OEH - Bilaketa

28 emaitza tamal bilaketarentzat

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
lastima.
sense-1
1. (Lcc, Urt I 195, , VocBN , H).
Lástima, compasión, conmiseración. "Adolecerse de otro, lastima euki besteri " Lcc. "Vif sentiment de douleur morale" VocBN . "Pitié, compassion. Lastima ematen daut. [...]. Ezta bada lastima! n'est donc pas une pitié!" H.
Hemendikan hara bethi, / duzun nitaz lastima. Arg DevB 194. Lanze triste onek an zeuden guziai lastima andia eman zien. Cb Eg II 175 (v. tbn en contexto similar Xe 321 lastima eman, Balad 103 lastima emon). [Onen] negarren lastima iduki zazu, Jauna. Cb Eg III 268. Dotrinako esaminadoreai lastima andia diet. Cb EBO 61. Begiratu egidazu / lastima andi bategaz. Gamiz 205. Lastima izan deutsubee. fB Olg 163. Lagunak zeugaz errukitu ditezan, lastima artu dagizubeen. fB Ic I 88 (v. tbn. en contexto similar Balad 219 lastima hartu). Burubari eragiten, lastima baleuka legez. Astar II 188. Aurrak eman zidaten / egizko lastima. Insausti 315.
sense-2
2. (V-gip, G-azp; O-SP 230, SP (+ laztima, latztima, latstima), Ht VocGr 356, Arch VocGr, Dv, H) Ref.: Etxba Eib; ZestErret .
Lástima, padecimiento, penalidad, calamidad, desgracia; cosa lamentable. "Calamité, désolation" O-SP 230. "Frayeur. Latstimaren handia! " SP. "Étonnement" Ht VocGr. "L'étonnement, la surprise" Arch VocGr. "Malchance, cas fâcheux. Lastima ere da (He), c'est dommage" H. "Il se prend pour ce qui cause la compassion, malheur, infortune, accident fâcheux. [...] Hauxe da bada lastima, voyez donc le malheur!" Ib. " Lastimia izan da gaurko egualdixa, ha sido una lástima el tiempo de hoy" Etxba Eib. Tr. Documentado tanto al Norte como al Sur desde Lazarraga. La mayoría de los ejs. meridionales del s. XX correponden a bersolaris o textos populares. En DFrec hay 5 ejs.
Zan lastima andia nork bere biotzean eukan tristezea ekusten. Lazarraga A, 1146r. Da gauza lastima anditakoa, nola egoten baitirade batzuk [...]. Ber Trat 31v. O dolore eta lastima ezin kondatuzkoa / egun zutik eta bihar hillik erortzekoa. EZ Man I 45. Mendi gorak higituren dire eta [...] // Gehienik orduan da mundua izituren, / lastima hauk noiz baitute etxean zerkhaturen. Ib. 80 (Harriet traduce: "quand ces calamités"). O lastima eta ondiko guztien azkenena. Ib. 42 (Harriet traduce: "o douleur et infortune"). Guziz eskas eta gabe / huna ene lastima. Arg DevB 199. Lastima hauk zadutzala / meditazionean [...] / oihuz dio, "O Ienkoa / handik guarda nazazu". Ib. 2s. Aditzatzue nigarrak, / ikhus ene lastima. 157. Beldur nauk, pensaturik zer den / hire lastima handia. Ib. 159. Ezen gizonei handi zaiena lastima bat da Jainkoaren aitziñean. He Lc 16, 15. Zer lastima ez darraio Dabiten bekhatuari! Lg I 313. Segitzenzióla atzétik ama tristeak óius ta laméntus, sanduak aiturik lastimagáiek [...]. LE Matr2 85. Ikhara kantoin guzietarat berduratu zen [...]. Lastima jeneral haren erdian [...]. MarIl 89s. [Otsua] asi zan / ardirik galantenak / iltzen eta jaten / eta, lastima zana, / artaldea galtzen. It Fab 85. Ai nere dohakabea! Non da nere lastimaren parerik? Dv LEd 204s. Pertsona prankok gogua badu / gizon ori ikusteko / oraindik ere lastima dana / edozein moduz uzteko. EusJok 140. Oi au penagarrizko / lastima tristea / orrenbeste dolore / zuk padezitzea! Xe 327. Gure arbola maitagarriyak / etzuen ori merezi [...] / Kantabriyako lastima au zer dan / orra nik adierazi. Tx B II 56. Biozmiñ aundia emoten deusta Baionakoak. Tamal-emote, lastima au, otoitz biurtzen iata. Alzola Atalak 87.
v. tbn. Afrika 98. Noe 43.
azpiadiera-2.1
(V-gip, G-azp; Lar) Ref.: Elexp Berg; ZestErret .
(Con izan intrans. unipers. 3.a pers. sing. y seguido de subordinada con -t(z)ea o part. + beharra ). (Ser)una lástima que, (ser) lamentable que. "Lastima es, lastima da, kupida, erruki da y mejor, urrikalkizuna da " Lar. " Lastimia da ainbeste tomate ortuan alperrik galdu biarra " Elexp Berg. " Lastima da hori alperrik galtzia " ZestErret.
Lastima lizake lan orretan ardit bat gastatzea. Mb IArg II 290. Lastima gogorra zan ainbeste pobre erio egiñik ikustea. Cb Just 54. Lástima dá ez yago kuidátzea. LE Prog 112. Lastima da egon oi dan bezin garesti egotea gatza. It Dial 69 (Ur damu emotekua da, Dv, Ip damurik da). Lastima da yaun zenbeit ikustea sortzen. Hb Esk 201. Lastima arima bat oraiñ dana uso / litzake deabruak artutea preso! AB AmaE 251. Ogei eta iru urteko / neskatxa gaztea / ez da bada lastima / ala tratatzea. Balad 221. Lastimea da [...] abadien esanera egon bearra, lastima andia. Ag Kr 122. Lastima da bidian / nekiak lertzia. Iraola 61. Lastima ez al da orla ibiltzia / bada mundun parragarri? PE 139. Lastima zan ebillitzia / arrenbeste arrotuta. EusJok 38. Lastima dala diyo jaun onek / asarretuta joatia. Tx B I 152. Ainbeste kostatako / alaba maitia, / lastima izango dek / iri ematia! Tx B II 26. Lastimea izango litzateke [...] odoletan ikustea. Erkiag BatB 75. Kaso ez egitea / lastima uke ta. Olea 182. Lastima da [...] Stalin zaharrak inoiz eskumikatu izana Marr linguista eta euskalaria. MIH 199.
v. tbn. Ud 127.
azpiadiera-2.1.1
(Con verbo elidido).
Lastimia, nortzuk zarian ez jakitia! fB Olg 179s. Lastima, ikustea gaizo laborari / paper tzar paketekin, emanak bideri. Hb Esk 210. Ai zer lastima orlako portuna / prantzesak arrapatzia! EusJok II 159. Lastima, egin bear zuana egin gabe gazterik illa. JAzpiroz 19.
azpiadiera-2.2
Quien no oye sus secretos / gusturik ez dauka / y el que deja de verle / lastima asko da.DurPl 88.
azpiadiera-2.3
(En exclamaciones del tipo hau lastima, zer lastima..., o bien lastima + det. como interjección). " Hau da lastima, quelle fatalité!" H. " Lastimia! Jakin izan baneu neuk ekarriko notsun Donostiatik " Elexp Berg. " --Hainbeste lan inda geo ez al du baliyo? --Lastima! " ZestErret.
Etxelarren heldu-ta, oi, gure lastima! Iraultza 93. Ezagutu dituzue zenbait gizon [...] biotz onekoak, baña zer lastima! Edatearekin dirudi sartzen zatela aserrearen [...] Demonioren bat. AA III 379. Lastimia! Dotrina ikasten dira atzeratxubak ze [...]. fB Ic I app., 21. Armadako lorea! Maingu! Zer lastima! Laph 16. Lastima ere bazan olako gauza! Ud 50. O! Baña lastimea amaitu baño len / aurten boto eguna sartu jaku emen! AB AmaE 225. Nere adiskide on hunek itsasoan bi seme galdu izan ditu. [...] Ai zer lastima eta zer bihotzmina! Arb Igand 156. [Galtzak] luzegi ditut! [...] Hau ez denez lastima! Othoi, berehala behar dauztatzue laburtu. Barb Sup 43. Gogoetatzen hasia da ermitaua nihork ez duela naski bere mirakuiluaren egiterat utziko. Behin ahal hori izan-eta, zer lastima! Zerb Ipuinak 130. Lengo denboran / arrikariyak izana, / lastima, orain artu biar degu / makilkariyaren pama. Tx B I 181. Hau da lastima izugarriya: / gobernatzen ez dakizu. Ib. 216. Hau lastima! Ez zinen zerbaitez jelostua? Lf Murtuts 53. Inozent izan arren, ai hori lastima ! / bekatuzko kutsuan daukagu arima. Xa Odol 346. Lastima baña bukatutzera / guaz orain emen pesta. Uzt Noiz 130. Inguru artan, gaur orduan baiño geiago ibiliko dira. Lastima! BBarand 57.
azpisarrera-1
LASTIMA GORRIA (Interj.).
Ameetan ditubee! Lastima gorrija! Euren burubak Jaungoikua opendiduteko. fB Ic I 82.
azpisarrera-2
LASTIMA GORRIAN. Lamentablemente, desgraciadamente.
Batzuk pederik [...] ez daukeelako [...], ta bestiak [...], guztiak kondenetan dira lastima gorrijan. fB Ic I 19. Lastima gorrijan, nekez topetan da persona ixil bat, edo saiatu bat lagunaren paltak ezkutetako. fB Ic II 227.
azpisarrera-3
LASTIMAZ. (Lar, Añ, H).
a) "De lástima, lastimaz, errukiz, kupidaz" Lar. "(Es o da) lástima: (c.) lastimaz" Añ. "Par pitié, par compassion" H.
b) Lamentablemente. "Lastimaz ez da etorri (V), es una pena que no haya venido" DRA.
Sagar azal ederra / barruba usteldurik / zeinbat dagoz munduban / lastimaz galdurik. / Gero batek jaten dau / sospetxa bagarik, / pensaurik ez daukala / barruban dañurik. DurPl 97. [Fortuna] dabill erririk erri [...] / joten daben guztia aberastutera; / lastimaz iñok ez dau bera ezaututen! AB AmaE 227. Lastimes abil aur kaliek austen... kalbo arraidxue! Ort Oroig 17.
c) (Estar...) triste, apenado, lastimoso.
Txakurra [...] / lastimaz egoten zan / txarolan bakarrik. Noe 37. Euren mutil eder ori / lastimez agertu / kontrarioa ezautu barik / oraindik gelditu. EusJok II 48.
azpisarrera-4
LASTIMAZKO. Lastimoso, lastimero.
Lastimazko boz batekin esan zion: [...]. Arr GB 103 (v. tbn. 143 lastimazko boz). Lastimazko negar-anpulo bat. Arti Ipuin 29.
azpisarrera-5
LASTIMETAN. Lamentándose (?), lleno de penalidades (?).
Lastimetan zuregana / heldu gare ihesi, / arren bada zaren gure / arartzeko hautetsi. EZ Eliç 396s. Su-lamez lastimetan / egon behar beti, / ez bagira justoki / partitzen emendik! Bordel 201.
lastima
<< ihes 0 / 0 mintzura >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper