(AN-gip-araq-5vill, L, BN, S; Arch Gram 9; -uilla det. SP, Urt Gram 17, Ht VocGr ; -ulla det. Lar, Lecl, VocBN , Hb, Dv), buril (BN-baig), bruil (Ae), burul (BN), burubil (AN-gip-5vill) Ref.: Bon; A (buruil), Apend (burubilla); SMuj EEs 1921, 28; Lh (buruil, burula); EI 316; Satr CEEN 1969, 83.
Septiembre. " Buruila 'tête de lune', setemer, irail, septembre" Arch Gram 9. v. irail. Tr. Documentado en textos septentrionales ya desde Leiçarraga; tbn. lo hemos encontrado en un texto alto-navarro de principios del s. XIX, en Otaegui, D. Agirre y Etxaide. Hallamos ejs. seguros con -a constitutiva en Normandie, Inchauspe, Prop y Barbier. En DFrec hay 2 ejs. de buruil .
Buruilla. Lç Cal a 7r. Burullak hogoi eta hamar egun ditu. Harb õ 4v. Burullaren hamekagarrenean, bada, izanen da illhargi berria. EZ Eliç XXIX. Santa Kurutz burullekoa. Ib. XXXVIII. Bigarren Kapitülia. Andre dana Mariaren sor egünaren. Bürüilaren 8. Bp II 93. Buruilaren zorzian mila ber-ehun eta hirurhogoi eta bian. CatLav 410 (V 196). Urteko Illen erdiak izen bana, besteak biña ta iruna dute. [...] 9. Burulla, Iralla, Agorra. Cb EBO 47. Errege Xarlemañak du ordenatu / Pariseko korthian / festibitate bat izanen dela / burulako azken egunian. Normandie 85 (ap. DRA). Iragan abendoko / bai eta lehenago / erakutsi zuen plana / inposaren arrolena / egina buruilean / Parisko Biltzarrean. Monho 52. Egiña Iruñeko Palazioan, Buruilla edo Septiembrearen 25 de 1811. FrantzesB I 100. Buruilaren hogoian mila zortzi ehun eta hamazazpiko dekretaz. JesBih 441. Emana buruilaren 10, 1814. Ib. 472. Meditazionea Gurutze Sainduaren eguneko. Buruilaren 14. Jaur 407. Buruilean. Zaldi-babak eta arthoak biltzea. Dv Lab 209. Iragan buruilaren zortzigarrenian, / eriotze bat ein dute ilundu denian. Bordel 137. Malacan sarthu zen Buruilaren hogoi eta bortzian 1545an. Laph 211. Buruilaren lauan Jerusalem zen. Ib. 61. Ondarrabian Buruillaren 11garrenean 1880garren urtean. Otag EE 1880a, 112. Mila zortzi ehun eta berrogoita bortzean, Buruilaren hastean, astelehen goiz batez. Elzb PAd 1. 1792an, Buruileko masakretan, pharte handia hartu zuen. Elsb Fram 123. Bürüllan, Ama Birjinaren Sortzeko otaban igante egünian. Ip Hil 31. Agorril-buruil gau izarretara. HU Aurp 207. Aurtengo Burillaren 10ean. Ag Ioan 91. Buruillaren 16an. Ib. 18.
( s. XX) Hura zen buruleko lehen ortziralea. Prop 1903, 27. Sarrixago, buruil urrietan, oliben aldi eta amanden . JE Bur 82. San Cyprienen ohoretan urte guziez egiten ohi dena buruilarekin. Ib. 23. Behar zuten harmetan pasatu buruillaren 8an, hori da Andredena Maria buruillakoz. Prop 1911, 182. (ap. DRA) Orai duela aspaldi, buruileko goiz bat ederra zen. Barb Sup 29. Senperen, 1925eko Buruilan. Ib. 187. Mila zortzi ehun eta hamalaueko Buruilaren hogoita bortzean. Ox 189. Beste egun haundi bat bada Orriagan Buruilaren zortzian, Andredena Mari egunean. Zub 78. Iragan burulian hemen-gaindi ibili diren kanpotikako misionestek. GAlm 1931, 48. 1946-eko buruilean. Etcham 219. Buruilaren ondarra... Jondoni Mikele... / Maitia, ikustera heldu naiz ni ere. (Canc. pop.). Onaind MEOE 89. [Prosesione] bat bederen egin dela 1897ean Buruilaren 22an, euriaren galdetzeko. Zerb Azk 44. 1926garren urteko aphirillaren 9tik urte bereko buru-ilaren 10eraño. Etxde JJ 17n. Buruilaren hogoi-ta-bian. JEtchep 49s. Larrazkena zen, 1545eko buruil ondartsua. Ardoy SFran 183. Buruilaren lehenean. Xa EzinB 27. Buruila udaren buztana, ta neguaren astapena. (BN-baig). Satr CEEN 1969, 83. Buruilak uda ez hiltzen, bainan neguaz oroitzen. EZBB I 74. Buruilaren hogoita hiruan joan nintzan Aldudera. Etchebarne 97.