OEH - Bilaketa
344 emaitza ma bilaketarentzat
Sarrera buruan (6)
Sarrera osoan (338)
- abiatu
- agrada izan
- ahal
- ahalke
- ahalketu
- aho
- aiterri
- aitzindu
- akiarazi
- alabaizun
- alafede
- alajainkoa
- alaxede
- alderdi
- aldiz
- altxatu
- amodio
- apaindu
- 1 apapa
- 2 apatx
- arabera
- ardoxka
- argitasun
- arindu
- arraiki
- arraingorri
- arrastu
- 2 arteka
- 1 askatu
- 1 aski
- atera
- 1 ateri
- atzarri
- aurkintza
- aurtemein
- aurtiki
- azantz
- azeri
- 2 azpil
- bahi
- bahitu
- bailara
- bainu
- bakar
- baratatu
- bastart
- bee
- behar
- behartu
- 1 behatu
- bekoki
- beltzuri
- berantxe
- berekilako
- besapeko
- bete
- betondoko
- bidatze
- bidegabe
- bihotzerre
- 2 bilatu
- bipildu
- birjina
- bitxitxo
- bizilagun
- bizkar
- 1 botoi
- dainatu
- damu
- debekatu
- dei
- dena ere
- doi
- donetze
- durduzarazi
- edeki
- ederretsi
- edoski
- ehortzi
- 1 ele
- endrezu
- enpetxura
- entresatu
- erabili
- eragetu
- eseri
- eskautun
- 1 esku
- eskuko
- estakuru
- estali
- 1 estatu
- estekatu
- etxe
- ezagutza
- ezarri
- ezetz
- ezeztatu
- fantasia
- fede
- gain
- gaindi
- gaitz
- gaizki
- 1 galdatu
- garbitu
- 1 gau
- gertirudi
- gomendio
- 2 goritu
- gorordi
- gorputz
- gorribelztu
- gosetu
- haizatu
- 1 hala
- halakatu
- halako
- halere
- hamaikagarren
- 1 hartu
- 1 hartze
- hastu
- hatu
- hatz
- helbide
- heste
- higatu
- 1 hil
- 3 histu
- hitz
- hoben
- honetaratu
- hortz
- hozkeria
- 1 hozki
- 1 huts
- ibili
- 2 idoi
- iduritu
- ihes
- ilargi
- iragaile
- istapeka
- isurtatu
- itsas aingira
- izan
- izanarazi
- izari
- izkinatu
- izpika
- izutuki
- jabe
- 1 jakin
- jauzi
- jauztekatu
- 1 jo
- joanarazi
- joapide
- kalte
- 1 kara
- kargatu
- kargu
- kauxu
- ketsitu
- kikera
- kikerazpiko
- kirastu
- kito
- klask
- konbertsatu
- 1 kontu
- kordokarazi
- 1 kostatu
- kozina
- kresal
- labaindu
- labore
- labur
- 1 laburki
- lagundu
- landerkeria
- 1 lantzoi
- larrutu
- lasterkarazi
- 1 lau
- lauoineko
- laztan
- laztantxo
- laztu
- lañoki
- lege
- 2 lehorki
- lekuko
- lentoi
- lerratu
- 1 letxera
- lohitu
- 1 lotu
- 1 magal
- mahaitar
- mahastu
- mahats
- mahatsoko
- mahatsondo
- mahomatar
- mailatu
- 1 mailu
- maindire
- maitale
- maixiatu
- maixiatzaile
- maizter
- makaela
- 2 makets
- mako
- maldade
- 2 malko
- mamiñun
- 1 manatu
- maratila
- marrantatu
- 1 marruka
- masailalde
- 1 masusta
- 2 matanta
- matto
- matxakatu
- 1 matxo
- 1 mejoria
- 1 men
- 1 mende
- 2 mende
- meneko
- merlatu
- mestura
- mezutu
- mihitaño
- momar
- motz
- mozki
- 1 mozkin
- mu
- mukurutu
- 1 mulko
- 1 murrizki
- 2 mus
- musu
- musukatu
- muxumartin
- 2 nabarmendu
- nagatu
- nagusi
- 1 nahi
- nasaitu
- neitgarri
- neuganatu
- neuregaindu
- neurri
- ni
- niregaindu
- nore
- odol
- ohar izan
- oharkabe
- ohart-eskas
- okertu
- 1 olde
- oleki
- 1 on
- ondiko
- 1 onetsi
- ongitu
- orde
- ordez
- orduko
- oso
- 1 pa
- papertegi
- 4 papo
- 1 pare
- partalier
- parte
- pelakatu
- pena
- pentsamendu
- petral
- 1 pika
- pirdila
- 1 pisu
- pitzikatu
- plaza
- promes
- 1 sail
- sakon
- salatu
- saldu
- sendo
- sineste
- sobera
- soin
- sosegatu
- sudur
- suerte
- tarratatu
- taska-taska
- toki
- 1 tornu
- trapu
- traste
- tregoa
- tupitu
- turrusta
- txanda
- txatiko
- 1 txirdil
- ubel
- 1 uko
- urlia
- ustekabe
- utzi
- xafarratu
- xarmagarri
- xehatu
- xuxendu
- zaluxko
- 1 zarpa
- zein
- zer
- zerbaitto
- zilo
- zimikatu
- zimurtu
- zintzur
- zirtzilkeria
- zoratu
- zu
- zurkaizgarri
goiburua
dena ere.
sense-1
Sea cual sea; (y) de cualquier forma, (y) sea como sea; (y) además.
(Relacionado con un elemento de su propia oración, con el que concuerda en número, gralmte. por medio de direnak pero hay tbn. denak en algunos autores. En Axular es aposición, concordando en caso con su antecedente; en el resto, aparece en una oración distinta, gralmte. coordinada o yuxtapuesta a la del antecedente (alguna vez con conjunción adversativa expresa: baina, ordea), casi siempre en caso absoluto (sobre todo sing.): la construcción más frecuente es aquella en la que dena ere va seguido de un adj. o similar en papel de atributo de un izan sobreentendido; sólo en Hiribarren lo encontramos en otros casos de declinación).
"L'expression dena ere... signifie 'c'est toujours ça!'"
Lf Gram 252.
Tr. Empleado por autores septentrionales no suletinos (sí por Oihenart) ya desde Axular; se hace muy común a partir la 2.a mitad del s. XIX. Al Sur sólo lo hemos encontrado en Barrutia.
Deabruak bekhatuari emaiten dioen enganamenduzko gozotasun hark ere, denak ere, deus guti irauten du, baiña ondoko penak eta atsekabeak anhitz. Ax 512 (V 330, que traduce "aun toda ella dura poco" (?)). Gabearen mindegia apur, dena ere makur. "& encore celles qui y sont se trouvent tortues" . O Pr 505. Idiaren pixa odolaren gisa dohako eta dena ere guti eta penarekin egiten du. Mong 589s. Kasi buruan ilerik etxok, diranak ere bakarrak. Acto 341. Dohatsu oraino izan balu laguntza xume hura hagoan bizitzekotzat: ordean, dena ere ez zitzaion ematen. Lg II 188. Hain gora prezatu gauza hek, suntsituak; khe aphur bat, eta dena-ere haizatua. Dv LEd 155. Gauza handirik ez dut, bainan denak ere ez nuen nahiko nihork eramatea. Hb Egia 22 (cf. Esk 207 direnak ere). Ene izpirituak hurbil ditu zedarriak, eta denetan ere baditu lanbroak. Ib. 148. Emazte bat aski izan zuen, nahiz legeak gehiago uzten zuen. Dena ere laster etxerat egorri zuen. Ib. 67. Egunean hirur oren lo, lurraren gainean dena ere. Laph 202. Orai ez dugu halako pilotari ederrik [...]: direnak ere ongi estimatzen baititugu. Horiek ganez geroz, egin du gure Eskual-herri alde huntakoaren ohoreak. Zby RIEV 190, 86. Janharitzat, garagarrezko ogi pixka bat, dena ere hautsez zikhintzen zuena. Jnn SBi 92. Jan baino geixago edanik (maiz dena ere ahal bezalakoa) bazkaldu direlako ustearekin baitire atheratzen. JE Bur 169. Hanitzez berantago egina izan omen du aitzinalde hura, dena ere ez garaitikoari eman zen molde beretan. JE Ber 22. Leiho guti, direnak ere hertsiak. Ib. 56. Agian holako guti izanen duzue, eta denak ere ihartuko! Barb Leg 146. Zer "xoriak" denak ere! Batek bere semea, besteak sei ehun "tamul" hilarazi berriak zituzten, giristinotu zirelakotz! "Quels 'numéros' tous tant qu'ils étaient!". Ardoy SFran 176. Batzuk bezain maite, heiek eta guk, gure herria, dena ere erro beretarik ateraia, euskaldun, basko, gaskun... Larre ArtzainE 191.
v. tbn. StPierre 23. Lf Murtuts 16.
Deabruak bekhatuari emaiten dioen enganamenduzko gozotasun hark ere, denak ere, deus guti irauten du, baiña ondoko penak eta atsekabeak anhitz. Ax 512 (V 330, que traduce "aun toda ella dura poco" (?)). Gabearen mindegia apur, dena ere makur. "& encore celles qui y sont se trouvent tortues" . O Pr 505. Idiaren pixa odolaren gisa dohako eta dena ere guti eta penarekin egiten du. Mong 589s. Kasi buruan ilerik etxok, diranak ere bakarrak. Acto 341. Dohatsu oraino izan balu laguntza xume hura hagoan bizitzekotzat: ordean, dena ere ez zitzaion ematen. Lg II 188. Hain gora prezatu gauza hek, suntsituak; khe aphur bat, eta dena-ere haizatua. Dv LEd 155. Gauza handirik ez dut, bainan denak ere ez nuen nahiko nihork eramatea. Hb Egia 22 (cf. Esk 207 direnak ere). Ene izpirituak hurbil ditu zedarriak, eta denetan ere baditu lanbroak. Ib. 148. Emazte bat aski izan zuen, nahiz legeak gehiago uzten zuen. Dena ere laster etxerat egorri zuen. Ib. 67. Egunean hirur oren lo, lurraren gainean dena ere. Laph 202. Orai ez dugu halako pilotari ederrik [...]: direnak ere ongi estimatzen baititugu. Horiek ganez geroz, egin du gure Eskual-herri alde huntakoaren ohoreak. Zby RIEV 190, 86. Janharitzat, garagarrezko ogi pixka bat, dena ere hautsez zikhintzen zuena. Jnn SBi 92. Jan baino geixago edanik (maiz dena ere ahal bezalakoa) bazkaldu direlako ustearekin baitire atheratzen. JE Bur 169. Hanitzez berantago egina izan omen du aitzinalde hura, dena ere ez garaitikoari eman zen molde beretan. JE Ber 22. Leiho guti, direnak ere hertsiak. Ib. 56. Agian holako guti izanen duzue, eta denak ere ihartuko! Barb Leg 146. Zer "xoriak" denak ere! Batek bere semea, besteak sei ehun "tamul" hilarazi berriak zituzten, giristinotu zirelakotz! "Quels 'numéros' tous tant qu'ils étaient!". Ardoy SFran 176. Batzuk bezain maite, heiek eta guk, gure herria, dena ere erro beretarik ateraia, euskaldun, basko, gaskun... Larre ArtzainE 191.
v. tbn. StPierre 23. Lf Murtuts 16.
azpisarrera-1
DENA ERE ON.
"Autant de gagné!" Lf Gram 252.
Doalarik, bide-erdian bare bat du topatzen, / "Dena ere on" derralarik, mokoarekin billtzen. Gy 31. Frantsesen besoak etziren lehenago bezala bateatzen akituak... Bainan denare on... Iturri ttipienak ez dira iturri txarrenak. "Mais c'était toujours cela..." . Ardoy SFran 223. Egun oso bat ukanen zutela merezituko zutenek [...]. Dena ere on, lehen ilabete oso bat lanean arizan ondoan. Larre ArtzainE 113s.
Doalarik, bide-erdian bare bat du topatzen, / "Dena ere on" derralarik, mokoarekin billtzen. Gy 31. Frantsesen besoak etziren lehenago bezala bateatzen akituak... Bainan denare on... Iturri ttipienak ez dira iturri txarrenak. "Mais c'était toujours cela..." . Ardoy SFran 223. Egun oso bat ukanen zutela merezituko zutenek [...]. Dena ere on, lehen ilabete oso bat lanean arizan ondoan. Larre ArtzainE 113s.
azpisarrera-2
DENIK ERE (Dv, H).
"Denik ere hobe da guti baterez baino, si peu que ce soit, vaut mieux peu que rien" Dv. "Danik ere asko da, quelqu'il soit, si peu qu'il soit, il est suffisant" H s.v. dan. "Denik ere, quoi qu'il en soit, quelque peu qui ce soit. Denik ere atsegin egin daut, quoique ça ait été, quelque peu que ce soit, cela m'a fait plaisir" Ib. s.v. dena.
Ez da gehiago ez Laphurdin ez Baxenabarren gazteria eskualdunik. Denik ere Xuberon, hobekixago daduskate lehengo josteta zaharrak. Zby RIEV 1908, 85. Denik ere gisanago zen gizon bat eta ez neskatoko bat izan zadin kanaila multzo haren buruan. Elsb Fram 82. Makur doanean, ez doa hura, denik ere, bertzeak bezen makur. HU Aurp 93. Hobeak dira denik-ere ondokoak. JE Ber 37. Sorgin-Nausia bere liburu handiarekin gaki ikustearekin bizkitartean, pizkortu zen denik ere pixka bat. Barb Leg 134. Haur gaixoaren ama garrasiaka hasi zen, etzuela holakorik nahi: "Denik ere, nahiago dut bizirik emazte horri eman dezozun gaixoa!". Zerb IxtS 57. Ez du iduri gaixtoak zirela [laminak]: ohoinak, denik ere. Zerb Azk 97. Holakoak dira denborak: dena beldur eta erremedio, hobeki bizi gaurko jendea denik ere eta bere egunak luzahala luzatuz. Larre ArtzainE 295.
Ez da gehiago ez Laphurdin ez Baxenabarren gazteria eskualdunik. Denik ere Xuberon, hobekixago daduskate lehengo josteta zaharrak. Zby RIEV 1908, 85. Denik ere gisanago zen gizon bat eta ez neskatoko bat izan zadin kanaila multzo haren buruan. Elsb Fram 82. Makur doanean, ez doa hura, denik ere, bertzeak bezen makur. HU Aurp 93. Hobeak dira denik-ere ondokoak. JE Ber 37. Sorgin-Nausia bere liburu handiarekin gaki ikustearekin bizkitartean, pizkortu zen denik ere pixka bat. Barb Leg 134. Haur gaixoaren ama garrasiaka hasi zen, etzuela holakorik nahi: "Denik ere, nahiago dut bizirik emazte horri eman dezozun gaixoa!". Zerb IxtS 57. Ez du iduri gaixtoak zirela [laminak]: ohoinak, denik ere. Zerb Azk 97. Holakoak dira denborak: dena beldur eta erremedio, hobeki bizi gaurko jendea denik ere eta bere egunak luzahala luzatuz. Larre ArtzainE 295.
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
