- berdin
- berton
- beste
- bestiruditu
- bete
- bildu
- biltzaile
- 1 bizar
- boilos
- bonba
- bular
- burutsu
- distingitu
- ebaki
- ebatzi
- ekantza
- ekortu
- 1 ele
- eragile
- erbatz
- erraz
- erraztatu
- errege
- ez
- ezen
- folleto
- futbol
- gaindiro
- gainerako
- galbardun
- garbi
- garbiro
- 1 gino
- gizatasun
- gordin
- goroite
- gorputz
- gose
- 2 gurbil
- 1 guri
- haize
- handiaitzurka
- hantxe
- haritz
- harri
- harrotu
- hauts
- 1 hobeki
- hutsarte
- iaio
- ingelera
- ingurti
- inon
- inprenta
- inprentatu
- irozpeko
- isiltxorik
- jadetsi
- jarri
- 1 jo
- jorratu
- karta
- kofre
- konpleju
- 1 kontu
- labain
- lain
- lainotsu
- lanbro
- lauhortzekoka
- leial
- lepondo
- 1 lotu
- lurrin
- maizter
- makinatu
- mamitsu
- manga
- marrazki
- milurtedun
- mirabe
- mitxeleta
- motots
- nagusi
- neurri
- oihuki
- ordain
- orratz
- orrazketa
- orri
- osterantzean
- perola
- poesia
- polit
- pozkor
- 2 sardeka
- señorita
- sortetxe
- tankera
- taxutu
- tirri-tarra
- toki
- tolestura
- tori
- tren
- 1 txorta
- txortendun
- txukin
- txukuin
- txukunerraz
- txukunki
- txukunune
- txukunzale
- txuri
- txutxun
- ume
- 1 urte
- 1 uztai
- xugun
- xugun
- zahagi
- 1 zain
- zaletu
- zeinutegi
- zerabe
- zigortu
- zindo
- zirpil
- zotz
- zuhurtu
- ñirñilari
goiburua
zuhurtu.
sense-1
1.
(V, L, BN, S; SP, Urt III 383, Lar, Dv, H),
zurtu (Lar, H (V, G))
Ref.:
A (zuurtu); Lrq /sühürt [las dos vocales nasales]/.
Hacer(se) sabio, prudente. "Rendre ou devenir sage" SP. "Ajuiciar" , "assesar" Lar. " Gizon gazte hori zuhurtzekoa da oraino, ce jeune homme est encore à devenir sage" Dv. "Assagir, s'assagir" H. "Hacerse prudente" A.
Eta nola haurra-danik letra sainduak ezagutu ukhan dituán, zeinék zuhur ahal baihezakete salbamendutakotz Iesus Krist baithan den fedeaz. "Rendre sage" . Lç 2 Tim 3, 15 (He instruitu, Dv argitu, Ol, Ker argi egin, IBk, IBe jakinduria eman, Bibl zuhurtzia eman ). Kristoren eskolan, iauna, / ungi zara zuhurtu. Hm 188. Zure azoteak dotrinatuko eta zuhurtuko nau. SP Imit III 50, 5 (Ol zurtu; Leon argitu). [Tentazione] hek direla bide humiltzen baita, garbitzen eta zuhurtzen. Ib. I 13, 2 (Ch argitu). [Jesüs-Kristen] lehen jitiak zühürtzen ezpagütü. Bp II 15. Ni mintzo nitzaiona bertan zühürtüren da. "Cito sapiens erit" . Mst III 43, 2. Bertze hainitzen malurak zuhurtu behar gaitu. Brtc 253. Nik eztut haren abisen beharrik, / bera nahi ezpada zuhurtu. AstLas 16. Zuhurrekin dabilana zuhurtuko. Zerb IxtS 58. Ta agure zar antza ezpazenu, zurtuko ziñake, nik uste, zigorren bidez. Zait Sof 68. Eroa zurtu, antzuak ernaldu, zaharrak gaztetu. Lek EunD 27. Kirten asko, ementxe [espetxean] zuurtu izan da. Erkiag BatB 193.
Hacer(se) sabio, prudente. "Rendre ou devenir sage" SP. "Ajuiciar" , "assesar" Lar. " Gizon gazte hori zuhurtzekoa da oraino, ce jeune homme est encore à devenir sage" Dv. "Assagir, s'assagir" H. "Hacerse prudente" A.
Eta nola haurra-danik letra sainduak ezagutu ukhan dituán, zeinék zuhur ahal baihezakete salbamendutakotz Iesus Krist baithan den fedeaz. "Rendre sage" . Lç 2 Tim 3, 15 (He instruitu, Dv argitu, Ol, Ker argi egin, IBk, IBe jakinduria eman, Bibl zuhurtzia eman ). Kristoren eskolan, iauna, / ungi zara zuhurtu. Hm 188. Zure azoteak dotrinatuko eta zuhurtuko nau. SP Imit III 50, 5 (Ol zurtu; Leon argitu). [Tentazione] hek direla bide humiltzen baita, garbitzen eta zuhurtzen. Ib. I 13, 2 (Ch argitu). [Jesüs-Kristen] lehen jitiak zühürtzen ezpagütü. Bp II 15. Ni mintzo nitzaiona bertan zühürtüren da. "Cito sapiens erit" . Mst III 43, 2. Bertze hainitzen malurak zuhurtu behar gaitu. Brtc 253. Nik eztut haren abisen beharrik, / bera nahi ezpada zuhurtu. AstLas 16. Zuhurrekin dabilana zuhurtuko. Zerb IxtS 58. Ta agure zar antza ezpazenu, zurtuko ziñake, nik uste, zigorren bidez. Zait Sof 68. Eroa zurtu, antzuak ernaldu, zaharrak gaztetu. Lek EunD 27. Kirten asko, ementxe [espetxean] zuurtu izan da. Erkiag BatB 193.
azpiadiera-1.1
Hacer(se), volver(se) cuerdo, recuperar la cordura, la razón.
Aurkhitu zuten zeineren ganik demonioak athera ziren gizona, bere Jesusen oinetan yarria beztitua eta zuhurtua. TB Lc 8, 35 (Lç zenzatua, He bere sensu onean, Oteiza bere juizioan, Dv tentu onarekin, Ker bere senera biurtuta ).
Aurkhitu zuten zeineren ganik demonioak athera ziren gizona, bere Jesusen oinetan yarria beztitua eta zuhurtua. TB Lc 8, 35 (Lç zenzatua, He bere sensu onean, Oteiza bere juizioan, Dv tentu onarekin, Ker bere senera biurtuta ).
sense-2
2.
(V, L, B, BN, S; Dv, H),
zugurtu (B),
zurtu (B; H)
Ref.:
A (zuurtu, zugurtu);
Izeta BHizt2 (zuurtu)
.
Volverse económico; volverse tacaño. " Zuhurtzeko ez da deus ez-izana bezalakorik " Dv. "Hacerse económico" A. "Volverse agarrado. Aberatsago ta zugurtuago " Ib. " Gure lagun oi nola zugurtu zaikun " Izeta BHizt2. .
Soñekorik ez opatzeraño / dira neskatx auek zurtu. Olea 94.
Volverse económico; volverse tacaño. " Zuhurtzeko ez da deus ez-izana bezalakorik " Dv. "Hacerse económico" A. "Volverse agarrado. Aberatsago ta zugurtuago " Ib. " Gure lagun oi nola zugurtu zaikun " Izeta BHizt2. .
Soñekorik ez opatzeraño / dira neskatx auek zurtu. Olea 94.
azpiadiera-2.1
Ari duk Manex usu ta txukun [...] / Irurte zerbait etzana. / Alde polita ziten ta alâre / bldur dite elkarrengana. / Aldian Manex zurtu baledi, / apustua beregana. "Si Manex consiguiera suficiente tiempo, la victoria es para él". Or Eus 308 (Interpr? cf. 2 zurtu).
sense-3
3.
Afinar(se), aguzar(se) los sentidos.
(Parece tratarse de una reconstrucción etimológica; v. 2 zurtu
).
Gezurrak eta egiak, hauxe da mundua. Zuhurtu egizuz begiak. ABilbao Pents 45 (ap. DRA ).
Gezurrak eta egiak, hauxe da mundua. Zuhurtu egizuz begiak. ABilbao Pents 45 (ap. DRA ).
zuhurtu
-
zuhurtu....
-
1. (V, L, BN, S; SP, Urt III 383, Lar, D...
-
Hacer(se), volver(se) cuerdo, recuperar ...
-
2. (V, L, B, BN, S; Dv, H), zugurtu (B),...
-
Ari duk Manex usu ta txukun [...] / Irur...
-
3. Afinar(se), aguzar(se) los sentidos. ...
<< zotz 0 / 0 ñirñilari >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
