OEH - Bilaketa

49 emaitza magdalena bilaketarentzat

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
mundutar.
sense-1
1. (V, G, AN ap. A ; Ht VocGr 387, Lar, , Izt 76v, Dv, H), mundutiar (L, BN, S ap. A ; Lar, Dv, H), mundutaar, munduar (Lar, H) .
(Uso sust.). Mundano, persona mundana; seglar. "Mundano" Lar, Añ, A. "Asseglarado" Lar. v. mundano, mundukoi, munduzale. Tr. Documentado en todos los dialectos. La forma mejor documentada es mundutar . Hay mundutiar en un texto baztanés del s. XVIII (FamInst 897), en Larreguy, Mercy, Duhalde (16; junto al más frec. mundutar ), Duvoisin (junto a mundutar ), HeH, Inchauspe (junto a mündatar, posible errata por mündütar, en Hil 114) y en Leon; hay además mundutaar en J.J. Moguel (BasEsc 154) y en fray Bartolomé (junto a mundutar ). En DFrec hay un ej. de mundutar y 3 de mundutiar .
Mundutarrek mundutarres berzela jujatuko dute. He Phil 433 (SP 428s munduko ume). Mundutarren esanak egiten dituena ta mundutar galduen gisako edanketan [dabillena] . Mb IArg I 164. Relijiotarrak egiten dituzten gauzak, diozu, mundutarrenak baño berez ederragoak eta obeak dira. Ib. 352. Urrundu behar gara mundutiar, bere gogo guzia mundu-pean dadukatenetarik. Lg I 367. Mugarriztatua, maillegatua da mundutarren handitasuna. Mih 54. Prediku eta katiximetan aurkitzen zarelarik, mundutarren bilkhuetarik ihes eginez. Brtc 15. Mundutarren andi-nai arro eta erakerietatik. Ub 177. Horien guzien ondotik, mundutiarrak dabiltza. Dv Lc 12, 30 (HeH, Leon mundutiar; Lç, He munduko jende, Oteiza, Brunet mundu jende, Or, IBk jentil, BiblE fedegabe). San Iñazio gerlari eta mundutar. Laph 1. Berthute hunen indarra / froga zak, mundutarra. CantIzp 1868, 53. Luditarrak, mundutarrak pozez dabiltzan bitartean negartu bearrekoak zerate zuek. EEs 1913, 161. Mundutiarrek hain lehiatuki bilhatzen dituzten gauzetarik begira [nezazu] . Leon Imit III 26, 2 (Echve mundutar; Ch mundano). Irrika zauden mundutar fedegabeak. Iratz 180. Mundutar baten begiak badira ere begira daudenak, [...]. MEIG III 59.
v. tbn. AR 334. Monho 138. Añ CatAN 67. Gco I 445. fB Olg 21 (Ic I 69 mundutaar). Jaur 173. Ur MarIl 57. CatS 113. Xe 344. Ud 108. Jnn SBi 103. Itz Azald 212. Kortazar Serm 385. Barb Sup 60. JE Ber 67. Ir YKBiz 49n. Or QA 103. Gand Elorri 96. Matx Gazt 77. Mattin 53. Xa Odol 328. BiblE Io 14, 17.
azpiadiera-1.1
(Uso adj.).
Dohatsu giten nauzula neskatxa mundutar batek dohatsu litekela uste lukeien bezala. Birjin 419. Eraman zuteenak bizitza lasai, mundutar ta gaiztoa. Mg CC 221. Gurasua leenago argala ta mundutaarra izan arren, [...]. JJMg BasEsc 13. Leen baño mundutaarrago izateko bidia. Ib. 163. Agurrak eta ohoreak, eta lehia mundutar zoroak non dira? Dv LEd 186. Gizon mundutar, gaisto eta deungak. Ur CatArrig 92 (tbn. en BOEg 2706 (Hernani, s. XIX) y BOEv 89 (Markina, s. XIX) y 357 (Plentzia, s. XIX) gizon mundutar). Gaurko maisuak mundutar utsak / ta munduari salduak [dira] . Azc PB 362. [Uharriet apeza] goragoko zerbait zen, etzen mundutarra. Xa Odol 131.
v. tbn. VMg 91. Arti MaldanB 193.
azpiadiera-1.1.1
(Como adj. antepuesto al nombre).
[Komentütik] elkhitia eta mündütar <münda-> eskola batetan sartzia. Ip Hil 114s. Mundutar espiritu batek, ekandu galdu batzuk emongo ditue alort edo frutu onak betiko bizitzarako? Ag Serm 98. Erabat utzi / mundutar bizimodua. SMitx Aranz 154 (v. tbn. Dv LEd 156 mundutar bizia). Gizon gehienek ordea diote munduko biziari, beren mundutar nortasunari, ardura oro eman. Mde Pr 373. Mundutar jostabide ero ta itsuei utzi. Txill Let 25. Ederrak dira mundutar lorak. Basarri 13.
azpiadiera-1.2
(Tema nudo, uso pred.).
[Magdalena,] ikhusiz mundua, eta hartaz ikhusia izanez, egin zen osoki mundutiar. Lg II 155. Bekhatutan bizitzea, bethi urguilus, mundutar, arin desonest. Dh 269. [Etzare ahalge] harro, arin, mundutar izateaz. Ib. 212. Deithora ezazü haspereneki eta bihozmineki, zeren ziren orano hain aragitiar eta mündütiar. Ip Imit IV 7, 2. Mundutar geranok zenbat / ixtillu ta buruauste! EA OlBe 102.
v. tbn. Or Io 15, 19. Mündütiar: Mercy 25.
sense-2
2. Habitante del mundo.
Mundu, ta mundutar guztiak [erre], batxo bere itxi baga. EL1 39. Mundutar eta zerutar guztijen zoriona. Astar II 58. Munduan salbatzea nekhe / Izanen zitzaiola, / Mundutarrek entzuten dute / Desertuan gorde dela. Zby RIEV 1908, 609. Illkorrak gera mundutar denok. Ag Serm 159. [Diabru batek] errazki emainluzke mundutar guziak infernura. (Larrainzar, 1905). FLV 1988, 270. Agertze ootatik geienak, arrigarrienak eta mundutarrentzat obienak, Ama Birjiñarenak izandu dira. Goñi 96. Gerra txarren bat etorriko da / mundutarrok bakantzera. Basarri 133. Mundu txar onek ordu estuak / mundutar danentzat ditu. Auspoa 39, 53. Mundua obetu dedin, mundutarrak alkar maitasunean bizi daitezan. Onaind STeresa 77. Beraz, eguzki, merezi dezu / mundutar danon omena. Insausti 317.
azpiadiera-2.1
(Como adj. antepuesto al nombre).
Mundutar jakintsuak erdi zoratuta, / Euskeraz ikasteko asmoak artuta. Basarri 177.
mundutar
<< mundupe 0 / 0 nahi izan >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper