OEH - Bilaketa

81 emaitza testamentu bilaketarentzat

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
kutxa.
etimologikoa
Etim. La forma kutxa es debida a prótesis de oclusiva.
sense-1
(gral.; Volt 64, O-SP 227, SP, Deen I 257 y 258, Urt II 245, VP, Lar, Añ (G, AN), Arch VocGr , Dv, H; kh- VocBN , Dv, H, Foix), kutx ( VocB ), hutxa (gral.; Lar Sup, VocBN , Gèze (hü-), H (BN, S); u- Lar, Añ (V), Dv (V, G), H (V)) Ref.: A (kutxa, utxa); Lrq (hütxa); Iz Als (lizundu); Etxba Eib; Elexp Berg .
Arca, arcón; caja en gral. "Hutxa, crypta, arcula" O Not 47. " Khutxa-ekhaia edo ekeia, le bois pour faire un coffre" O-SP 227. " Kutxaren baldia, couvercle de coffre" SP. " Garia kutxan sartu, atrojar el trigo" VP 52r. "Arca" , "hucha" Lar. "Caja <-x->" , "arca", "arcón", "cajón <-x->" Añ. "Coffre" Arch VocGr y Foix. "Armoire" Arch Gram 2. Tr. Documentado ya en Leiçarraga; se encuentra tanto al Norte como al Sur. La forma utxa aparece en autores vizcaínos (no en el s. XX); hutxa en Archu. Hay kutxean (ines.) en Orixe (Eus 283, 133, 21, 103 y, no forzado por la rima ni el metro, en Aitork 126) y Tx. Garmendia (BordaB 147). En DFrec hay 153 ejs. de kutxa .
Oial ona hutxan saldu doa. RS 541. Testamentu zaharreko agerturen da kutxa. EZ Man I 70. Kutxa bat, erremusinaren edukitzeko untzi bat. Ax 229 (V 153). Oihal ona kutxan dagoela sal daite. O Pr 658. Zeren liburuak baitira kutxak eta arkak, zeinetan hitz [...] ongi erranak [...] baitaude altxaturik. ES 398. Nere kutxaren kutxatelan manea bidi argia. LasBer 576. Gilzatzen dute diru kutxa. Mb IArg I 313. Kutxa bat, bi mahain, bi erretaula. (1780). SenperEus 172. Edo botaten dau Animen kutxara. msOñ 98v. Utxaan daukazan bitxi ta janzi ederrakaz. Mg CO V (CC 253 kutxa). Nai du bada umeak kutxan gorderik idukitzea? AA II 83. Lau kutxa [...] apaingarriz beterik. Astar II X. Burniazko kutxa lodi giltza askorekiko batean. Izt C 225. Zilharrezko hütxa handi bat. Arch Gram 69. Kutxatik irri. "Rire comme un coffre: à gorge déployée" . Hb GH 1929, 86. Elkartasuneko utxa. Ur Apoc (G) 11, 19 (Dv, Ol, Ker, IBk, IBe k(h)utxa; Lç, He, TB, Ip, Echn ark(h)a ). Bere diruak kontatzen kutxa baten gañean. Etxeg EE 1885b, 372. Bere kaxa edo kutxa ttikia liburuz eta sainduz bethea bizkarrean. Jnn SBi 353. Etxeko kutxan / dirua bazan. Azc PB 197. Onetariko arra edo piztija bidalduko dautso kutxa edo ontzi baten barruban. "Cajas o frascos" . ForuAB 121. Kutxa itxitzeko denborik gabe. Ill Testim 15. Euzko-Aberri maitagarrija, / lagi zuzenen kutxa garbija. Enb 64. Urrezko kutxa ttikitto bat: erliki-untzia. JE Ber 60. Kutxa iriki eta miatu ondoren. EAEg 20-12-1936, 598. Etxeko kutxa zarrak eunez da soiñekoz betetako. Akes Ipiñ 22. Mahi gainean zegoan kutxa bati estalkia khentzen. Osk Kurl 51. Burni-kutxa edeki. Izeta DirG 80. Betun-kutxak, pospolu-atabakak. Erkiag BatB 18. Khütxa eta kamenetak. Casve SGrazi 60. Kutxaren bat ukenduz betea. Berron Kijote 50. Ganbaran [...] iru edo lau kutxa gariz beteta. BBarand 115. Beharko ginuen ere bideko puskategitzat kutxa haundi bat bere gakoarekin. Larre ArtzainE 109. Aita Zavalaren ondasun kutxak ez omen du hondorik ez hondarrik. MEIG III 122.
v. tbn. Ub 39. CrIc 70. fB Ic II 235. JJMg BasEsc 253. Echag 144. It Fab 190. Gy 320. Hb Esk 137. Lard 191. Dv Lab 76. Bv AsL 131. Elzb Po 220. Urruz Urz 24. Zby RIEV 1908, 764. Arb Igand 76. FLV 1988, 275 (Larrainzar, 1905). Iraola 88. Ag G 53. A Ardi 25. Balad 205 (G-nav). ArgiDL 115. Inza Azalp 122. Ox 68. Eguzk RIEV 1927, 423. Altuna 76. Or Tormes 45. Jaukol Biozk 58. Etcham 221. Kk Ab II 168. Ldi IL 126. Ir YKBiz 321. Laux AB 70. TAg Uzt 111. Zerb IxtS 40. Zait Sof 14. JAIraz Bizia 44. Munita 40. NEtx Antz 141. Etxde JJ 214. Txill Let 23. Bilbao IpuiB 186. AGoen Agurea 17. Uzt Noiz 63. Xa Odol 238. Ataño TxanKan 37. JAzpiroz 88. Hutxa:LoraS 6. A Ezale 1898, 92b. A Ezale 1898, 174a.
azpiadiera-1.1
Ataúd. v. hilkutxa.
Eta hurbildurik hunki zezan khutxá. Lc 7, 14 (Dv khutxa; TB, Or, Ker, IBe hilkutxa, Oteiza illoi, Brunet iloka, Ol, IBk zerraldo). Hilketariek ere ez nahi kutxan sartu hila. HU Aurp 162. Illobirako kutxa. Zait Sof 48. Bi kandelak kutxaren bi aldeetara. Anab Poli 130. Khutxa kukutua zuen Frantziako banderaz. Herr 27-2-1964, 2. Kutxa idekitzean ohartuz bizia iduri zuela gorputzak. Ardoy SFran 267. Bariro kutxa itxi baiño leen Aita Grazianek ezker-eskua ebagi eutson eta Lisboara eroan. Onaind STeresa 111.
v. tbn. JJMg BasEsc 252. Or Mi 12. NEtx Antz 93. JEtchep 58. Erkiag BatB 184.
azpiadiera-1.2
Arca de Noé. v. kutxontzi.
Kutxan gorde ziran ez beste bizkor guziak. Ub 67. Kutxatika bele bat / Noek du bialtzen. It Fab 226. Uso zuria kutxara / itzuli doa altxuma mokoan. Gazt MusIx 193.
v. tbn. msOñ 23r. AA III 282. Lard 9. AB AmaE 53. MEIG III 115. Hutxa: fB Ic II 44. Itz Berb I 144.
azpiadiera-1.3
Caja, organismo o departamento donde se guarda o acumula el dinero; caja, tesoro de una organización.
Beren irabaziak zintzo gorde eta interes-kutxetan korrituan jartziak (Oñate, 1902). JFlor. Aurrezki (ahorro)-kutxak. JBDei 1919, 231 (tbn. aurrezki-kutxa en
EAEg 12-4-1937, 1487, FLab in Munita 7, NEtx LBB 5, Etxaburu Kontu 107, TxGarm BordaB 166, Ayesta 103, BBarand 109, Gerrika 263, Insausti 206 y MEIG I 116). Opor-aldi kutxak [= caja de resistencia], langintzan oi diran ustegabeko ezbearretarako kutxak eta abar. Ib. 231. "Bizkaiko Napar-miñen Kutxa" deritxon bazkuna. "Caja de Epizootias". ForuAB 123. Zertarako eta zergatik diru sail bat Erriaren kutxetatik atera dan. ForuAG 279. Sari ori, yakiña, Euskaltzaleak-bazkunak bere kutxatik ordainduko luke. Ldi IL 148. Igatu-ordaintza (amortización)-kutxa. Ib. 119. Ordainbide-kutxak, erderaz "cajas de compensación" deritxoenak. Eguzk GizAuz 182. Lanaren tokamenak garatzaren kutxara beioaz. Ib. 153. Euzkadiko Guda-soroskien Kutxa eratzen da. EAEg 30-12-1936, 684. Herriko sos-kutxak bethe. Lf ELit 120. Zer edo zer erosi biar bazan, bakotxak pixkanan, kutxa bat sortu genduen. Gerrika 49.
azpiadiera-1.4
kuxa. "(L-ain), tolva de molino" A.
azpiadiera-1.5
Recipiente en gral.
Kutxa biribil oien eresia, lurbira osoaren antolaketa ederrean ageri omen da. Zait Plat 72 (hablando de la esferas celestes).
azpiadiera-1.6
Pazientziaren kutxa [emaztea]. Lanean etsi ez duana egundaiño. JAzpiroz 224.
azpisarrera-1
GARI-KUTXA. v. gari.
azpisarrera-2
KUTXA-BALDA. "Cajón donde se guarda el dinero, utxabaldea" Izt 21v.
azpisarrera-3
KUTXA BETE. Una caja de, el contenido de una caja de.
Iru kutxa bete balarekin. Or SCruz 42. Andre eder aundiki ta kutxa bete diru. Or Eus 49. Kutxa bete diru. Munita 65. Kutxa bethe opil emon deust. Osk Kurl 136.
azpisarrera-4
KUTXA-KISKETA. "Utxakisket (V-m), secreto, arquita pequeña dentro de otra grande" A.
Ondo otza nik daukat / utxa kisketea, / ez asko beroago / zizkuko poltsea. Zav Fab, RIEV 1909, 37. Gordetzen dute ondo kutxa-kisketian beren sei milla errealeko papera. Urruz Urz 18.
azpisarrera-5
KUTXA-LEKU. "Catafalque" T-L.
azpisarrera-6
KUTXAPE (Con suf. local de declinación., en sing.). Dentro (de dentro, etc.) de la caja.
Aizeak isasten zitun egunsentian artille-mordoak eta zerumugako kutxapean biltzen. TAg Uzt 224.
kutxa
<< kontagai 0 / 0 lehenik >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper