Harremana

    OEH - Bilaketa

    59 emaitza idazlan bilaketarentzat

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    meta.
    etimologikoa
    Etim. De lat. meta .
    sense-1
    1. (gral.; SP, Lar, Añ (V), Lecl, Arch VocGr , VocBN , Gèze, Dv, H), mieta (AN-5vill) Ref.: A (meta, mieta); Lrq; Iz UrrAnz, ArOñ, To ; Satr CEEN 1969, 210; Satr VocP ; Izeta BHizt ; JMB At ; Elexp Berg ; Gte Erd 223.
    Montón, pila; almiar. "Con montañas, peñas y piedras grandes, hechas a modo de pirámides, a quien en mi lenguaje llamaban meta " Ech 62r. " Metatik urratzea hedatzeko, éparpiller pour etendre" SP. "Banco de arena, ondarpilla, meta, montoia " Lar. "Meda" , "niara" Ib. "Amontonar [...] metak [...] egin " Ib. "Haz, manojo de trigo, leña, etc." Añ. " Iratze metazko lerro, rangée de piles de fougère" Dv. " Metako haga, la perche de la pile" Ib. Cf. meta y meto en VocNav y meta en Echaide Orio 125. v. pila. Tr. Documentado tanto al Norte como al Sur desde finales del s. XVIII. Meta es la única forma atestiguada. En DFrec hay 3 ejs. de meta .
    Absalonen gorphutza izan zen artikia zilho handi baterat eta estalia harri meta batez. Lg I 316 (v. tbn. (h)arri-meta Lard 200, Jnn SBi 92, StPierre 16, Barb Sup 173, FIr 167, Iratz 26, Ol Gen 31, 46, Lasa Poem 80; cf. Altuna 9 con el sdo. de 'columna'). Booz, afaldu-zenean, etzan zen belhar meta baten gainean. Lg I 247. Eta egin egurrezko sendor ta meta andi bat, zeu erretako infernuan. Ur MarIl 30. Abar heze meta handi baten pean. Gy 108. Ongarri meta batez egiten tronua. Hb Esk 227. Ikusi zuen Booz, meta-ondo batean etzaten. Lard 161. Ogi meten gainean. Dv Dial 33 (It gari pilla, Ur gari pillo, Ip ogi athe). Oi nola meta gaitz baten azpian lehertua [...] naukaten! Dv LEd 63 (Cb Eg II 28 karga eragin baten gisan). Hauts meta handi bat. Ib. 252 (Id. 141 auts pilla). Nere bekhatuen meta izigarria. Ib. 265. Belhar meta berotuko da goitxago edo berantxago, nolako trenpua duen. Dv Lab 125 (v. tbn. belar-meta Ugalde Iltz 46, NEtx Antz 139). Lur eta ilhargiak baino handiagoko meta egiten zuten [gorphutzak] . Hb Egia 63. Zuhamu osto metak. Ib. 154. [Treflak] erdi idorrak direnean, meta ttipitan ezartzen dira. Dv Lab 96. Bolbora meta. Laph 91. Esan lei direala / odeizko metak mendi ikaragarriak. AB AmaE 432. Egur meta bat gaitza. Jnn SBi 160 (v. tbn. egur-meta Altuna 84). Itsas bazterrean urak berak estali zuen hare meta batez. Ib. 153.
    ( s. XX) Harateko xokoan, lur-ikatzaren meta, beltz dixtirant. JE Bur 59. Zelaitxo baten, garometa andi batzuen urrean. Ag G 14 (v. tbn. garo-meta Etxde JJ 214, Uzt Sas 80). Nola eginak ote dira beraren ondasun-meta oriek? A Ardi 24s. Ikatz meta baten gaiñera erori-ta. Lh Yol 47. Eta ogiak meta batean ezarririk. Barb Leg 60. Jende zikoitz hek loriatu ziren. Zer urhe eta zilar meta behar zuten arratsean! Ib. 61. Zernai egingo zuen / izan balu beta, / aidian eraman du, / Xerrairen meta. Tx B III 131. Or dabiz danak kurtzietara / ekarten azpigarriak. / Etxe onduan egin dituez / meta ikaragarriak. Enb 174. Bizkarretik beherago dugun haragi meta artan, ze zigorrada [...] eman zakoten. Zub 63. Kuia haundi meta baten inguruan. Ib. 70. Frantsesek ezartzen dute esku bat harrian, eta Erronkarikoek berea haren gainean; gero berriz frantsesek [...], metaren gainian azkenik [...]. Ib. 54. Euskal ikasketa meta pillatzeko aurrerakada aundia. Y 1933, 6. Lengo izen zar batez, oraindik ere metari "txoxa" esaten diogu. Or Eus 45n. Urtearen azkenerako [...] [amar milla laurlekotara] ezpagiña ere, gure Bazkun euskozale nagusiek meta urri ori osa-eziñik eztute. Ldi IL 96. Gainerat igorri zauzkuten grenada meta eta aire pozoindatu guzien gatik. Zerb Gerlan 85. Adi-adi egon zitzaien meta baten gibeletik. Etxde JJ 228. Ondar-metak eraikiketan. Txill Let 49. Naiko lan baitzedukan diru-metak pilatzen. Arti Ipuin 24. Meta aundian galburu batzuk gora-beera, igarri bere ez. Erkiag BatB 161. Dolar meta pixkorra ere bildu bide duk hik! Larz Iru 112. Belar eta zakar-metak. Salav 28. Dirua gastatzen aisago da / metara biltzea baino. Xa EzinB 132. Gabean illargitan amaika meta-belar ebakia niok. Ataño TxanKan 196. Hemengo lasto meta guzier su emaiteko. Etchebarne 24. Izugarrizko meta egurra bear da. Albeniz 16. Edozein belar-pila ez da meta, ezta han-hemendikako idazlan sorta ere aldizkaria. MIH 136. Liburu berrien kritika lanean hasten naizen bakoitzean, meta aurkitzen dut pilatua mahai gainean. MEIG III 121. Madrilera bidali zituen paper-metak. MEIG I 260.
    v. tbn. Bordel 61. Lap 339 (V 155). HerVal 163. Ox 37. Etcham 233. Anab Usauri 126. Berron Kijote 82.
    azpiadiera-1.1
    "Borne, amas de pierres, colonne, etc., servant à indiquer une limite. Syn. muga, zedarria " H.
    azpiadiera-1.2
    (Ref. a seres animados). " Ikhusle metak heldu ziren, il venait des tas de spectateurs" H.
    Fiñatu maltzurrak zueneko arenga / lausengari meta hasi zen bibaka. Gy 159. Gaixtagin meta bat heldu zela haren hartzera. Prop 1876-77, 6. Zelan zirean anabasitu, / areriozko soldadu aldra ta pilluak, / ezin ezautu zeikean meta berarizkorik, / ebiltzalako ganora baga banatuak. AB AmaE 449. Lagun metea bakanduten asi da. Erkiag BatB 147. Launbeta, atso-meta. (B). EZBB II 46.
    sense-2
    2. Meta (de una carrera).
    [Txirringa lasterketearen] meta ondoko Alamedako arrain lantegi baten. Etxabu Kontu 168.
    azpisarrera-1
    META-HAGA (G-to, L, S; H), METAGA (V-m). Ref.: A; Lrq; Iz To (meta(a)ga). "Palo vertical a cuyo rededor se forma la pira de leña destinada a carbón" A. "Metagea, au be erabilten dabe baserrian, garimetai, bedarmetai, egurmetai ta lastometai erdian ipinteko" (V-m) Onaind EEs 1930, 203. v. META-ZIRI.
    Neurtitz-metagan txindor [...] / papar arro abesten / ari zait biziki. EA OlBe 96. Oraindik ezpaitiok / bertso-metagari / biltze-lan ondoreko / potorik ipiñi. Ib. 96.
    azpisarrera-2
    META-BIHUR. "Metabiurre, rama de roble, llamada biur para atar por la extremidad superior las pilas o montones de maíz con su planta" Asp Leiz.
    azpisarrera-3
    META-GAIN. Parte superior de un almiar.
    Gazteen lana izanen zen meta gainaren huntze ta zapatze hori. Larre ArtzainE 50.
    azpisarrera-4
    META-LASTO. "Beta lastoa ou meta lastoa, pile de paille" O-SP 223. Cf. begilasto. v. lastameta.
    Unhatuxeak ere ginen, bertzalde, oren huntan xutik, Xurittoineko meta lastoari kontra egonik. Barb Sup 111.
    azpisarrera-5
    META-MUTIL. "Gavilla grande de maíz, atada por la extremidad superior, alrededor de la cual se coloca el maíz para formar la criba" Asp Leiz (v. tbn. Asp Leiz2).
    azpisarrera-6
    METAN. En montones; en un montón, amontonado; en grupo.
    Garijak ebagirik / bakotxak soluan, / metan ifinten dituez / lau, bost, sei lekutan. DurPl 69. Egun batez ikhusirik itsas-kosta hegian / tresor asko zaudezila deskargatuak metan [...]. Gy 82. Ez badute urrea hark bezala metan, / odol garbiagoa daukate zainetan. Hb Esk 187. Ogia ez da hedatu behar. Metan ezartzen da. Dv Lab 52. Laborariak huts handia egiten du gorbela metan utziz usteltzera. Ib. 179. Tronpetearen durundu otsa ugar ebillan / alderdi bitan indarrak ziran metan jarri. AB AmaE 447. Oro metan hartuz, ontsa ditazke oro, diren ber. Banazka hartuz [...]. JE Bur 108. Beha zoin pollit emaiten duten herriko etxeek, xuri xuria, metan. Ib. 162. Haren haur xume heiek, / ilundu ondoan, / metan emaiten dire / supazter xokoan. Etcham 174. Eriosuar biltzen ai lute [belarra] / metan ez bada, maillean. "Si no es en montones, en ringles" . Or Eus 296s. Alde batian artoa loran, / bestian garia metan. Uzt LEG II 74. Noizbait [belarrak] jarri ziraden / zuatz edo metan. Insausti 93.
    azpisarrera-7
    META-TXORRO (G-azp-to; -txurru G-to-bet; -xorro G-azp), METXORRO (G-to). Ref.: A (matatxoe, metatxurru); Iz To; ZestErret. "Montoncitos de hierba" A. "Montón pequeño de haces verticales de trigo cuando amenaza lluvia" Iz To. v. metatxoe.
    azpisarrera-8
    META-ZIRI (B, BN-baig). Ref.: A; Izeta BHizt2. "Palo central del almiar. Metaziri ederrak in tugu" Izeta BHizt2. Cf. tbn. meta-ziri en VocNav. v. META-HAGA.
    Arri andiek bakotxa bere lekuan ezartzeko ez dela goiantien lana; oraiko gizonek metaziriz lagunduz egin dezakete. FIr GH 1921, 575. Aldameneko meta-ziri-muturrean kantari asi zitzaigun txantxangorria. Ataño TxanKan 19. [Belarrak] idortzearekin han berean ziritzen, erraiten zen bezala, erran nahi baita meta-ziria egiten. Larre ArtzainE 54.

    meta

    meta
    << losentxa 0 / 0 nazioarteko >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper