OEH - Bilaketa

395 emaitza idatzi bilaketarentzat

Sarrera buruan (5)


Sarrera osoan (390)

Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
goiburua
1 tanta.
tradizioa
Tr. Documentado al Sur desde Lazarraga. Al Norte sólo se encuentra en Duvoisin y E. Salaberry. Las formas mejor documentadas son tanta (algo más utilizada entre los autores vizcaínos) y tanto, empleando ambas algunos autores (Cardaberaz, Uriarte, Arana, D. Aguirre, Zaitegi, Erkiaga y Etxaniz). Hay tantan en Arin, EgutAr, Gandiaga (junto a tanto) y Martín Itziar, y ttanttar en Ayerbe. En DFrec hay 11 ejs. de tanta y 3 de tanto.
sense-1
1. (V, G-azp-nav, AN-ulz-olza, L, B; Lcc, Lar, , Izt 56r, Dv (V, G), H, VocB , Zam Voc), tanto (G; VP 89r, Dv (G), H (G)), tantan (V-gip, G-azp), tanton (G-goi) Ref.: Bon-Ond 137; A ( tanta, tanto ); Lh; Iz Ulz; Iz ArOñ ( tantan ); Etxba Eib ( tantan ); Gketx Loiola ( tanton ); Elexp Berg; ZestErret .
Gota. "Gota de agua, vino, etc." Lar, . " Tanta larriek, las gotas grandes" Iz Ulz. " Tantanak dira, eurixa dator eta juan gaittian aterpera " Etxba Eib. " Tantona, gota. Versión goierritarra de tanto o tanta " Gkex Loiola . " Txorro ori tantia darixola dago " Elexp Berg. En AxN se explica purpuilla (439) por tanta. v. 1 xorta, 1 tanga, tangada (2), tantada, tantakada, 2 tinta.
Pikez pike ta tantarik bage dago deabruzko zatoa. Mb IArg I 294. Bere odola atzeneko tantoraño gurutzean eman zuen. Cb Eg I 83 ( Eg II 30 tanta ). Progutáko botarik tanta bát eskurá, guziá konsumitu zékio istántean. LE Doc 270. Bere odol balio andikoaren tantak. LoraS 135. Ez da erraz erabakitzea, ur txirrist edo tanta bat asko dan edo ez bataioa egiteko. AA I 58. Balsamoa ona dan ezagutzeko egiten dana da, aren tantoa urtara botatzia. Echve Dev 234. Entzuten dut itsaso guzietako ura tanta... tanta... tantaka erortzen. Dv LEd 225. Etzan berriz erori euriaren tantorik lurraren gañean. Ur Ex 9, 33 (Urt, Dv uri, Ol, Ker, Bibl, BiblE euri ). Erabaki zuten sei urtean ardoaren tantorik ez edatia. Urruz Urz 21. Urak ziran udaberriko intzan tantoa baño garbiagoak. Apaol 21. Odol santu ura, zeñen tanto bat naikua zan milla mundu salbatzeko. Ag Serm 176.
( s. XX) Aizkeneko tantoraño odol guztia isuri zenduen. ArgiDL 35. Beazunezko tanto mingotza / nabaitzen det biotzean. Jaukol Biozk 1. Au eudi jasa! Orain erori dan tanto batek, a zer kankarrekoa eman didan! Alz Ram 33. Kaia matte-dozu, neskatxa? / Diz-dizko tantaz dozuz oñak! "Gotas de agua" . Laux AB 32. Sorgiñaren odolez jarioko pertza, / biamonez bidêtan nonai tanta beltza. "Gota" . Or Eus 287. Mara-mara gaur nere barrendik / ixuritako tantoak. EA OlBe 7. Goi-errukia tanto loditan / asi zan. SMitx Aranz 63. Ez zerizkion odol-bustiaren tantoak. Zait Sof 93. Gaizki itxitako iturri baten tantoak. Ugalde Iltz 17. Dirdan daude besteak eta argi-iario urrezko tanta berdiñez iositako gorputzetatik. Ibiñ Virgil 109. Lau tanta belarrietan. NEtx LBB 237 (66 tanto ). Datorrena, olio-urtea izango da; urrengo iruetan, ez da tantarik ere jasoko. "No se cogerá gota" . Berron Kijote 134. Bi pitxar botillak tantorik utzi gabe ustu. Ataño TxanKan 111. Ez baizegoan uraren tantarik ere. AZink 161. Behar adina odol isuri da; ez da aurrera tanta bat ere isuriko. MIH 315. Egia ere da, bai, badugula maiz asko tanto bat edo beste judu odoletik. MEIG I 63.

v. tbn. CrIc 90. Ag AL 159. Altuna 12. Txill Let 63. Erkiag Arran 164. Osk Kurl 9. Tanto: Arr May 125. JanEd I 31. Anab Usauri 86. TAg Uzt 37. Gand Elorri 143. Azurm HitzB 66. BBarand 50.
azpiadiera-1.1
Intza aundi dala, belarra pisu; / atzera-kolpe egitean, / arindu-naiez, tanta-pitxiak / ereiten ditu lurrean. " Perlas de rocío" . Or Eus 298.
azpiadiera-1.2
(Como segundo miembro de comp.).
Arenzat eperra, bardin al bada; / ez gorri tantarik, baize zuria. Lazarraga B15, 1182v. Negar tanta bat da asko / oraingañiko kulpa egiñak gustiak desegintzeko. Acto 391s. Ur tanta bat itsasoaren aldean bezala. Lar SermAzc 48. Egunez bokadu bat edo edar tantarik ere bagekoa. Mb IArg I 227. Ai Jauna! Zure odol tanta bat betor. Cb CatV 89 (v. tbn. odol-tanta en Zuzaeta 75, Mg CC 228, JJMg BasEsc 39, Añ EL2 103, Lard 541 y NEtx LBB 341; odol-tanto en Arr GB 31, Xe 332, Ldi BB 114, Ir YKBiz 467, Gand Elorri 111, Anab Aprika 32 y MIH 270). Udako jasarik andienean euri tantak bezala animak infernura erorten ziran. Cb Eg II 205 (v. tbn. euri-tanta Mg CO 256, Astar II 256, Or Mi 137, Laux BBa 90, NEtx LBB 106., TAg Uzt 131, Txill Let 31; euri-tanto TAg Uzt 37, Anab Poli 33). Ez izerdi tanta ta bero asko botabaga. Mg PAb 127. Ostiak Kristoren gorputza; ardoak gugaiti ain ugari emon eban odola; eta ur-tanteak bere alborik urten eutsan ura. EL2 99 (v. tbn. ur-tanta en Cb Eg II 46, Ub 76, LE Ong 64r, Mg CC 228, fB Ic III 294, CatB 61, CatBus 45, Ur MarIl 103, Dv LEd 91, Aran SIgn 88, AB AmaE 266, CatUlz 45, KIkV 89, Altuna 12, FIr 148, Otx 111, Etxde JJ 201, NEtx Antz 107, Erkiag Arran 184, Zait Plat 33, Osk Kurl 130, Etxabu Kontu 211; ur-tantan en Gand Elorri 74; ur-tanto en Iraz 57, Bv AsL 124, Ag Kr 129, KikG 70, Mok 13, Ldi IL 42 y Anab Poli 33). Bestelan beera jausten diran ezne tantak ustelduten dira. Ur Dial 83 (It esne tantak, Dv esne xortak, Ip ezne txortak ). Malko-tanto labañak eziñ geldiazirik. Aran SIgn 46. Burua makurturik eta noizik beñean negar tantoa zeriola. Apaol 113. Ur loi tanto batekiñ ase. Ag Serm 413. Intza-tantozko koroi ederra. Jaukol Biozk 80. Edozer gauza esaten degu / edan tantokin poztuta. Tx B 104. Itzotz-tanta bat eguzkik jo-ta / ez ua bezin argia. "Gota de rocío" . Or Eus 362. Ainbesteraño agortzen baitizkiote gal-zuztarrak azaletiko umo-tanto guztiak azkenengo kondarretarañoxe. TAg Uzt 263. Beazun-tantoak gorantz sakabanatu. Zait Sof 189 (119 ardo-tantarik ). Intz-tantoak nork sortzen ditu? Ol Iob 38, 28 (Ker iruntz-tanta, BiblE ihintz-tanta; Dv ihintz-inhar ). Malko-tantak iztatu dituzte nere ezpain egartiak. Txill Let 69. Emakume begietako iñontz tanta ederrak dirdiz egien. Erkiag Arran 184 (v. tbn. en la misma página intz tantoen ). Iruntz-tanto bat zan / okaran baltzean. Gand Elorri 225. Ara kopetan bera izerdi tantoak! BBarand 29. Limoi-tanta edo naranja-tanta batzuek bota. Ostolaiz 166.
azpiadiera-1.3
Pizca, (un) poco (de).
Jesus onak Komunioko Sakramentuan ematen diezte anima onai atsegin garbien tanta batzuek. AA I 414. Aizatzen dioe garai ontan biozpeari itun-tantoa. TAg Uzt 8. Emakumearen eskuak eder-tantorik egotzi ez lezakionik ez da ezer. Ib. 55.
azpiadiera-1.4
Trago.
Albotik eltzen diote tanta bat artu dezan. / Berâlaxe sortu zaio tantaren eztula. "Traguito" . Or Eus 66. Beste tanta bat Medoc hortatik. Mde Pr 111.
azpiadiera-1.5
(Ref. a la bebida alcohólica).
Egun artan pesta izan zuten eta tantanak burua jo zion nunbait tenienteari. Onela idatzi zuan kapitanak beronen egunerokoan: "Tenientea mozkortu egin da gaur". EgutAr 12-4-1957 (ap. DRA ).
sense-2
2. (En contextos peyorativos). Gota, mínima cantidad. "Il s'emploi pour désigner quelque chose de rien, rien [...]. Tantarik ere ez ekustea, ne voir ni une goutte" H.
Jangoikoaren eskua errepartitzen dabila onak eta gaitzak bear den bekala tantarik sobra ta faltarik gabe . (11). LE-Ir. Batera ta bestera begiak darabiltezala debozioren tanta gabe? Mg CC 216. Ahalge tanta bat ere erakutsi gabe. Osk Kurl 178. Nagoan argia piztuta gau guztian lo-tantorik ere egiten ez badet. Anab Aprika 49.
sense-3
3. (B), tantan (V-gip ap. Elexp Berg ).
"Gotera" (B, comunicación personal) "Goteo. También gotera débil. Tantana ze dan? ikusten dok? (tantaka dagoen txorroa seinalatu dit). Oixe. Ittuiña be aundixa ero ezpaldin bada eta tantia bakarrik baldin bada, tantana. Ganbaran tantana dago ta teillatura igo biako da " Elexp Berg.
sense-4
4. Poco (que falta para ser normal). Cf. infra TTANTTA (d).
Orrek burutik tantoa falta dik. (AN-gip) 'Ese siempre tiene algún tornillo suelto (sentido moral)' . Inza Eusk 1928, 271.
azpisarrera-1
TANTARIK TANTA.
Gota a gota.
Edango det tantarik-tanta. SMitx Aranz 130.
azpisarrera-2
TANTAZ.
Goteando, gota a gota.
Ez da su-garrik; ez, oi bezala, / tantaz jausten koipe-negar. "Gota a gota" . Or Eus 262.
azpisarrera-3
TANTAZ TANTA.
Poco a poco, uno a uno.
Duela hiru ilhabethe ezarri zituen berriz bozak, [...] lehen aldian bezala. Batistak ofizioa ikasia dauku! Eta gaixo jende iziperak tantoz tanto emaiten diozka galde eginak oro. SoEg Herr 24-1-1959, 1.
azpisarrera-4
TTANTTA .
(Forma con palat. expresiva).
azpisarrerakoSense-4.1
a) (G-goi, AN-5vill; ttantto AN-gip) Ref.: A; Garbiz Lezo 271; Gte Erd 258 .
(Un) poco. "Un poquitín" A. " Ttantto bat (AN-gip), un poco" Garbiz Lezo 271.
Naiz erauntsi gaitz guzíak zure gáin, etzaitu ukitúko ttantta bátek ére, zauzkieláik Jaunak zú erreposátzen. LE Ong 73v. Baldin arrotzak xamurtasun ttanttoa ba-darabilki. Anab Usauri 113. Amesmena goza / ttantta bat urdiñez, / iduki nazazu / sor-gor, zure miñez... Ldi UO 19. Umore ttantta batekin. MEIG II 101. Bixigarri pixka bat, pikardi-ttanttoa. MEIG I 158.
azpisarrerakoSense-4.2
b) (ttantto G-bet, AN-gip) Ref.: Garbiz Lezo 273 .
Gota; traguito.
Porru-perrejill piska batekin, saltxa ttantto bat eta piper puntta batekin. Alz STFer 120. Ezta ttantto bat bakarrik ere, ez du edan nai izandu. Moc Damu 27. Odol-ttantta. (332). LE-Ir. Anis del Mono-ren ttantto batzuek balitu! Iraola 29. Tudelako arnoaren / gusto ezelenta [...] / orain ere balegoke / ttantta bat artatik, / on egingo lirake. JanEd II 73. Ezegai-ttantto bat. " Gota de refrigerio" . Ldi BB 100. Jeupa, jeupa! irrintzika, / zatotik ttantta bat egiñikan. Lek EunD 11. Noizik-bein pozaren / arrai pintarratu bat / yauzika baitager. / Ardo-ttanttaz giro-ta / bixkortze ain eder. EA OlBe 96. Erran delako ttanttua... taularen gañen phausatzen uste zian hura mihisek die eraiki. GH 1950, 52. Mutil zintzo-zintzo izan arren, ttantta bat neurritik kanpo edan zuela aitortu behar da. Mde Pr 183. Ontzi ustua ezer gabe gelditzen da: an ez dago lengorik, ez ttantta bat bakarrik ere. EG 957 (3-4), 77. Nere txerloak gau-intza-ttanttaz beterik. Ol Cant 5, 2 (Dv ur-xorta, BiblE tanta ). Itxasoan ur ttantto bat. Ol Eccli 18, 8. Ur-ttantta askok arria ere zula dezakete. EZBB II 130. Saldaz beteriko olio-ontzia erakusten zion, ttantta bi edan utsakin sendatuko aiz, dudarik gabe. Berron Kijote 192.
azpisarrerakoSense-4.3
c) (G-azp, AN-5vill) Ref.: Garbiz Lezo 79; ZestErret .
"(Bera), aguardiente" Garbiz Lezo. "Kafeari eransten zaion edari alkoholduna" ZestErret .
Aurten ba diñagu arto, / alaba Katalin, / ekarko jaki goxo ta / ttantta bizia arekin. " Vivificante licor" . Or Eus 63. Joan adi bai ta, ekarriko diat ttanttanakin akeit bero beroa. MItziar Larraundi 66.
azpisarrerakoSense-4.4
d) Poco (que falta para ser normal). Cf. supra (4).
Ttantto bat falta duela iduri / gauzak itxura duanez. Auspoa 97, 142.
tanta
<< tankera 0 / 0 teorikoki >>

Egoitza

  • B
  • BIZKAIA
  • Plaza Barria, 15.
    48005 BILBO
  • +34 944 15 81 55
  • info@euskaltzaindia.eus

Ikerketa Zentroa

  • V
  • LUIS VILLASANTE
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

Ordezkaritzak

  • A
  • ARABA
  • Gaztelako atea, 54
    01007 GASTEIZ
  • +34 945 23 36 48
  • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
  • G
  • GIPUZKOA
  • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
    20018 DONOSTIA
  • +34 943 42 80 50
  • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
  • N
  • NAFARROA
  • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
    31002 IRUÑEA
  • +34 948 22 34 71
  • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

Elkartea

  • I
  • IPAR EUSKAL HERRIA
  • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
    64100 BAIONA
  • +33 (0)559 25 64 26
  • +33 (0)559 59 45 59
  • baionaordez@euskaltzaindia.eus

Azkue Biblioteka eta argitalpenak

Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.
  • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
  • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
  • +34 944 158 155
  • info@euskaltzaindia.eus
z-library z-lib project
Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
© 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper