Harremana

    OEH - Bilaketa

    409 emaitza talde bilaketarentzat

    Sarrera buruan (61)


    Sarrera osoan (348)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    urduri.
    sense-1
    1. Afanoso, activo. Tr. Documentado en el Cantar de la quema de Mondragón y, posteriormente, en textos vizcaínos y guipuzcoanos desde finales del s. XIX (cf. ejs. del s. XVIII en la 2.ª acepción). En DFrec hay 16 ejs., correspondientes sobre todo a la 2.ª acepción.
    Gomizek asko lagunik, / zabal arabaarrik, / giputz ondo ederrik, / bizkaitar urduri gogorik. Mondr 11ss (posiblemente 'gogo-urduririk', si gogorik no está por gogorrik ). Txori bizkor urduriak. Ag AL 54. Gauza guztiak jakin nairik bizi diran irudimen azkarreko emakume urduri batzuk. Ag G 111. Xori lumadun urduriak. Or Mi 22. Erladi urdurija. Laux BBa 30. Onen alde dabiltzanak, gizon azarri, gereka ta urduriak dira. Eguzk GizAuz 43. Arratsalde urduri aretan, andik eta emendik jasoten zituen zerzelada ta zeetasunak, ostera, Olarratzen aldeko usaiña ezarten eutsen burrukeari. Erkiag BatB 104s. Or doa erriz erri, "andra urduri ta iper-loka" lekaimetxe barriak jasoten. Onaind STeresa 34. Irudimen urdurikoa. Ib. 13. Gizon urduri eta gogor horien kezkak, ardailak eta lanak. MEIG III 126. Txingurritegi urduri horren azpian. Ib. 139. Erle urduriaren antzera. Ib. 144. Mundu urduri eta aldakor horretan aurkitu behar dugu bizilekua. MIH 138.
    azpiadiera-1.1
    Ixildu dira erabat emen / kantari zeuden txoriak, / alatsu bean erriko ardail / urduri-ots nabasiak.EA OlBe 66.
    azpiadiera-1.2
    (V-ple ap. A ), urdi. (Uso pred.).
    " Urduri dabil Domingo, eztau gauzonik egingo (V-ple), Domingo anda muy afanoso, no hará cosa buena" A (cf. EgutAr 7-6-1965 (ap. DRA): "Urdi dabil Domingo, ez du gauza onik egingo").
    Pozkor, irribarrez da urduri Txanponen ontzitegira joan da. Ag Kr 151. Joanes gauza jakingarriren bat esatera zijoala [...] danak [...] oso urduri ta jorantsu [...] inguratu zuten. Ag G 60. Mutikoteri guztija batalloiari bidera urten yako, ta bere aurrian dator urduri. Kk Ab I 96. Zar, gazte ta gaztetxu / dabiltzaz urduri, / zoruna lortu nairik / Ama gaxuari. Enb 65. Migel agertu bitartean neskatil biak, urduri, orrazkera ta soñekoak dantzatu bitzate. Lab EEguna 88. Urduri dabiltz neure gogai-erletxubak / zeure loretan batzen lora-irin gurija. Laux BBa 30. Itsasoaren billa giñoiazan, urduri, gogotsu, lei andiz. Erkiag Arran 8. Goiz au ona dan arte / banabil urduri. Gand Elorri 52. Orrelako gizon bat Atenain agertzean, gazte-talde ugariak urduri, artega ta egon-ezinean lotzen ziran. Zait Plat 111. Bere aria artu ta josteari ematen dio urduri. NEtx LBB 105. Gaur jendea urduri zebillek: alkar-maitasuna ta pakea nai lizkitekek mundu zear zabaldu. Ataño TxanKan 91. Batzuek urduri, gazteak gehienbat, zirriborroak egiten paperean entzun ahala. MIH 144.
    v. tbn. Txill Let 124. BEnb NereA 39. Azurm HitzB 26.
    sense-2
    2. (V-ger-ple-arr-oroz-m-gip, G-to-bet; Añ (V), Zam Voc ), durduri (G-to-bet-nav, AN-5vill) Ref.: A (urduri, durduri); Iz ArOñ. .
     Inquieto, nervioso, agitado; impaciente. "Inquieto, desasosegado" Añ. "Nervioso, inquieto" Iz ArOñ. .
    Onelako aldietan arpegi aserre, kopet illun eta begi urduri zorrotzakin gelditzen diranak. Mb JBDev 326. Kolera urduriak askori buruak autsi oi diozka. Cb Eg II 162. Bera urduri edo ipurdikarea, / gauza danetan palta ebana epea. AB AmaE 248s. [Eztakit] andre au zerk zeukan ain kiriotsu ta urduria. Ag G 49. Arpegiz, sudurkako, begi-bizi, okotz-zorrotza; oldez, urduria ta alaia. Ldi IL 40. Beltz-ikusbera uan [ire irudimena], izukoi, urduri... Ldi BB 80. Aiurriz artega ta urduri xamarra (inquieta y bastante nerviosa) zen. Etxde JJ 27. Haren bihotz urduria herri-minez jotzen zuen zerbaiten sinboloa. Mde HaurB 18. Nere gogo urduriak alde egiten zun. Or Aitork 95. Jesus! Zu zara bai urdurixa! Osk Kurl 189. Kenduko ete deutseneko kezka urduria. Erkiag BatB 167.
    azpiadiera-2.1
    (Usos pred. y adv.).
    Artu neban bilddur da artegatasunak jarri nindoen guztiz urduri (nervioso), geldirik ezin egon nintzala. Echta Jos 272. Urduri zebillen, bai, oraindik etzan ezkonduta. Ag G 244. Ego-axia dabil, eta oi dan lez, guztiz urduri dagoz emakumetxuok. Kk Ab I 68. Gizon arro altsuoi, oro menperatuta / zek zarabiltz urduri yoranen-yoranaz? GMant Goi 29. Erantzun zion mutillak urduri. Or Mi 20. Arrizkuban ibilli gentzaz, ez urduri. "No desasosegado". Laux BBa 130. Bijotzak ez euki urduri. Ib. 8. Bizitz elburuak urduri dakarzkio. Aitzol ib. VI. Olako buztarripean dagoana, artega ta urduri dago. Eguzk GizAuz 25. Geroago ta urduriago, geroago ta kezkatiago zebilen neska gaxoa. TAg Uzt 260. Gogoa urduri alaba besoetakoaren etorreraren begira. Mde HaurB 25. Oituzko lanbideak gero ta urduriago negizkin. "Crescente anxietudine". Or Aitork 194. Atzo bezin urduri loegin dudanik ez dut uste. Txill Let 40. Jendea urduri yegoan, kolkoaren kili-kilia gorde eziñik. Bilbao IpuiB 268. Biak paseatzen dira plazatik, urduri. Arti Tobera 267. Orren kexkaz artega ta urduri ari baitzan beti. Zait Plat 102. Gizona ezta bein ere asetzen bizitzak eskeintzen dionakin, beti dabil urduri. Vill Jaink 116. Esturaren esturaz, urduri, eztulka asi da Nikanor. Erkiag BatB 188 (147 durduri). Praileen arteko lixkarrak [...], alkar arteko gaitzesteak, beti durduri zeukaten Fray Luis eta samin da odolgaitz biurtu zuten. Gazt MusIx 60. Atea jo edo ez jo, luzaroan urduri egon niñun bere ateetan. Ataño TxanKan 225. Kaleetan ba- zan jentea urduri leio-zale ta ikus-min. Onaind STeresa 93. Urduri gelditzen naiz bi puntutan. MEIG IV 99.
    v. tbn. Lek EunD 37. NEtx Antz 153. Etxde JJ 85. BEnb NereA 260. Gand Elorri 76. Anab Aprika 65. Osk Kurl 21. Lab SuEm 176. AZink 107.
    azpiadiera-2.2
    (Con reduplicación intensiva). " Urduri urduri berba egin (V-ple), hablar con expedición" A EY III 288.
    Arraio bat! jaurtinda urduri-urduri jarri zan ostatarija. Kk Ab I 76. Patxi urduri urduri gelatik harat-hunatak egiten hasi zan. Osk Kurl 199.
    azpiadiera-2.3
    (Por ext., aplicado a inanimados).
    Urrezko itsaso bebilt urduria. Ldi BB 132. Etxegurenen maskuri urduriak, abagune oni eskar, artu bide-duan lasa-aldia. Ldi IL 47. So zegokion peko sasite urduri apalari. Mde Pr 119. Zugaitz ederrak, aizeak urduri. Txill Let 146. Tranbiak urduri doaz batera ta bestera. Erkiag BatB 175. Eresi urduri ta nastua. NEtx LBB 142.
    sense-3
    3. (Lar, Añ, H) .
    (Sust.). "Precipitación, prisa demasiada" Lar, Añ. "Precipitadamente, urduriaz " Lar.
    azpiadiera-3.1
    Inquietud.
    Arnas deunak darabil loren urdurija. Laux BBa 68. Bijotzeko urduriz, maite zagizala, / zerorrek azkon bixiz egiten dozula. "Les has herido con la flecha de la inquietud" . Ib. 100s. Aren urduriak gero ta axkureagotzen ginduzen guziok. Ldi IL 49. Urduri eta kezka oietaz erria kutsutzen asia degu. EAEg 18-3-1937, 1310. Arima au berriz, sor ta gor aundiz, / ots eta urduri gabea. Gand Elorri 53.

    urduri

    urduri
    << urdalde 0 / 0 urdurikeria >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper