OEH - Bilaketa

2931 emaitza jan bilaketarentzat

Sarrera buruan (157)


Sarrera osoan (500)

Emaitza kopurua 500 elementura mugatua
Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
bakailao.
tradizioa
Tr. Las formas con m inicial, que encontramos ya en SenperEus y en Moguel, a partir de mediados del s. XIX dominan entre los vizcaínos y septentrionales; en los guipuzcoanos sólo hallamos algún ej. en Zabala.
sense-1
1. (G; -alla- Mic, Lar, ), bakailau (V-gip, G; SP (bakaillaba), Deen II 131 <bachaliua>, Urt, Lecl (bakailaba), Arch VocGr, Hb; -alla- V-gip; Ht VocGr (bakallaba), Lar, Añ, Dv, H, Arzdi Peces , T-L), bakailo (B; -allo VP 7r, Lar), bakilau (V-gip), bakalao, bakalau (Foix ap. Lh.), bakalaa (Foix ap. Lh.), bakailu (-allu G-bet), bakallago, bakallagu, bakallero, makailao (V, L, BN-baig; ), makailau (-alla- T-L), makailo (V-ger-m; , Zam Voc), makailu, makallo, makallun (V-gip), makilau, makalao (A DBols), makalau, makullu Ref.: A (bakaillao, makaillao); FauMar 51 y 53 (bakallau); EI 212; Iz ArOñ (bakallau); Etxba Eib (bakillaua); Elexp Berg (bakaillau).
Bacalao. " Bakaillaba, morue" SP. "Asellus, [...] legátza, bakaillaua " Urt II 401. "Morue, bakallaba " Ht VocGr 388. "Bacallao" y "abadejo" Lar y Añ. "Truchuela, bakallao meena " Lar. "El bacalao, makallu, makallo, bakallu " Labayru Hist I 516. "Cabillaud" T-L. " Bakallua, abadejo" Elizdo EEs 1926, 32.
Baldin zundatzen baduzu bankuaz Esteko partetik kantalean Bakaillauko Irlaren gaiñean. INav 120. Ez ditugu oraino saldu geure makalau piskak. (1751). SenperEus 61. Zuek geienean Gabon egiteko azaburu bat, edo bakallao bustan batekin askidatu ta kunplituko dezue nerekin. GavS 5. Eta arratsaldean pozik aseko dira xardiña gaziz, piperrez, tipulaz, edo bakallao ustelez. AA I 570s. Artzen du zakuan artoa, edo garia, eta badijoa bakallaua, sardiña, eta olioaren billa. AA II 167. Nik erremata egin ezkero igon dau asko ardao, orijo, bakallao, edo aragijak. Astar II 167. Sardina eta bakallaua. Ib. 70. Sukalde-bazterretan / ez dago eskasa, / bakallaba, txardiña, / bitxigu, legatza. Echag 95. Bakallua ta illarra / eta barbantzua; / utzirikan juan ziran / beren arrantxua. CartAnd 408. Igaroko zuten egun osoa barbullerian ta jokuan bakallao kiskaldu ta sardin gaziak janaz. Izt C 179. Izan ditu gizonak lehen haginekin / Bakailau ekhartzeko herritar semekin. Hb Esk 136. Gosaritzat talua / eta bakallaba, / bazkaitan katillu bat / salda, ta sei baba. Bil 150. Gatz-gabeturik egosaraz zazu makallaua. ECocin 18. Ezkontzen balin bazira mariñelarekin / Xardina janen duzu makalluarekin. ChantP 124. Makallau eta gaztaña erreak jatera eta sagardoz asetzera. Zab Gabon 28. Eta atzetik zintzilika zegoan pertz ori bat bakallauez beteta. Ib. 33. --Ez al da bakallabikan? --Bakallaba? Ez da beñere falta etxi ontan. Sor AuOst 77. Ta nik bere makallau andi bat errerik, / Bazkaldutean zelan jan neban bakarrik. AB AmaE 328. Nola arrapatzeko, palta dedan maña, / Nik beintzat makallauaz bearko amaña. Ib. 409. Ardao zuria, makaillaua piper da guzti ta ganera gatzaia edo iko melauak. A BGuzur 115.
( s. XX) Jakin zan etorrela Terranobatik makallaoz zamaturik. Echta Jos 264. Mendi-ostatuak, oialezko txosnak, ogi, ardo, aragi, bakallao, arrai, piper, egazti, arrautza ta gizon jatunez ugariegi bezela. Ag G 179. Sardiñ zarrak, intxaurrak, azukre illuna, bakallao buztana ta urdai tatoa iltzean bera. Ib. 324. Bakalloa ere baziok. Ib. 304. Ez al det bada neronek ikusi izandu, zuk patatak zuritu bitartian, mantala jantzita eskobakin bakallua garbitzen? Iraola 26. San Prudentzi eguna / zelebratu zuan, / bakallua gendukan / beratzen potzuan. Noe 94. Alafede ez zela Senpereko makallaua [...] edo Itsasuko gereziak bezen ona! Barb Sup 1. Bietan bi, nahi-t-ez, badituk lau; / Garizuman, xardin eta makallau. Ox 111. Iru txikidxen makullue dakot saltsa berdien imitxeko. Ort Oroig 68. Batek lebatz prijidua, bestiak makallua saltsan, onek bildots erria, orrek tortillia. Kk Ab II 39. Amandre, esan eutson mutillak, makallaua, zertarako da? Ib. 147. Padela onetan bakallaoa tomateekin; emen talo bero-berook. Lek EunD 28. Makaillao eskege edo ixiki batek bealdea bustia badauko, euria laster. A EY IV 214. Luzaro ibili ziran Euskalerriko arrantzale asko Terranovara bakallao-bila. A Y 1934, 7. Neke gogorrez ezetsirikan / bakalloa ta balea. Or Eus 203. Arrautza egosiak, piper amorratuakin bakallaua, ollasko erre bi ta sagar erreak. TAg Uzt 75. Bakallaua saltsa gorrian; errege-sagarrak konpotan. NEtx Antz 122. Urrena jartzak bakallua beratzen onenbesteko puskak eginda. Anab Poli 42. --Baña, ez al dakik itxasuko ura zerek gazitzen daben? --Ez. --Ezetz? [...]. Bakillauak, mutil, bakillauak! SM Zirik 84. Okela, urdai, makillau eta abar. Erkiag BatB 25. Islandiaren ogi- / bidea bakarra, / bakallaua dute / asko ta ederra. Uzt Sas 221. Kapoi-paria nausiteira ta / bakallagua etxera. (In Uzt LEG I 197 ). Tomate potekoa edo piper potekoa bakallauakin meriendatzen genduan. BasoM 113. Eta ekarri zion bentariak bakallao artatik puska bat, uretan gutxi beratua ta gaizki egosia. Berron Kijote 48. Merienda zianbreran bakalleroa piperrakin genduan. JAzpiroz 107. Bakaillaua pipar berdeekin. Zendoia 218. Gauza berezi legez, makallau edarra be ugariago emon eben. Gerrika 64. Euskal Herriko jan-edanei opari bat eskaini behar geniola eta, ezin bakailaoari ezetz esan. MIH 144. Bale edo bakailoaren arrantza. MEIG IV 66.

v. tbn. Bakallau: Basarri 61. Bakallu: Ataño TxanKan 152. Bakallago: Insausti 285. Makallo: Ayesta 19.
azpiadiera-1.1
" Bakaillaua baino igarrago, flakuago, sikuago... eginda daudela esan ohi da pertsoa oso argalez" Elexp Berg. .
Zur-xuria bezain luzea, bakailaua edo xotxa bezain idorra. Hb Egia 137.
sense-2
2. bakailu (-allu AN-5vill), makailao (V). "Makaillao [...] (V,...), colgajo de camisa que con frecuencia se les ve a los niños" A. "Bakallu ageri, locución vasca que se le dice al chico que lleva la punta de la camisa salida por la bragueta [...] (Vera de Bidasoa)" VocNav. "Bakaluxa [sic] erakusten, mostrar la camisa por detrás, en Villabona" Garate Cont BAP 1962, 258.
Tira, txotxo, lotara; bestela atzetik daroiaan makaillau ori katuari emongo jeutsat. A BGuzur 120.
sense-3
3. Tonto, estúpido.
Orreik andra ergelok, bakalduntzat barik bakallutzat artu zattubez zu. "Ti hanno scorto per un babuino e non per Alboino" . Otx 46. Beti barreka dagona, derrigor tonto makallu. EgutAr 38-7-1959 (ap. DRA ).
azpisarrera-1
BAKAILAO-ARRABA. Raba, cebo de huevas de bacalao. "Masiya, bakallo-arraba, raba" Elizdo EEs 1926, 31.
azpisarrera-2
BAKAILAO-ARRANTZA. Pesca del bacalao.
Esan al guztien gañekoak dirade, bada, bale ilkintzarekin bakallo arraintzaren gañean Ingeles ta Franzesen kontra Gipuzkoako Probinziak bakarrik egin izan dituen jazarra andiak. Izt C 208. Ontzi batean arotz zelarik ikasi zuela bale eta bakalao arrantzaren berri. MEIG III 57.
azpisarrera-3
BAKAILAO-HARRAPATZE. Pesca del bacalao.
Gipuzkoatarrak ziran, bada, baleen ilkintza eta bakallo-arrapatzea asmatu izan zutenak. Izt C 207.
azpisarrera-4
BAKAILAO ARRUNDE. "Bakailau-arrunde, morue ronde" Lh.
azpisarrera-5
BAKAILAO-AZAL. Piel de bacalao.
Bakaillo-azal bi. Or Eus 415.
azpisarrera-6
BAKAILAO BELTZ. "Bakailau beltz, morue noirâtre (mal salée)" Lh.
azpisarrera-7
BAKAILAO BERDE. "Bakailau ferde, morue verte (salée à bord pour être mangée fraîche)" Lh.
azpisarrera-8
BAKAILAO BERRI. "Bakailau berri, morue fraîche" Lh.
azpisarrera-9
BAKAILAO HEZE. "Bakaillau hezea, morue verte, morue parée" SP.
Gure serorak arrantzaletarik / jateko daude arrain fin, ederrik: / salesen hertzeak, bakallau hezeak. (1802). BertsZB 175.
azpisarrera-10
BAKAILAO GAZI. "Bakaillau gazia, morue salée" SP.
azpisarrera-11
BAKAILAO IDOR. "Bakaillau idorra, morue séchée" SP. "Bakailau idor, morue sèche" Lh.
azpisarrera-12
BAKAILAO-IZPI.
" Bakallau izpi, bakailauaren zati txiki, mehe eta luzexkak. Bakallau izpi batzuk botaizkiyozu tortillai " ZestErret.
azpisarrera-13
BAKAILAO-KROKETA. Croqueta de bacalao.
Makallau kroketak. ECocin 17.
azpisarrera-14
BAKAILAO LABUR. "Bakailau-labur, morue "raquet" (moyenne grosseur)" Lh.
azpisarrera-15
BAKAILAO LARRI. "Bakailau larri, morue "gasset" (grosse espèce)" Lh.
azpisarrera-16
BAKAILAO-OLIBA.
Aceite de bacalao.
Bakallau oliba, diteken hoberena, mota guzietarik, kaxetetan, nahiago bada. Eskual 4-11-1904.
azpisarrera-17
BAKAILAO HORI. "Bakailau hori, morue jaune (la meilleure espèce)" Lh.
azpisarrera-18
BAKAILAO-SALDA. Caldo de bacalao.
Matralla alde aek ez dagoz alan eginda makallao saldia artuta, ez sardina usteldubak janda. Mg PAb 193.
azpisarrera-19
BAKAILAO-SALTSA. Salsa de bacalao.
Eta, zein gozoa dagoan bakallau-salsa au! Zab Gabon 53. Ekazu Kontze subil-ondoti / maira makallao-saltsea. Azc PB 92.
azpisarrera-20
BAKAILAOTARA. A pescar bacalao.
Groenlandiara baletara eta bakallautara joaten ziran ontziak. Etxeg RIEV 1908, 190. Bakallutara Terranobara / urtero goazi. SMitx Aranz 221. Itxas-gizonak baletara ta bakallutara Terranoba-aldera joaten ziran. EgutAr 5-1-1957 (ap. DRA ).
azpisarrera-21
BAKAILAO TXIKI. "Bakallau txiki, según Bay, Jauna, Bay es Morrhua minuta" Arzdi Peces 376.
azpisarrera-22
BAKAILAO ZAHAR. Bacalao seco.
Bakallau zar bat zintzili artu, / ta buelta mendi aldera. Basarri 61.
bakailao
<< baizik 0 / 0 bakar >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper