OEH - Bilaketa
395 emaitza idatzi bilaketarentzat
Sarrera buruan (5)
Sarrera osoan (390)
- 1 abar
- abere
- aburupenka
- adierazi
- adigarri
- adinon
- aditz
- agindu
- agiri
- ahal
- ahaztu
- aho
- ahuldu
- aiko-maiko
- aipamen
- aipu
- 2 aitor
- aitzin
- aldaketa
- aldapa
- alderantzi
- aldi
- aldizkari
- aldizkatu
- aldrebeskeria
- aldundi
- alegia
- allegretto
- amets
- 1 amona
- anitz
- anizkote
- antz
- antzinatxo
- 1 apainki
- apuntatu
- apunte
- arameera
- arazki
- arbel
- 1 are
- argitaratzaile
- 1 argitu
- aritu
- armada
- arraio
- arrano
- arratsalde
- artekotu
- asaba
- ase
- asele
- asko
- asmatu
- aspaldi
- astakeria
- atsegin
- aukera
- aurpegi
- aurre
- aurreratu
- auzo
- azken
- azpi
- azti
- badaezpada
- baiezko
- baipen
- 1 baita
- bakar
- baldintzatu
- banaka
- barne
- barnekoi
- barreiari
- basamahats
- baxenabartar
- behar
- behe
- behin
- bekoki
- bekozko
- belarri
- beldur
- belztura
- ben
- beraizik
- berbera
- berdingabe
- berdingabetasun
- bermolegin
- berridatzi
- bertan
- bertso
- bertsokera
- bestalde
- bestela
- beterritar
- beti
- bezain
- bi
- biblia
- bidegabekeria
- bidenabar
- bider
- bihotz
- bitxikeria
- bizitza
- borradore
- bostehun
- buruaurre
- buru-gain
- bururakizun
- 1 dena
- dizdizka
- dokumentu
- dontzeila
- duda-mudaka
- ebasle
- edesti
- edo
- edonon
- egiaztu
- 1 egun
- egunkari
- elesari
- elohitiar
- endore
- erabat
- eragin
- erakutsi
- 1 eraskin
- eratsi
- eratu
- 1 erdara
- erosketa
- 2 errakuntza
- erratz
- errekisa
- errotsu
- eskola
- eskribau
- eskribitu
- eskribu
- 1 esku
- eskuidatzi
- estudiatu
- estudio
- etxe
- euskaldungo
- euskara
- ez
- ezarpen
- ezarri
- ezbehar
- ezbidekeria
- ezen
- ezer
- ezezagutu
- ezezko
- ezkontza
- gaindu
- gaitziritzi
- galdor
- garbi
- garbizalekeria
- gaztelera
- gehiago
- gehiegi
- gehiegikeria
- gerla
- gero
- gezur
- gihar
- gisa
- gogo
- gogoandu
- gogo-jardun
- gorantza
- gose
- guda
- guraso
- gurditxo
- 1 hain
- haize
- halako
- han
- hanpatasun
- hantu
- hari
- harrarazi
- harri
- 1 hartu
- hasi
- hasiera
- haspuru
- hau
- 1 hazi
- helbide
- herribarruti
- herrikoi
- hilburuko
- historia
- hitz
- hizketa
- hoben
- hona
- honako
- 1 hor
- 1 huts
- ibilkai
- idatsi
- idatzarazi
- idazbide
- idazki
- idazpen
- idazpuru
- iduribide
- ikasgai
- ikastola
- ikurratz
- ikusgailu
- ikustegi
- ingi
- ingurrazti
- iraatsi
- irabiakera
- iragarki
- irakurbide
- irakurle
- irakurrikatu
- irakurtzaile
- iratsi
- iratzi
- irentsi
- iretsi
- irispide
- iritzipe
- irizpide
- irlandera
- 3 irrada
- irriki
- itxorkun
- itxuragabekeria
- itzalketa
- itzalpe
- izate
- izkiriatu
- jabetasun
- 1 jakin
- jakinbide
- jakitun
- jardun
- jaso
- jaun
- 1 jo
- joran
- jostagarri
- kaixo
- kalabaza
- karta
- kaskasoil
- kastillano
- kendu
- kokatu
- kondaira
- kontrabando
- kontzeptu
- kopia
- koplatu
- labur
- laburzale
- lagun
- lansari
- 1 lantxo
- lasai
- 2 lau
- lehenengo
- lehengo
- lekuko
- lerro
- lerrokada
- liburu
- liburugile
- liburutzar
- literatura
- logiko
- luzaro
- maite
- maixukeria
- 1 makina
- makotu
- makurtu
- mami
- meadun
- menia
- mindun
- moztu
- muindun
- mundu
- 1 murt
- nagikeriatxo
- nagusitu
- nerau
- neurotiko
- neurri
- neurtizlari
- niketz
- nolabait
- 1 non
- noski
- oguzarazi
- oguzi
- ohar
- oholtxo
- oker
- orain
- ordu
- orobatasun
- osagarri
- 1 osatu
- ospatu
- 1 ospe
- 1 ostera
- pilatxo
- pizgarri
- polones
- problema
- sabindar
- 1 sail
- sakon
- sendogarri
- sueziatar
- tankera
- 1 tanta
- teorikoki
- tolestatu
- triste
- 1 txapa
- txartel
- txiki
- txikikeria
- txinpartaka
- txoritoki
- 1 txukun
- ukatu
- ume
- umoredun
- unai
- urraskada
- 1 urri
- 1 urte
- uskurtz
- 1 usu
- uzte
- xede
- xehatu
- xehetasun
- ximen
- xoilki
- xuxen
- zabal
- zabaldu
- zaharkin
- zaildu
- 1 zaintsu
- zantzu
- zaragata
- zatarri
- 1 zati
- zatika
- zehatu
- zelebre
- zenbaki
- zer
- 1 zera
- zeregin
- ziltzaldi
- 1 zin
- 1 ziri
- zirriborratu
- zisku
- zital
- zizelkatu
- zubeltz
- zuri
- zurigarri
- zuzen
- zuzenbide
- zuztar
goiburua
jakitun.
tradizioa
Tr. Documentado desde Lazarraga, aparece generalmente en autores vizcaínos; tbn. lo emplean los guipuzcoanos Lardizabal, Urruzuno, Garitaonaindia (Usand 61), Anabitarte y Gaztelu, además de Mirande. Hallamos la var. jakindun en Lazarraga, RS, Urquizu, Lardizabal, D. Agirre y Anabitarte. En DFrec hay 17 ejs. de jakitun, meridionales.
sense-1
1.
(V; Añ, Izt 73v (y-), vEys, Dv, H (V)),
jakindun (Lcc, Lar→Dv, Añ, H (V, G)),
jakidun (H),
jakintun (Izt, Dv (V))
Ref.:
A;
Etxba Eib;
Elexp Berg
.
Sabio. "Astuto" Lcc. "Resabido, jakindun irudin naia " , "esciente" Lar. "Sabidor" Lar, Añ. "Mirado, circunspecto, prudente" Izt 73v (s.v. "circunspecto" da la forma jakintun). "Qui sait, est instruit, savant" H. v. jakintsu.
Poeta gazte jakinduna, / ze zaoz engañadurik. Lazarraga A23, 1195r. Iakindunen artean dabilena jakindun. RS 200. Letraduen eta iakituneen eretxian. Cap (ed. 1893) 46. Legeko jakindunen artean / bera guztien nagusi. Urqz 80. [Trinidadeko personetarik] zeñ da andiena, jakitunena, edo zarrena? Oe 26. Gizon jakitunak guzurra esaezpeeban, atxurlaritzia da artez-artez Jangoikuak emoniko lana. Mg PAb 150. Bera da jakitun gustien jakituna. fB Ic I 42. Predikadore jakitun bati entzun neutsazan berba oneek. JJMg BasEsc 210. Emakume jakitunak etxia eregiten dau, edo etxia aberastuten dau. Astar II 129. Konfesore yakitun, birtute andiko ta ondo begiratu bat artu. CatLlo 88. Maisu onak eta jakitunak. (1860). BBatzarN 189. Liburu oekgatikan zabaldu da geienere jakindun onen izena. Ag Lar 555. Konfesore jakintun, on eta zuur bat. Itz Azald 199 (146 jakitun). Etzan jakituna gure arrantzalea, baña bai biotz zindoaren jaubea. Ag Kr 186 (AL 143 iakitun). Azken barik jakitun eta egiaren iturri zarean Jaungoiko on orrek. KIkV 115. Jakitun askok goraldu dabe / Euzkel idaztiñotxu au. Enb 139. Gai orietzaz zerbait aritu giñalarik, ez uste orren jakinduna ibilli nintzaionik. Anab Usauri 96. Arrera obia egitten yakola basa-pizti zoro bateri, eun gixon ikastun eta jakittuneri baño! Otx 173 (v. tbn. 183). Gizon oso jakitun bat zen hau. Mde Pr 135. Arkeiologo eta mintzaira jakitun horiek. Ib. 261. Isil beitez, ba, jakitun azalekoak. Erkiag Arran 117. Nor zan iakitun, nor zan iakitun-itxurako ta nor etzan iakitun ezagutu nai izaten zuen. Zait Plat 89. Lenengo ori erri-ekanduetaz iakitun, eta bigarrena, ikaskuntzetan ikasia. Ib. 119. Bai benetan doatsu / mundu-otsari itzuri doana, / eta lurrean jakitun / bakan izan diranen / bidexka ixillez dabillana! Gazt MusIx 75. Gizon jakitun eta argien / faltak au ekarri digu. Olea 43. Au an inguruko gizonik jakitunena da. Onaind STeresa 62. Ultzaman ere, jakitunek diotenez, txakurrak oinutsik dabiltza. MEIG VI 105.
v. tbn. Cb CatV 66. Zuzaeta 86. VMg 90. CatBus 13. Ur MarIl 45. Urruz Urz 18. AB AmaE 249. Echta Jos 288. EEs 1912, 273. A Ardi 79. Altuna 22. Eguzk GizAuz 189. SM Zirik 111. BEnb NereA 186. Osk Kurl 120. Vill Jaink 130. EZBB I 78. Ayesta 126. Iakitun: Azc PB 364. Yakitun: Añ EL2 152.
Sabio. "Astuto" Lcc. "Resabido, jakindun irudin naia " , "esciente" Lar. "Sabidor" Lar, Añ. "Mirado, circunspecto, prudente" Izt 73v (s.v. "circunspecto" da la forma jakintun). "Qui sait, est instruit, savant" H. v. jakintsu.
Poeta gazte jakinduna, / ze zaoz engañadurik. Lazarraga A23, 1195r. Iakindunen artean dabilena jakindun. RS 200. Letraduen eta iakituneen eretxian. Cap (ed. 1893) 46. Legeko jakindunen artean / bera guztien nagusi. Urqz 80. [Trinidadeko personetarik] zeñ da andiena, jakitunena, edo zarrena? Oe 26. Gizon jakitunak guzurra esaezpeeban, atxurlaritzia da artez-artez Jangoikuak emoniko lana. Mg PAb 150. Bera da jakitun gustien jakituna. fB Ic I 42. Predikadore jakitun bati entzun neutsazan berba oneek. JJMg BasEsc 210. Emakume jakitunak etxia eregiten dau, edo etxia aberastuten dau. Astar II 129. Konfesore yakitun, birtute andiko ta ondo begiratu bat artu. CatLlo 88. Maisu onak eta jakitunak. (1860). BBatzarN 189. Liburu oekgatikan zabaldu da geienere jakindun onen izena. Ag Lar 555. Konfesore jakintun, on eta zuur bat. Itz Azald 199 (146 jakitun). Etzan jakituna gure arrantzalea, baña bai biotz zindoaren jaubea. Ag Kr 186 (AL 143 iakitun). Azken barik jakitun eta egiaren iturri zarean Jaungoiko on orrek. KIkV 115. Jakitun askok goraldu dabe / Euzkel idaztiñotxu au. Enb 139. Gai orietzaz zerbait aritu giñalarik, ez uste orren jakinduna ibilli nintzaionik. Anab Usauri 96. Arrera obia egitten yakola basa-pizti zoro bateri, eun gixon ikastun eta jakittuneri baño! Otx 173 (v. tbn. 183). Gizon oso jakitun bat zen hau. Mde Pr 135. Arkeiologo eta mintzaira jakitun horiek. Ib. 261. Isil beitez, ba, jakitun azalekoak. Erkiag Arran 117. Nor zan iakitun, nor zan iakitun-itxurako ta nor etzan iakitun ezagutu nai izaten zuen. Zait Plat 89. Lenengo ori erri-ekanduetaz iakitun, eta bigarrena, ikaskuntzetan ikasia. Ib. 119. Bai benetan doatsu / mundu-otsari itzuri doana, / eta lurrean jakitun / bakan izan diranen / bidexka ixillez dabillana! Gazt MusIx 75. Gizon jakitun eta argien / faltak au ekarri digu. Olea 43. Au an inguruko gizonik jakitunena da. Onaind STeresa 62. Ultzaman ere, jakitunek diotenez, txakurrak oinutsik dabiltza. MEIG VI 105.
v. tbn. Cb CatV 66. Zuzaeta 86. VMg 90. CatBus 13. Ur MarIl 45. Urruz Urz 18. AB AmaE 249. Echta Jos 288. EEs 1912, 273. A Ardi 79. Altuna 22. Eguzk GizAuz 189. SM Zirik 111. BEnb NereA 186. Osk Kurl 120. Vill Jaink 130. EZBB I 78. Ayesta 126. Iakitun: Azc PB 364. Yakitun: Añ EL2 152.
azpiadiera-1.1
(No ref. a personas).
Gizonak euren aldetik [errija] orniuten ezpadabe lege jakitunakaz. (1854). BBatzarN 173. Artikulu jakitun bat idatzi du Calle Iturrino jaunak. MEIG I 241.
Gizonak euren aldetik [errija] orniuten ezpadabe lege jakitunakaz. (1854). BBatzarN 173. Artikulu jakitun bat idatzi du Calle Iturrino jaunak. MEIG I 241.
azpiadiera-1.2
Doctor.
Otadui'tar Alberta, Lege-jakinduna. "Doctor en Derecho" . EAEg 12-10-1936, 30 (ib. 14-11-1936, 294 Lege-Jakitun ).
Otadui'tar Alberta, Lege-jakinduna. "Doctor en Derecho" . EAEg 12-10-1936, 30 (ib. 14-11-1936, 294 Lege-Jakitun ).
sense-2
2.
(V),
jakindun (Aq 250 (G))
Ref.:
A EY III 283; Gte Erd 5, 178.
(Con verbos como egon, ipini, izan...).Estar, poner(se)... al corriente de. "Sabidor, jakinduna. Jakindun ninzan (G)" Aq 250. " Yakitun egon, estar enterado (Vc)" A EY III 283. " Jakitun ifini dogu (V-arr)" Gte Erd 178.
Gauzak nola zeuden jakindun bereala egin zan. Lard 500. Okendo juakola jakitun zan laster. AB AmaE 96. Josetxo egoan etxaguntzan egitten zirean lan, saleroste ta irabaziaren jakittun. Echta Jos 328. Bizkaittar gustijak arazo onen jakittun ipinteko. ForuAB 125. Ezkutulekubaren jakitun egin zan egunetik urrenguan. Kk Ab I 75. Baltzolarrak Dimako alkatia jakitun ipiñi eben. Kk Ab II 98. Ipiñatarrok zeuon atxinatearen yakitun imintearren. Mañarikua ( in Akes Ipiñ 3 ). Orien iakitun zera-ta, zer egin bear dut? Zait Plat 108. Anartean gitxi ziran errian radioaren bitartez azkenengo gorabeeren jakitun izaten ziranak. Erkiag BatB 49. Erri ontakoak jakitun egozan eurretiaz karmeldar mojak an komentu barria ipinteko ziranaz. Onaind STeresa 92. Zigur nago nik esandako eta geiagoz be ondo jakitun egongo zala. Gerrika 231.
v. tbn. Jakitun egon: EusJok II 110. Enb 172 (171 j. jarri). Jakitun egin: SM Zirik 98.
(Con verbos como egon, ipini, izan...).Estar, poner(se)... al corriente de. "Sabidor, jakinduna. Jakindun ninzan (G)" Aq 250. " Yakitun egon, estar enterado (Vc)" A EY III 283. " Jakitun ifini dogu (V-arr)" Gte Erd 178.
Gauzak nola zeuden jakindun bereala egin zan. Lard 500. Okendo juakola jakitun zan laster. AB AmaE 96. Josetxo egoan etxaguntzan egitten zirean lan, saleroste ta irabaziaren jakittun. Echta Jos 328. Bizkaittar gustijak arazo onen jakittun ipinteko. ForuAB 125. Ezkutulekubaren jakitun egin zan egunetik urrenguan. Kk Ab I 75. Baltzolarrak Dimako alkatia jakitun ipiñi eben. Kk Ab II 98. Ipiñatarrok zeuon atxinatearen yakitun imintearren. Mañarikua ( in Akes Ipiñ 3 ). Orien iakitun zera-ta, zer egin bear dut? Zait Plat 108. Anartean gitxi ziran errian radioaren bitartez azkenengo gorabeeren jakitun izaten ziranak. Erkiag BatB 49. Erri ontakoak jakitun egozan eurretiaz karmeldar mojak an komentu barria ipinteko ziranaz. Onaind STeresa 92. Zigur nago nik esandako eta geiagoz be ondo jakitun egongo zala. Gerrika 231.
v. tbn. Jakitun egon: EusJok II 110. Enb 172 (171 j. jarri). Jakitun egin: SM Zirik 98.
azpisarrera-1
JAKITUN OKITU.
"Jakitun okhitua (L-ain), sabio repleto" A (s.v. okitu).
jakitun
-
jakitun. Tr. Documentado desde Lazarraga...
-
1. (V; Añ, Izt 73v (y-), vEys, Dv, H (V...
-
(No ref. a personas). Gizonak euren alde...
-
Doctor. Otadui'tar Alberta, Lege-jakindu...
-
2. (V), jakindun (Aq 250 (G)) Ref.: A EY...
-
JAKITUN OKITU. "Jakitun okhitua (L-ain),...
<< jakinbide 0 / 0 jardun >>
Egoitza
- B
- BIZKAIA
- Plaza Barria, 15.
48005 BILBO - +34 944 15 81 55
- info@euskaltzaindia.eus
Ikerketa Zentroa
- V
- LUIS VILLASANTE
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
Ordezkaritzak
- A
- ARABA
- Gaztelako atea, 54
01007 GASTEIZ - +34 945 23 36 48
- gasteizordez@euskaltzaindia.eus
- G
- GIPUZKOA
- Tolare baserria. Almortza bidea, 6
20018 DONOSTIA - +34 943 42 80 50
- donostiaordez@euskaltzaindia.eus
- N
- NAFARROA
- Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
31002 IRUÑEA - +34 948 22 34 71
- nafarroaordez@euskaltzaindia.eus
Elkartea
- I
- IPAR EUSKAL HERRIA
- Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
64100 BAIONA - +33 (0)559 25 64 26
- +33 (0)559 59 45 59
- baionaordez@euskaltzaindia.eus
