OEH - Bilaketa
344 emaitza ma bilaketarentzat
Sarrera buruan (6)
Sarrera osoan (338)
- abiatu
- agrada izan
- ahal
- ahalke
- ahalketu
- aho
- aiterri
- aitzindu
- akiarazi
- alabaizun
- alafede
- alajainkoa
- alaxede
- alderdi
- aldiz
- altxatu
- amodio
- apaindu
- 1 apapa
- 2 apatx
- arabera
- ardoxka
- argitasun
- arindu
- arraiki
- arraingorri
- arrastu
- 2 arteka
- 1 askatu
- 1 aski
- atera
- 1 ateri
- atzarri
- aurkintza
- aurtemein
- aurtiki
- azantz
- azeri
- 2 azpil
- bahi
- bahitu
- bailara
- bainu
- bakar
- baratatu
- bastart
- bee
- behar
- behartu
- 1 behatu
- bekoki
- beltzuri
- berantxe
- berekilako
- besapeko
- bete
- betondoko
- bidatze
- bidegabe
- bihotzerre
- 2 bilatu
- bipildu
- birjina
- bitxitxo
- bizilagun
- bizkar
- 1 botoi
- dainatu
- damu
- debekatu
- dei
- dena ere
- doi
- donetze
- durduzarazi
- edeki
- ederretsi
- edoski
- ehortzi
- 1 ele
- endrezu
- enpetxura
- entresatu
- erabili
- eragetu
- eseri
- eskautun
- 1 esku
- eskuko
- estakuru
- estali
- 1 estatu
- estekatu
- etxe
- ezagutza
- ezarri
- ezetz
- ezeztatu
- fantasia
- fede
- gain
- gaindi
- gaitz
- gaizki
- 1 galdatu
- garbitu
- 1 gau
- gertirudi
- gomendio
- 2 goritu
- gorordi
- gorputz
- gorribelztu
- gosetu
- haizatu
- 1 hala
- halakatu
- halako
- halere
- hamaikagarren
- 1 hartu
- 1 hartze
- hastu
- hatu
- hatz
- helbide
- heste
- higatu
- 1 hil
- 3 histu
- hitz
- hoben
- honetaratu
- hortz
- hozkeria
- 1 hozki
- 1 huts
- ibili
- 2 idoi
- iduritu
- ihes
- ilargi
- iragaile
- istapeka
- isurtatu
- itsas aingira
- izan
- izanarazi
- izari
- izkinatu
- izpika
- izutuki
- jabe
- 1 jakin
- jauzi
- jauztekatu
- 1 jo
- joanarazi
- joapide
- kalte
- 1 kara
- kargatu
- kargu
- kauxu
- ketsitu
- kikera
- kikerazpiko
- kirastu
- kito
- klask
- konbertsatu
- 1 kontu
- kordokarazi
- 1 kostatu
- kozina
- kresal
- labaindu
- labore
- labur
- 1 laburki
- lagundu
- landerkeria
- 1 lantzoi
- larrutu
- lasterkarazi
- 1 lau
- lauoineko
- laztan
- laztantxo
- laztu
- lañoki
- lege
- 2 lehorki
- lekuko
- lentoi
- lerratu
- 1 letxera
- lohitu
- 1 lotu
- 1 magal
- mahaitar
- mahastu
- mahats
- mahatsoko
- mahatsondo
- mahomatar
- mailatu
- 1 mailu
- maindire
- maitale
- maixiatu
- maixiatzaile
- maizter
- makaela
- 2 makets
- mako
- maldade
- 2 malko
- mamiñun
- 1 manatu
- maratila
- marrantatu
- 1 marruka
- masailalde
- 1 masusta
- 2 matanta
- matto
- matxakatu
- 1 matxo
- 1 mejoria
- 1 men
- 1 mende
- 2 mende
- meneko
- merlatu
- mestura
- mezutu
- mihitaño
- momar
- motz
- mozki
- 1 mozkin
- mu
- mukurutu
- 1 mulko
- 1 murrizki
- 2 mus
- musu
- musukatu
- muxumartin
- 2 nabarmendu
- nagatu
- nagusi
- 1 nahi
- nasaitu
- neitgarri
- neuganatu
- neuregaindu
- neurri
- ni
- niregaindu
- nore
- odol
- ohar izan
- oharkabe
- ohart-eskas
- okertu
- 1 olde
- oleki
- 1 on
- ondiko
- 1 onetsi
- ongitu
- orde
- ordez
- orduko
- oso
- 1 pa
- papertegi
- 4 papo
- 1 pare
- partalier
- parte
- pelakatu
- pena
- pentsamendu
- petral
- 1 pika
- pirdila
- 1 pisu
- pitzikatu
- plaza
- promes
- 1 sail
- sakon
- salatu
- saldu
- sendo
- sineste
- sobera
- soin
- sosegatu
- sudur
- suerte
- tarratatu
- taska-taska
- toki
- 1 tornu
- trapu
- traste
- tregoa
- tupitu
- turrusta
- txanda
- txatiko
- 1 txirdil
- ubel
- 1 uko
- urlia
- ustekabe
- utzi
- xafarratu
- xarmagarri
- xehatu
- xuxendu
- zaluxko
- 1 zarpa
- zein
- zer
- zerbaitto
- zilo
- zimikatu
- zimurtu
- zintzur
- zirtzilkeria
- zoratu
- zu
- zurkaizgarri
goiburua
zirtzilkeria.
sense-1
1.
xirxilkeria (Ht VocGr 331, Arch VocGr).
Bagatela, cosa sin importancia. "Bagatelles, xirxilkeriak <chirehil->" Ht VocGr 331. " Xirxilkeriak, les bagatelles" Arch VocGr. . Larramendi, que lo toma de Ht VocGr, escribe <chireilqueria>, corregido más tarde en DVC 194: "Chircilqueriac, bagatelas, baratijas".
Ongurena [...] oien begietan zirzilkeri maketsa da. Ayerb EEs 1914, 39. Ez naiz zirzilkeri oietaz oroitu eta penaz beñere egoten. Ill Pill 4. Auzoak bekaitzez eta asarrebidez kutsatzen dira eta askotan, zirtzilkeri bat bide dala, gorrotozko esi bat jarri oi dute euren artean. Etxde JJ 226. Edozein zirtzilkerik biotza samurtzen dio. Ib. 101. Agur, Oteiza ta bizi zaite / beti goruntz begiratuz / [...] Lurreko gauza zirtzillkeriak / azpian kalka t'egatuz. J. Aldabe Olerti 1960, 31. --Au zenduen beraz esateko guzia...? --Bai, ta abil bixkor zirzilkerietan aritu barik. Ugarte Obaria 27.
Bagatela, cosa sin importancia. "Bagatelles, xirxilkeriak <chirehil->" Ht VocGr 331. " Xirxilkeriak, les bagatelles" Arch VocGr. . Larramendi, que lo toma de Ht VocGr, escribe <chireilqueria>, corregido más tarde en DVC 194: "Chircilqueriac, bagatelas, baratijas".
Ongurena [...] oien begietan zirzilkeri maketsa da. Ayerb EEs 1914, 39. Ez naiz zirzilkeri oietaz oroitu eta penaz beñere egoten. Ill Pill 4. Auzoak bekaitzez eta asarrebidez kutsatzen dira eta askotan, zirtzilkeri bat bide dala, gorrotozko esi bat jarri oi dute euren artean. Etxde JJ 226. Edozein zirtzilkerik biotza samurtzen dio. Ib. 101. Agur, Oteiza ta bizi zaite / beti goruntz begiratuz / [...] Lurreko gauza zirtzillkeriak / azpian kalka t'egatuz. J. Aldabe Olerti 1960, 31. --Au zenduen beraz esateko guzia...? --Bai, ta abil bixkor zirzilkerietan aritu barik. Ugarte Obaria 27.
sense-2
2.
(L, BN, S; Dv A; -rz- VocB),
xirtxilkeria
(L, BN, S; Dv, H),
txirtxilkeria.
Ref.: A (xirtxilkeria); Lh (zirtzilkeri).
Canallada, maldad.
"Action de canaille"
Dv.
"Action, parole dignes d'une personne méprisable, méchante, de mauvaises mœurs, ouvertement éhontée [...]. Beha zer xirtxilkeria egin daritan, voyez quelle petite saleté, quelle petite traîtrise il m'a faite"
H.
"Perrería, acción canallesca"
A.
"Suciedad, deshonestidad"
VocB.
.
Ori baño zirtzilkeri lotsagarriagorik ez: jendearen esanagatik gezurrez jokatu. Txill Let 84. Gizonak alkar gorrotatzen eta iltzen. Eta emakumeak zirtzilkeriz jota. NEtx Antz 118. Yolas batzuk mingor dira ta eurak dakarren nekeak eztautso egiten lekurik atseginari: zirtzilkeri batzuk gizonki yasaten dira. "Baseness" . Larrak EG 1959 (3-6), 210. Zer dituk zirtzilkeria horiek? Larz Senper 66. Pundu hortan frango alderdikeri eta txirtxilkeria! Othoizlari 49 (1967) 10. Erakusten duzu [...] zer kalte dakarketen herrak, handi-nahiak, bekaiztiak, diru-goseak, zirtzilkeriak. Lf ELit 326.
Ori baño zirtzilkeri lotsagarriagorik ez: jendearen esanagatik gezurrez jokatu. Txill Let 84. Gizonak alkar gorrotatzen eta iltzen. Eta emakumeak zirtzilkeriz jota. NEtx Antz 118. Yolas batzuk mingor dira ta eurak dakarren nekeak eztautso egiten lekurik atseginari: zirtzilkeri batzuk gizonki yasaten dira. "Baseness" . Larrak EG 1959 (3-6), 210. Zer dituk zirtzilkeria horiek? Larz Senper 66. Pundu hortan frango alderdikeri eta txirtxilkeria! Othoizlari 49 (1967) 10. Erakusten duzu [...] zer kalte dakarketen herrak, handi-nahiak, bekaiztiak, diru-goseak, zirtzilkeriak. Lf ELit 326.
sense-3
3.
(-rz- B, -keri B),
xirxilkeria (B, AN)
Ref.:
A (zirzilkeria, xirxilkeria)
; Izeta BHizt2 (zirtzilkeri).
"Desaliño en el vestir, grosería en modales o en comer" A. "Desaliño; suciedad" Izeta BHizt2. .
"Desaliño en el vestir, grosería en modales o en comer" A. "Desaliño; suciedad" Izeta BHizt2. .
sense-4
4.
(-rz- B ap. A).Indecencia.
"
Gazte-denboran zirzilkeria berekin duenak, zagartuta ere beldur izateko da alatsu izain dela, el que joven no es ajeno a cosas indecorosas,[...]"
A.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
