Harremana

    OEH - Bilaketa

    344 emaitza ma bilaketarentzat

    Sarrera buruan (6)


    Sarrera osoan (338)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    1 hartze.
    sense-1
    1. (AN, BN, S ap. A ; VocBN , Dv, Gèze, H).
    Crédito, cantidad que alguien tiene derecho a cobrar como acreedor. "Créance" VocBN, Gèze. "Créance" Dv. "Créance. v. hartzekoa, hartzapena. [...] Ene hartzea, ma créance" H. " Baionan hartze, Santespriten zor, antola hor (S), crédito en Bayona, deuda en Saint-Esprit (barrio de Bayona), arréglalo ahí; hartze gaiztotik olo, halerik ere ez oro (Sc), del mal crédito (no se percibe más que) avena, los granos no enteramente" A. "Le nominatif marque la destination dans [...] sos bat hartze, 'un sou à prendre'" Lf Gram 450. v. infra HARTZE IZAN. v. hartzeko.
    Baina obratzen duenari alokairua etzaio graziatan kontatzen baina hartzetan. "Mais pour chose deue" . Lç Rom 4, 4 (BiblE lan egiten duenari, saria ez zaio dohain huts bezala ematen, zor zaion zerbait bezala baizik). [Adeskide batek] haren zorra bere gain harturik, hartzeduna bere morsatz, eta diharuz, [...] pagatzen dianian eta [...] promez emaiten hari iagoiti ez deus galdatzera bere hartziaz. Tt Onsa 128. Eta deklarazione egiten dut, eta aithortzen mundu ororen aitzinian, neure hartziaz pagatu nizala. Tt Arima 119. Zordun bati khendu zion hartze zahar bat, hartze haren parte batez estali zituen bere zorrak. Laph 27. Munduan ikusten da hainitz bizio, / Hoberenetik ere deus ez balio: / Bainan halere / Oituz geroz hartan, bertzeak bertze, / Zor edo hartze, / Ezin arnega daite, arras hil arte. LElsb ( in Elzb Po 217 ). Eta gure Etxeko-Jaun edaleak ez zuen arditik bildu bere hartzetarik. Arb Igand 134. Halere ostalerak ardura hartze baino zor gehiago: ezin bizi, ostatuko irabazitik. HU Zez 28.
    sense-2
    2. (V, G, AN, L, BN, S ap. A ; Lar, Añ, Dv, H).
    Acogida, recibimiento; acción de tomar, recibir. "Acogida, acogimiento, recibimiento, artzea, artzeera; [...] artze ona, artzeera ona egin zigun " Lar. "Admisión" Ib. "Toma, acción de tomar: (c.) arrera, artuera, artzea " Añ. "Accueil; gure hauzaphezak hartze idor eta hotza du, notre maire a l'accueil sec et froid" Dv. "Accueil, abord. Syn. harrera " H. "Recepción" A. v. harrera.
    Lehenbiziko harzetik harat, lehenbiziko kordoin harzearen berthutez geroagoko guziak ez benedikatuak nihork emanagatik, benedikatuak azkentzen dira. Harb 459. Hartze aire amulsu batekin errezibituko baitgaitu. He Phil 118. Zoiñek ere markatüren beitüye desir edo sü handi bat Andere Done Mariaren Eskapülarioko konfrarian hartü izateko eta haren indüljenzietan pharteliant izateko, hersatüren dira jaun direktor edo gidariari, zointan hartüren beitütü, noiz ere diñe direla uste beitüke. Badate Konfrarian hartze edo sartze urthian biga edo hiruretan, Jaun Direktorrak markatüren dian Besta zonbaitez. Mercy 19s. Juje adoragarriak egiten dioen hartze arraiak osoki animatzen du. Dh 133. Pazientziarekin jasaiten ditu hunen hartze idorra eta idurizko mesprezioa. Jaur 112. Ordurik ona dabill neugaz suertea, / Beti daukat artzea iñoz ez galtzea; / Egiñik adiskide batek testamentu, / Nondik enekiala nintzan aberastu. AB AmaE 230. Egiazko Eleizaren aurrak edozein garai ta tokitakoak izan, baturik daude [...], lege ta sakramentuen artze berdin-berdiñaz. Inza Azalp 92. Irutasun Donearen ama Franzizkak bere soñeko Done artzearen urrezko eztaietan. NEtx Nola 38. Ondarroan toki onetan egiten da kanpotik datozenen artzea edo errezibimentua. Etxabu Kontu 56.
    azpiadiera-2.1
    Captura.
    Zeure azeri artzeiaz aztu zara. Mg PAb 167.
    azpiadiera-2.2
    + artutze. Incautación.
    Diferenzia güziak, zoin baitira limitoen kausaz [...] dühürü eta aberen hartez. Etchart 1.1v. Egin al izango dira artze ta errekisa berriak. "Incautaciones y requisas" . EAEg 2-11-1936, 195. Artutzeak sortuko duan lanen bateratzeak uzten duan añean. "Incautación" . Ib. 771.
    azpiadiera-2.3
    (Con complementos verbales).
    Beraz gutxitan baño eldutzen ez diranak Komunio santuko maira, bekatu mortal gabe artzen badute ere gutxi artze aietan, argal, ta indar gabeak egongo dira animan? Mg CC 219. Zer barkatu?... Gu emen artze-utsaz geiegi egiten dezute ta... ez ezertan ibilli... ez degu ezer bear. Eizg 55 (ap. DRA). Beraz, norbaitek bere barnean Iaun ori egitan artzen dunean, giza-itxurarik ez du ikusten. [...] Iauna gogoz artze au ez da [...] nolanaiko debozio bat. Or QA 157. Eta bat bestearentzat hartze hortarik heldu direla ainitz nahasmendu deitoragarri. Ardoy SFran 324. Zaldun-armak artze ortan koxka ontantxe zegola. Berron Kijote 55.
    sense-3
    3. Acreedor. Cf. hartzeko (2). v. hartzedun, hartzekodun.
    Ehork hartze bati zor güzia ezin pakatzen dianian, ahal di[a]naren emaitera obligatü den bezala. CatLan 104.
    sense-4
    4. (L, BN, R-uzt, S ap. A ; Dv, H).
    Inteligencia, comprensión. "L'intelligence, la faculté d'apprendre. [...] Zure semeak laster ikhasten du zeren hartze ona baitu " Dv. " Hartze oneko, gaitzeko haurra, enfant de bon, de difficile entendement" H. "Comprehensión, inteligencia. Haur horrek hartze ona du, berehala hartzen ditu gauzak (L)" A. v. harraira.
    Haren pietatea eta hartze ona miretsirik, burrhasoek auzo herriko eskola batean ezarri zuten. Laph 123. Haur horien artean hautatu ditugu hartzerik hoberena dutenak, eta hasarazi latinaren ikhasten. Prop 1876-77, 411. Errex da heier erlijioneko egien irakastea, hartze ona dutelakotz. Prop 1880b, 59. Hartze guti dutenek hemen bereko mintzairea baizik ez dute ikhasten. Prop 1881, 146. Horra bada, ene arabera nundik heldu den Europatarrek uste ukhan baitute hemengo jendea, hartze ona ukhana gatik, berenaz tontoa dela. Prop 1889, 267. Haurtasunetik hasirik hartze ona bide zuen, eta behar bezalakoa zen. Jnn SBi 148. Zoin duen hartze ona, zer nahiren ikasteko, eta zer gosea. HU Aurp 190. Eman zen berehala [...] gure Fede sainduko lehen erakaspenaren artha handienarekin ikhasten. Zorigaitzez, hartze gaixtoa zuen eta hartuaren atxikia gaixtoagoa. Prop 1897, 260.
    azpiadiera-4.1
    Jin zen seminarioan sartzeko tenoria. [...] Langile handi eta hartze hun zelakoz, denbora orotan, jakitatez bere lagünen aitzinian egon zen. Const 18.
    azpisarrera-1
    HARTZE IZAN.
    a) (Trans.). Ser acreedor de, merecer. "Hiltzea hartze du, Il mérite la mort" Lf Gram 451.
    Maitatzeak maitatze du hartze. "L'amour se paie par amour". O Pr 310. Berregei eta bian prozes bat hasi nin [...] Arbitrek ni trunpatü presentik ezpeinin / [...] eta hartze nianaz, kitanxa eragin. Etch 186. Huntako bereziki / hartze du estimu: / Arbasoen usaiez / eiten gitu primu. / Moda tzarrak uzteko / ez baitira damu, / Eskualdun azturetan / gaude beti fermu. Etcham 214 (ref. a la revista Eskualduna). Lamiaren kondaira / hortan dut finitu; / Bere erakaspenak / hark ere baditu. / Munduan bada segur / hainitz segeretu, / Gehienek baitute / hartze errespetu. Ib. 143. Bestak alegrantzia / legez hartze baitu. / Denek betan polliki / ein dezagun kantu. Ib. 157. Pozaren pozez zoraturik dabil ama-izenik artze ez dun ama ori. Zait Sof 41. Esanak oro oroitzerik ez dute artze, alperrikakoak dituzu ta. Ib. 86. Xede bera bethez geroz, hartze dute deitura bera, izen bera. Lf in Zait Plat XXI. Hartze zinuen irriñoa ez dautzute eman, emozute zurea. JEtchep 117. Ama bost urte hetan hila, ontasun horiek zuzenez behar zuten haurretarat erori, eta bakotxak hartze zuen bere partea. Ardoy SFran 117. Zer mazelakoa bilduko zuen don Alvaro kapitainak! Etzuena hartze? Ib. 305. Ongi sariztatua naute banaz bertze, / nitarik esker ona askok dute hartze. Xa Odol 231. Bakean bizi diten / etxeko goxoan, / gutarik hartze duten / estimu osoan. Ib. 238. Ez dizut kantatuko / zoin polita zeran, / ez nizuke egingo / hartze duzun eran. Ib. 315. Bainan pilotara behar dugu berriz itzuli hemen, semenarioko kirola nagusiak hein hori hartze baitu. Larre ArtzainE 171.
    "Hamar libera hartze ditut, on me doit dix francs" H.
    b) (En la expresión norbait hartze izan 'ser acreedor de alguien'). "Zenbat duzu hartze ene semea, quelle créance avez-vous contre mon fils? Ehun luisen hartzetan naiz, je suis créancier pour cent écus" Dv. "Hartze zaitut, je suis votre créance, j'ai à prendre de vous" H.
    azpisarrera-2
    HARTZETAN IZAN. Ser acreedor de. "Zenbaten hartzetan zare? De quelle somme êtes-vous créancier" Dv. "Ehun luisen hartzetan naiz, je suis créancier pour cent écus" Ib.
    azpisarrerakoSense-2.1
    Merecer. v. HARTZE IZAN.
    Orhoit zaite Jauna, Purgatorioetan diren arima gaixoez, eta bereziki gure othoitzen beharretan eta hartzetan gehienik direnez. Zby Pel 110.
    azpisarrera-3
    ELKAR-HARTZE (Añ). Acuerdo, pacto, alianza, convenio. "Pacto: (V) alkar, (G) elkar artzea" Añ. Cf. ELKAR HARTU (s.v. hartu). v. ELKAR-ADITZE (s.v. aditze).
    Kutxa ta kutxategia edo Elizatxoa ziran, Jainkoak Israeldarrakin egin zuan Testamentu, batze ta alkar-artzearen sinu, señale ta adiraz-garria. Ub 30. Egingo zuala Jainkoak bere errikoakin lenago Israeldarrakin egin zuan alianza edo alkartasuna baño alkar-artze agiz obeago bat. Ib. 47. Jaungoikoak berritu zuen Israeldarrakin Abranekin egin zuen alianza, alkar artzea edo konbenioa. Gco I 128. Anziñago arekin egindako batasun edo elkar-artzea, eta egin ziozkan promesak, berriztu nai zituela. Lard 17. Eta illaren beraren azken-aldera, Amorebietako elkar-artze lotsagarria liberalakin. Or SCruz 22. Serranorekin elkar-artze ori egin zuten Diputadu aiek, ez ote zuten barrenean zimikorik ori egin zutelako? Ib. 35. Iñola ateratzekotan, bada, egunkaria, askoen alkar-artze ta laguntzaz bear bide-da, nik uste. Ldi IL 73. Ondo baño obeto litzake alkar-artze ori ta gauz bearra be ba dala dirudi. Eguzk GizAuz 166.

    hartze

    hartze
    << 1 hartu 0 / 0 hastu >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper