OEH - Bilaketa

329 emaitza mahats bilaketarentzat

Sarrera buruan (113)


Sarrera osoan (216)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
mordo.
tradizioa
Tr. Propio de la tradición meridional; al Norte sólo se documenta en HeH (mahats-mordo ); sg. Lhande tbn. en TB . En DFrec hay 39 ejs. de mordo, meridionales.
sense-1
1. (V-m-gip, G, AN-gip; VP , Lar, Lcq 34, Dv, H), morda (V-ger-arr-oroz-och; Añ (+ -ea , det.), Zam Voc ), morde (Arzdi Plant1 278), mordi (vEys (V)), mardo (Lar, (V, G), Lcq 34 (G), H), marda (G-azp) Ref.: A (mordo, morda); Iz ArOñ; Etxba Eib; Gte Erd 257 .
Racimo. " Mordoa, racimo" VP 59r (63r mordua ). "Támaras, dátiles en racimo, datilmordoa " Lar. v. MAHATS-MORDO.
Morgotatxoak, nondik etorri bear zuten mordoak. Mg CC 234. Ekusi zituenean mordo ederki elduak. VMg 64. Mats adar bat mordo elduz beterik zegoana. AA III 297. Yoan zan mastuira / egozanean dingilizka mordak. Zav Fab, RIEV 1907, 533. Zaute, zaute, mordoak, / zaute osto-pean. It Fab 135. Eta zure mastian ere ez dituzu bilduko mordoak. Ur Lev 19, 10 (Dv, Ol molk(h)o). Matsdui eder bateko / lenengo mordoak. Azc PB 220. Maats-batzale batek mordo bat emon eutson limosnatzat. Or Tormes 25. Datil-mordo antzo. Or Mi 19s. Marduldu zaizka mordoak / matsondoari. Ldi BB 32. Maats-aleak mordotan egotea. Vill Jaink 171. Thasosko ardantzak eta Mareotisko mordo txuriak. Ibiñ Virgil 84.
sense-2
2. (V-gip, G-azp, AN-gip; Izt 56v y 76v, VocCB 431 Dv, H), marda (G-azp) Ref.: A; Iz ArOñ (mordo, orbela); Etxba Eib (mordo aundixa, mordua); Elexp Berg; Gte Erd 14, 192, 223, 257.
Montón; grupo; gran cantidad. " Erle-mordoa " H. " Orbel-mordua, el montón de billetes de dinero" Iz ArOñ (s.v. orbela). " Eta sariak bota zittuen Jaunak esandako lekuan, eta mordo aundixa atara eben " Etxba Eib. " Mordua, mucho. Diru mordua eiñ eban utzkerixa bategaz " Ib. " Milloi mordo bat (G-azp), milloi mordoak irabazi zituan (V-gip)" Gte Erd 14. Cf. infra MORDO BAT.
Kazubelaan, erlia legez, mordo baten gizon ta andra naaste. fB Olg 67. Lore-mordo ederrak. Echag 137. Ondar mordo moldakaitzetan. Izt C 148. Gizon mordoak arnasa baga bertan itxita. AB AmaE 449. Kee beltz mordo batek. Apaol 63. Neskatxa mordo baten erdian. Ib. 123. Krabeliñ sortak eta opill mordoak. Ag G 181. Itz-mordo eten auek. A Ardi 84. Diru-mordo aundia. Or SCruz 25. Euzkotar mordo galanta. Enb 138. Izar-mordo aundia. Ldi IL 50. Artuemanari zegokion ogasun-mordoa. EAEg 7-11-1936, 237. Laño-mordoak. SMitx Aranz 63. Urte mordo bateko illunaldia. Etxde JJ 170. Baxoerdi mordo ugaria edan dugu. Txill Let 55. Gallegu mordoren bat. SM Zirik 23. Atsegin ta atsekabeen mordoa. Vill Jaink 107. Itsumustuan artu eban [paper] josiriko mordo bat. Erkiag BatB 91. Santo Domingo eleizari aurrez dagoan etxe mordo batean jaio zan. Onaind STeresa 19. Artu ditek diru-mordo ederra piñudia salduta. TxGarm BordaB 10. Kolejio batera bialdu genduen il mordo baterako. Gerrika 140. Bereizgarri mordo bat. MIH 197. Hispaniako izkribu zaharren mordorik aberatsenaren irakurkera. MEIG VIII 85.
v. tbn. Urruz Zer 52. Inzag EEs 1915, 8. Tx B 186. JMB ELG 41. TAg Uzt 224. EA OlBe 74. JAIraz Bizia 17. Munita 50. Anab Poli 121. Akes Ipiñ 22. Basarri 132. Ugalde Iltz 27. Zait Plat 53. MAtx Gazt 74. Salav 53. Ibiñ Virgil 88. NEtx LBB 70. Etxba Ibilt 472. Uzt Sas 259.
azpiadiera-2.1
Omenaldirik ikusi gabe / kantatu dezu mordua.Azpillaga in Mattin 24. Erango zuen mordua. Uzt Sas 234.
sense-3
3. Masa, carga.
Beregandik ustu bait-zuan ainbeste beera-neke emandako mordoa. "Carga" (refiriéndose a los excrementos). Berron Kijote 224.
sense-4
4. (Adj.).Abundante, masivo.
Eldu da jente sail gero ta mordoagoa. Erkiag BatB 146.
azpisarrera-1
MAHATS-MORDO (H (V, G; + mahas-); maas- AN-gip; mats-mordo V-gip; masmordo V-m, G, AN-gip-larr-ulz; H (V, G); mazmordo AN-5vill; masmorda V-ger; -ia det. H (+ mahas-); maats-marda G-azp). Ref.: A (masmolko); Echaide Nav 91; Etxba Eib (mats-mordua); Gte Erd 257. Racimo de uva. v. MAHATS-BURU, MAHATS-GOLKO. Cf. Ech 59v: "Masmordón, vocablo antiguo Castellano, quiere decir en Bascuence, racimo flojo y desgajado y de este nombre llamaron a los flojos y desvalidos" y Lar: "Maxmordón, hombre tardo, necio, es voz bascongada, masmordoa, que significa racimo de uvas [...] y llamamos por desprecio con ese nombre a los ruines y necios, y también a los vellacos". Tr. Documentado en autores meridionales desde principios del s. XIX (tbn. en HeH). La forma más empleada es mats-mordo (Zavala tiene además mats-morda ). Hay maats-mordo en fray Bartolomé, Beovide (junto a mats- ) y Kerexeta (Num 13, 24); mas-mordo en Lardizabal (junto a mats- ) y Orixe (junto a mats- y maats- ), matz-mordo en un ej. de Garita-Onandia, y mahats mordo en HeH y BiblE (Num 13, 25).
Ardao gina ondreetako, gizonak eta emakumiak maats mordotz [sic] ta panpanuz jantzita, ordituta ibilten zirian. fB Olg 142. Mastuiak alan atxurtu, / eta mats-mordaz beterik. Zav Fab, RIEV 1909, 35 (1907, 533 mats-mordoak ). Mats-mordoak, / eldu ori-oriak. It Fab 135. Aien luze eder bat / mats-mordo beltzakin. Ib. 189. Ezpaititezke elhorrietarik bil phikoak, eta hain guti lapharretik mahats mordoak. HeH Lc 6, 44 (Ur mats-mordo, Or maats-mordo). Sardinak sestoan, matz-morduak tolaran eta ladrilluak laban. Garita-Onandia EgOn 53 (ap. DRA ). Egarria kentziagatik, maasti batetik mats-mordo bat artu zuan. Bv AsL 132 (v. tbn. en la misma pág. maats mordo). Lur beltzak gari obea ta mas-mordo beltzak ardo biziagoa. Or Mi 6 (Tormes 29 mas-mordo, 25 mats-mordo). Ementxe bilduko dituzu mats-mordo antuak. Ibiñ Virgil 86 (90 mats-mordo zoritu). Zure maastiko mats-mordo bai dozu. Onaind MEOE 725.
v. tbn. Mats-mordo: Lard 90 (52 mas-). Enb 181. Zait Sof 193. Arriand Mt 21, 34.
azpisarrera-2
MORDOAN. a) En grupo.
Alan duaz plazati etxeruz aldi baten naastian ta morduan. fB Olg 72.
b) En gran cantidad.
Ementxe ere jo dizkigute / txaloak naiko morduan. Insausti 242.
azpisarrera-3
MORDO BAT (Usado como cuantificador indefinido, antepuesto al sust.).
Mordo bat egun ta beste ainbeste gau igarotakoan. A Ardi 130.
mordo
<< miñaberje 0 / 0 mordotxo >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper