Harremana

    OEH - Bilaketa

    395 emaitza idatzi bilaketarentzat

    Sarrera buruan (5)


    Sarrera osoan (390)

    Euskaltzaindia. OEH. Orotariko Euskal Hiztegia
    goiburua
    gaindu.
    sense-1
    1. (B ap. A ; Lar, VocCB .(G)→Dv (G)).
    Superar, aventajar; sobrepasar; vencer, dominar. "Sobrepujar" Lar. " Etsaiak gaindu, vencer a los enemigos" A. v. gainditu, gaineratu (5). Tr. Documentado primero en Eguiateguy (en la forma gaintü, y con el sdo. de 'pasar (un obstáculo)'); por lo demás es empleado sólo por autores meridionales desde Lizarraga de Elcano. Aparte del testimonio de Mendigacha, en el s. XX sólo lo encontramos en autores cultos. En DFrec hay 4 ejs. de gaindu .
    O ama amorósa, / zenbat eginzuén! / Eliza animósa / edér azi zúen, / fede ta legéa / edarazizúen, / gaindus pena ta nekéa. LE Kop 53. Ez da [...] / predikadorerik, / asto ori izketan / gainduko duenik. It Fab 47. Oraindañokoak bear adiña badirudite gizon baten eramana gaindutzeko. Lard 256. Ai! banegoke, zure maitetzan / aingeru danak gaiñdurik. 'Aventajara' . Aran CancB III 278. Neurria gaindu. Or Eus 120. Ustegabeko erasoa nolabaitan gaindu naiean. TAg Uzt 18. Amorrualdiak gainduta, aginka ta ostikoka erasotzen zien. Ib. 64. Jeiki adi marruz legorra gaintzeko itsasoan, ura! "Para cubrir la tierra" . Or Poem 527. Iainkoaren laguntzarekin nere burua errez gainduko dut len idatzi ditudanen aldean. Or QA 122. Egiña danetik, atergabe Zuri datxikola, aldi-aldak oro gaintzen ditu. "Excedit" . Or Aitork 346. Zure argiak, Andre goien, / gaindu beza nere gau beltz, illuna. "Venza" . Gazt MusIx 133 (v. tbn. 225). Iatorrizkoekin berdindu ere egin ditezkela dirudit, erabat gaintzea neke bada ere. Or ( in Gazt MusIx 12 ). Gaindua nabaritzen nuen harako sorbalda hartara. "Que sentía superado" . MEIG IX 138. (en colab. con NEtx)
    v. tbn. NEtx LBB 116
    azpiadiera-1.1
    (B ap. A ), gaintu (R ap. A ) .
    (Con aux. intrans. bipers.). " Ulako alakori gaindu zaio (B), fulano ha vencido a zutano" A. " Gaintu (R), sobresalir, adelantarse entre los competidores. [...] Gaintu zau (R), se le ha sobrepuesto, le ha vencido" Ib.
    azpiadiera-1.2
    (A, que cita a Mdg) .
    (Con aux. intrans. unipers., y compl. en instr.).
    Nola zarrek baizakein obro ezik gaztek, xei oro, eio, xurifikatan emon ztein makila kaldiz [...]. Gero, tenprareki gaitu emon [='omen'] zren, gaztiak zarretaz. Mdg 127.
    azpiadiera-1.3
    Superar (un obstáculo físico), atravesar.
    Mendi txütetara ta botxü zorrotzetara heltü ziradianian, han hek behar larrapoka gaintü. 'Lau oinka gainetik pasatu' . Egiat 159. Batetik bestera, / txapelaren muturrak arin dituk gaintzen [txolarreak] . "Todos sus ángulos ocupas" . Ldi BB 68. Portuko atea gainduta, itxasandiko saillera sartu ziranean. TAg Uzt 135. Zapiak aizez puztuta, bazijoazen olatuak gainduaz. NEtx LBB 167.
    azpiadiera-1.4
    "Ganar la cima" Bera.
    Eman'tzagun mendi latz bat gaindu bearrak gerala. Ldi IL 145. Noan bidea gora, / gain dezadan mendi! "Gane la cumbre del monte" . Or BM 40.
    azpiadiera-1.4.1
    Gurutze batez gaindurik dago / Murugaiñeko tontorra.AZink 183.
    sense-2
    2. (Lar, H, Bera).
    Montar. "Encimar, gaindu, gañean ifini " , "montar" Lar.
    Gaindus bekátua bekatuaian gain. LE Urt (ms.) 48v. Ia gainduz ta azpira sartuz. "Logrando casi ponérsele encima" . Or Eus 173.
    azpiadiera-2.1
    "Montado, el de a caballo, zaldizkoa, zaldi-gaindua " Lar.
    sense-3
    3. "Elevar" Lar, Añ.
    sense-4
    4. "Alquitranar, [...] likale sukorrez gaindu " Lar. "Azucarar, [...] azukrez estali, gaindu " Ib.
    sense-5
    5. Colmar; rebosar, desbordar(se).
    Bekatúak gaindurík / gure kontra klamatzén. LE Kop 143. Urteak pasátus, amórea gaindus, beti elkarréki, zertan baratuzé? Konzebituzué amak semeagánik. LE Urt (ms.) 48v (ed. 1846, 136 gainduz ). Bozkarioz gozoki gaindurik zagola. (Urdax, 1827). ASJU 1993, 579. Ordun aserrea gaindu zen. Or Mi 128. Poza gaintzen da neska-amonen biotzetan. Or Eus 88.
    azpiadiera-5.1
    Adiñ artako ugiñak ezkon-ogeraiño gaintzen baitziran. " Exaestuarent" . Or Aitork 38.
    azpiadiera-5.2
    (Part. en función de adj.). Sobrado, excesivo.
    Ondasun sobratuak edo gainduak. (126). LE-Ir (que traduce 'bienes sobrantes').
    azpiadiera-5.2.1
    Al dakizute nungo ta zein dan / orlako neska eder-gaindua? EA OlBe 111.
    sense-6
    6. Sobresalir, descollar, distinguirse; extremarse.
    Gaindu dedien festa / baratzetakoa, / berriro moldatua / degu zortzikoa. (Interpr?). Echag 254. Belarra dago gaindua, / asto-gernuz urdindua. / Usaiez edo... morroztu bage. "Hay un saliente de hierba" . Or Eus 172. Lege zâr aren gogortasuna / euskaldunekin da gaindu. "Se ha extremado" . Ib. 254.

    gaindu

    gaindu
    << ezkontza 0 / 0 gaitziritzi >>

    Egoitza

    • B
    • BIZKAIA
    • Plaza Barria, 15.
      48005 BILBO
    • +34 944 15 81 55
    • info@euskaltzaindia.eus

    Ikerketa Zentroa

    • V
    • LUIS VILLASANTE
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6.
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus

    Ordezkaritzak

    • A
    • ARABA
    • Gaztelako atea, 54
      01007 GASTEIZ
    • +34 945 23 36 48
    • gasteizordez@euskaltzaindia.eus
    • G
    • GIPUZKOA
    • Tolare baserria. Almortza bidea, 6
      20018 DONOSTIA
    • +34 943 42 80 50
    • donostiaordez@euskaltzaindia.eus
    • N
    • NAFARROA
    • Oliveto Kondea, 2, 2. solairua
      31002 IRUÑEA
    • +34 948 22 34 71
    • nafarroaordez@euskaltzaindia.eus

    Elkartea

    • I
    • IPAR EUSKAL HERRIA
    • Gaztelu Berria. 15, Paul Bert plaza.
      64100 BAIONA
    • +33 (0)559 25 64 26
    • +33 (0)559 59 45 59
    • baionaordez@euskaltzaindia.eus

    Euskaltzaindia

    Hizkuntza baliabideak

    Azkue Biblioteka eta argitalpenak

    Maximiza tus ganancias en criptomonedas confiando en Bitplex 360, una plataforma diseñada para el éxito.

    Orokorrak

    • Euskaltzaindia - Real Academia de la Lengua Vasca - Académie de la Langue Basque
    • Plaza Barria, 15. 48005 BILBO
    • +34 944 158 155
    • info@euskaltzaindia.eus
    z-library z-lib project
    Casino siteleri arasında yerinizi alın, kazançlı çıkmanın keyfini sürün! Heyecanı kaçırmayın.
    © 2015 Your Company. All Rights Reserved. Designed By JoomShaper